Những năm gần đây, chính sách ưu tiên của Đức dành cho ngành điều dưỡng (không cần phỏng vấn, không cần chứng minh tài chính, dễ xin visa, có hợp đồng học nghề) đã thu hút nhiều học sinh Việt Nam. Tuy nhiên, điều này lại dẫn đến hệ quả đáng buồn: khoảng 50% học sinh bỏ học sau khi sang Đức để chuyển nghề, về nước hoặc tìm kiếm công việc khác.
Mùa hè này, không khí lo lắng bao trùm các đơn vị tư vấn du học, ngay cả những trung tâm uy tín lâu năm trong lĩnh vực điều dưỡng, trước tình hình tuyển dụng lao động Việt Nam tại Đức ngày càng khó khăn.
Thị trường lao động Đức: Thách thức ngày càng lớn đối với người Việt
Hợp đồng học nghề, nhất là trong ngành điều dưỡng, trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp Đức đang siết chặt tiêu chuẩn tuyển dụng, đòi hỏi trình độ tiếng Đức cao hơn đáng kể, và nhiều doanh nghiệp thậm chí thẳng thừng từ chối ứng viên người Việt.
Theo chia sẻ của các chuyên gia và giáo viên tiếng Đức giàu kinh nghiệm, nhiều năm giảng dạy tại các trung tâm uy tín, thực trạng này là hệ quả của nhiều nguyên nhân phức tạp, đan xen.
Thực trạng đáng báo động trong ngành điều dưỡng tại Đức
Đối với ngành điều dưỡng, việc một số bang Đức cắt giảm kinh phí hỗ trợ học tiếng Đức trình độ B2, chuyển nguồn lực sang các lĩnh vực khác, đã gióng lên hồi chuông báo động. Thế nhưng, vấn đề cốt lõi nằm ở chất lượng tiếng Đức của phần lớn học sinh Việt Nam.
Không chỉ ở mức "kém", theo đánh giá của các chuyên gia, hơn 80% học sinh Việt không thể giao tiếp tiếng Đức lưu loát.
Họ thường xuyên ngủ gật hoặc ngáp ngắn ngáp dài trong lớp học vì không hiểu bài giảng, dẫn đến năng lực giao tiếp thực tế rất hạn chế, gây khó khăn trong công việc sau này.
Một số khác cho rằng nghề điều dưỡng lương cao, dễ kiếm tiền, nhưng lại thiếu năng lực để theo học đến cùng, dẫn đến tình trạng không tốt nghiệp. Điều này khiến phía Đức cảm thấy bị lợi dụng, làm mất đi niềm tin vào nguồn lao động từ Việt Nam.
Những khó khăn không chỉ riêng ngành điều dưỡng
Tình trạng tương tự cũng xuất hiện ở các ngành nghề khác. Trình độ tiếng Đức yếu kém và việc nhảy việc thường xuyên là hai vấn đề then chốt ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp Đức.
Nhiều học sinh chỉ làm việc được vài ngày hoặc vài tuần rồi nghỉ việc. Một số khác không vượt qua được giai đoạn thử việc do trình độ tiếng Đức kém, thiếu kinh nghiệm thực tế hoặc thiếu sự tư vấn nghề nghiệp bài bản trước khi xuất cảnh.
Thực tế đáng buồn là nhiều bạn trẻ Việt Nam hoàn toàn thiếu hiểu biết về văn hóa Đức, không được trang bị những kiến thức cơ bản để hòa nhập vào môi trường sống và làm việc mới.
Hậu quả của sự thiếu chuẩn bị: Sự lựa chọn của các nhà tuyển dụng
Hệ quả tất yếu là việc tuyển dụng bị thắt chặt hơn bao giờ hết. Nhiều doanh nghiệp Đức đang chuyển hướng sang các quốc gia khác như Ấn Độ, Philippines, Malaysia, Thái Lan, Brazil, thậm chí cả Bangladesh.
Học sinh các nước này thường có trình độ tiếng Đức tốt (đạt B2 trở lên), ít nhảy việc và làm việc rất năng động, hiệu quả.
Yêu cầu về tiếng Đức ngày càng khắt khe
Nhiều doanh nghiệp Đức hiện nay yêu cầu ứng viên phải có trình độ B2, hoặc phải tham gia các khóa đào tạo B2 kéo dài ít nhất 3 tháng tại Đức (6 tháng đối với ngành điều dưỡng), và tự chi trả toàn bộ chi phí.
Thậm chí, ngay cả các ngành nghề như bếp hay làm bánh cũng có yêu cầu về trình độ tiếng Đức B2.
Phương thức phỏng vấn tuyển dụng: Sự thay đổi cần thiết
Để tránh tình trạng học sinh học đối phó, doanh nghiệp Đức đã thay đổi hoàn toàn phương thức phỏng vấn. Thay vì những câu hỏi có sẵn, họ yêu cầu ứng viên tự giới thiệu, tự do phát biểu về bất cứ chủ đề nào.
Điều này giúp đánh giá khả năng giao tiếp và trình độ tiếng Đức thực tế của ứng viên.
Nhiều doanh nghiệp còn thuê bên thứ ba để lọc hồ sơ (vòng 1) nhằm đánh giá năng lực tiếng Đức và tư duy của ứng viên trước khi tham gia phỏng vấn chính thức (vòng 2).
Các chuyên gia nhấn mạnh:
"Người Đức cảm thấy bị lợi dụng lòng tin, họ cảm thấy bị coi thường. Vì vậy, họ phải thay đổi chính sách. Người Việt tự làm khó cho nhau, người đi trước cản trở người đi sau, để lại hậu quả nghiêm trọng tại Đức.
Nhiều người phải sống lưu vong, sống chui lủi khi bị nghỉ học hoặc không tốt nghiệp được."
Lời khuyên chân thành cho các bạn trẻ và phụ huynh
Mùa tuyển sinh tháng 7-9 đang đến gần. Học sinh và phụ huynh cần hiểu rằng, Đức luôn tự hào về chất lượng "Made in Germany" và họ sẽ làm mọi cách để bảo vệ điều đó.
Để hội nhập thành công tại Đức, cần phải rũ bỏ thói quen đối phó, bao biện. Những người không phù hợp sẽ bị đào thải không thương tiếc.
Học sinh và phụ huynh cần tự đánh giá xem mình có thực sự phù hợp để học tiếng Đức, có phù hợp với văn hóa và cuộc sống tại Đức hay không.
Hãy tìm hiểu kỹ về nước Đức, về ngành nghề mình muốn theo đuổi, và những khó khăn có thể gặp phải để đưa ra lựa chọn phù hợp. Con đường đến Đức ngày càng khó khăn hơn trước.
Để xây dựng một cộng đồng người Việt vững mạnh tại Đức, chúng ta cần cùng nhau xây dựng "Ngôi nhà Việt" bằng những viên gạch chất lượng, bằng sự chuẩn bị kỹ lưỡng và nỗ lực không ngừng.
Nguyễn Cẩm Chi - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC