17 quan niệm sai lầm về ung thư

Nhiều người vẫn nghĩ ung thư là bản án tử hình, là bệnh truyền nhiễm; ăn đường sẽ làm khối u phát triển nhanh hơn.

Những quan niệm sai lầm về ung thư có thể gây những lo lắng không cần thiết, thậm chí khiến bệnh nhân phản ứng sai lệch hoặc phản ứng thái quá khi được chẩn đoán bệnh, ảnh hưởng đến việc chấp nhận điều trị. Đôi khi, người bệnh phải trả giá bằng tính mạng, không còn cơ hội sửa chữa.

Ung thư là bản án tử hình

Sự thật: Khoảng 1/3 các bệnh ung thư có thể chữa khỏi nếu được phát hiện và điều trị sớm. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên và tầm soát phát hiện sớm ung thư rất quan trọng.

Ngày nay, khoảng 9 trên 10 người khi được chẩn đoán và điều trị một số bệnh ung thư ở giai đoạn sớm, như ung thư vú, tuyến tiền liệt, tuyến giáp, có thể sống khỏe mạnh ít nhất 5 năm.

Bên cạnh đó, nhiều phương pháp điều trị ung thư mới được nghiên cứu và ứng dụng, giúp nhiều người giai đoạn trễ có thể sống lâu hơn.

Ung thư là bệnh truyền nhiễm

Sự thật: Bản thân ung thư không lây từ người sang người, nhưng một số loại virus có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư như virus viêm gan B hoặc C lây qua đường quan hệ tình dục hoặc đường máu (dùng chung kim tiêm bị nhiễm bệnh) và làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.

Virus gây u nhú ở người (HPV) là bệnh phổ biến lây truyền qua đường tình dục, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.

Ăn đường sẽ làm ung thư phát triển nhanh hơn

Sự thật: Nghiên cứu chỉ ra rằng các tế bào ung thư hấp thụ nhiều đường hơn các tế bào bình thường. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy ăn đường hoặc thực phẩm ngọt sẽ làm trầm trọng thêm bệnh ung thư.

Chế độ ăn nhiều đường có thể gây tăng cân và tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Những người béo phì hoặc mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư cao hơn. Tất cả các chất ngọt nhân tạo, trừ đường hoá học cyclamate, được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt lưu hành trên thị trường.

Ung thư không được đụng dao, kéo

Sự thật: Ung thư như một ổ kiến trên cành cây. Muốn lấy và tiêu diệt ổ kiến an toàn, không bị "cắn", phải đốn nguyên cành cây có chứa ổ kiến mà tiêu diệt chúng. Không nên chọt vào kiến sẽ túa ra khắp nơi.

Khi phẫu thuật ung thư, nếu không lấy được toàn bộ bướu sẽ kích thích phản ứng viêm làm tăng sinh mạch máu và thúc đẩy các tế bào ung thư ở trạng thái "ngủ yên" chuyển sang trạng thái hoạt động, tăng sinh, từ giai đoạn đầu có thể trị khỏi bệnh nó sẽ lan nhanh đến giai đoạn cuối. Vì vậy, điều trị ung thư phải là bác sĩ chuyên ngành, am hiểu về ung thư, giúp hạn chế thấp nhất tái phát và di căn của ung thư.

Ngày nay, phẫu trị vẫn được xem là một trong những phương pháp điều trị cơ bản và khoa học nhất trong điều trị ung thư. Thậm chí, trong một số loại ung thư, phẫu trị được xem là phương pháp điều trị khỏi "duy nhất", ví dụ bệnh lý melanoma hoặc sarcoma sau phúc mạc.

Điều quan trọng là phải thực hiện phẫu thuật đúng chỉ định, đúng loại bướu, đúng giai đoạn và phải được thực hiện bởi các phẫu thuật viên chuyên khoa ung bướu để bảo đảm lấy được toàn bộ bướu với diện cắt an toàn và tránh rơi vãi mô bướu trong lúc phẫu thuật

Phẫu thuật chia làm hai loại, gồm giảm nhẹ triệu chứng và triệt căn. Phẫu thuật triệt căn thực hiện ở giai đoạn bệnh phát hiện sớm, cắt bỏ khối u và nạo vét hạch. Phẫu thuật giảm nhẹ thường diễn ra khi bệnh nhân ở giai đoạn muộn, tế bào ung thư đã di căn. Khi đó, người bệnh không còn khả năng phẫu thuật triệt căn mà mục đích chính là giảm chèn ép và tránh sùi loét nhiễm trùng. Phẫu thuật lúc này giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm đau đớn hoặc kéo dài sự sống cho người bệnh.

Suy nghĩ xấu hoặc thái độ tiêu cực sẽ khiến bạn bị mắc ung thư hoặc chết vì ung thư

Sự thật: Không bằng chứng khoa học nào cho thấy thái độ tiêu cực có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư hoặc chết vì nó, hay ngược lại. Nếu được chẩn đoán mắc bệnh ung thư, người bệnh thường phải chịu đựng nhiều cảm xúc rất khác nhau. Bạn có thể cảm thấy buồn, tức giận, sợ hãi hoặc nản lòng. Khi gặp khó khăn, thái độ tích cực có thể giúp bạn đối phó tốt hơn với căn bệnh ung thư.

Sợ bệnh và không điều trị

Sự thật: Nếu không điều trị, ung thư sẽ khiến người bệnh tử vong. Việc điều trị có thể giúp người bệnh cơ hội sống, tuỳ thuộc loại ung thư mắc phải.

Có những tình huống, bác sĩ ung thư đề nghị không điều trị gì cả, đặc biệt nếu bệnh nhân rất suy kiệt hoặc hóa trị liệu cho thấy không tác dụng. Những lúc này, bệnh nhân có thể chọn chăm sóc giảm nhẹ, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ung thư không được hóa trị, xạ trị

Sự thật: Điều trị ung thư - ví dụ hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật - có thể có tác dụng phụ. Các phương pháp điều trị được thiết kế để tiêu diệt các tế bào ung thư, chắc chắn cũng sẽ ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh, nhưng các tế bào ung thư bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Nhiều bệnh nhân ung thư kéo dài sự sống nhờ hoá trị, xạ trị. Tại Anh, 96% bệnh nhân đang được chữa khỏi bệnh ung thư tinh hoàn, so với dưới 70% vào những năm 1970, nhờ thuốc hóa trị liệu cisplatin. 75% trẻ em bị ung thư hiện đã được chữa khỏi, so với chỉ 25% vào cuối những năm 1960 nhờ hóa, xạ trị.

Ung thư không được đi đám tang

Sự thật: Đến nay không có cơ sở khoa học và tài liệu nghiên cứu nào cho rằng đi đám tang về thì bệnh ung thư sẽ tái phát. Ung thư hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm. Những bệnh nhân phát hiện bệnh muộn, dù đã phẫu thuật nhưng một số tế bào ung thư vẫn còn và "nấp" đâu đó trong cơ thể, sau đó phát triển, bệnh tái phát nên mọi người cho rằng hai sự việc có liên quan đến nhau, dù chỉ là trùng hợp hoặc tình cờ.

Không bồi bổ quá mức

Nhiều người cho rằng, bệnh nhân ung thư chỉ nên bồi bổ trong giai đoạn điều trị xạ trị, truyền hóa chất, sau đó ăn gạo lứt, muối vừng để không nuôi dưỡng khối u, nhằm làm khối u teo dần. Có người không ăn thịt đỏ, chất đạm, uống sữa, ăn thịt, trứng mà chỉ ăn chay... Sai lầm này khiến bệnh nhân suy dinh dưỡng, ảnh hưởng điều trị, rút ngắn thời gian sống, tăng tỷ lệ biến chứng, nhiễm trùng và dẫn đến tử vong.

Chế độ ăn uống cần đầy đủ và cân đối gồm rau, hoa quả, sữa chua. Tránh thực phẩm giàu đạm, đường, lipid, kiêng đồ cay, nóng, chất kích thích trước, trong và sau quá trình điều trị. Dinh dưỡng đầy đủ giúp gười bệnh nâng cao thể lực, đủ sức theo hết liệu trình điều trị và giảm tác dụng phụ không mong muốn.

Nếu ai đó trong gia đình bị ung thư, tôi cũng mắc nó

Sự thật: Khoảng 5 đến 10% bệnh ung thư là do đột biến gene di truyền. Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa bạn chắc chắn sẽ bị ung thư. Để ung thư xảy ra thì ngoài di truyền, còn các yếu tố khác như lão hóa, hút thuốc, phóng xạ...

Các chất khử mùi, chống mồ hôi liên quan ung thư vú

Sự thật: Đây vẫn còn là vấn đề gây nhiều tranh cãi và các nhà nghiên cứu chưa đi đến thống nhất. Theo Viện Ung thư quốc gia Mỹ, không có bằng chứng kết luận mối liên quan giữa việc sử dụng các chất chống mồ hôi hay khử mùi ở nách với bệnh ung thư vú.

An toàn với bệnh ung thư vì không ai trong gia đình mắc bệnh

Sự thật: Cứ 4 đến 5 người trên thế giới, nam hay nữ, thì có khoảng một người có khả năng bị ung thư trong suốt cuộc đời. Ung thư là do đột biến gene xảy ra trong các tế bào. Mỗi người có thể đã thừa hưởng đột biến gen từ bố mẹ.

Tuy nhiên, đột biến gene cũng có thể xảy ra trong suốt cuộc đời một người, từ các yếu tố như tiếp xúc với thuốc lá, phóng xạ, các chất gây ung thư khác, thậm chí là virus. Các yếu tố khác như béo phì và bệnh đái tháo đường cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Điều trị ung thư sẽ khiến gia đình phá sản

Sự thật: Bảo hiểm y tế và những hỗ trợ khác vẫn có sẵn để giúp người bệnh vượt qua giai đoạn khó khăn này, không nên vì lo lắng chi phí điều trị mà từ bỏ.

Một số thực phẩm, phương thuốc không chính thống có thể ngăn ngừa, trị khỏi

Sự thật: Những thực phẩm này thường đắt tiền, không có lợi hơn chế độ ăn uống cân bằng và bổ dưỡng. Nên dành tiền mua thực phẩm đầy đủ dinh dưỡng hơn là những loại được quảng cáo rầm rộ trên các trang mạng.

Kỳ thị bệnh nhân ung thư

Sự thật: Không nên thiếu hiểu biết mà kỳ thị, xa lánh bệnh nhân ung thư.

Tự ý điều trị, nghe lời truyền miệng, dùng lá cây hay thuốc gia truyền

Sự thật: Nhiều bệnh nhân khi biết bị ung thư, không tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ, mặc dù bệnh còn ở giai đoạn điều trị được. Sau khi tìm đến các phương pháp "trôi nổi", không có cơ sở khoa học, theo chỉ dẫn truyền miệng, quảng cáo..., bệnh ngày càng nặng, đôi khi quay lại bệnh viện không thể điều trị được nữa.

Một số người tự ý điều trị hay nghe lời truyền miệng, dùng lá cây hay thuốc gia truyền. Trong khi đó, bôi, đắp lá cây lên bướu dễ làm bướu bùng phát dữ dội, bội nhiễm, nhiễm trùng. Bệnh viện Ung bướu TP HCM từng ghi nhận một số trường hợp có dòi trên bướu.

Điều trị ung thư ở những nơi không đúng chuyên khoa hoặc cơ sở không an toàn

Sự thật: Ung thư trong giai đoạn sớm nếu điều trị những cơ sở chuyên khoa thì khả năng khỏi bệnh cao. Ngược lại, đi lòng vòng khắp nơi điều trị khi bệnh càng gia tăng thì điều trị chỉ mang tính tạm bợ.

Ung thư phát triển và lan tràn không theo một quy luật nào hết, có thể xâm lấn nhiều cơ quan. Mổ ung thư bắt buộc phải lấy hết tế bào ung thư nên nhiều khi phải cắt thêm một số cơ quan quan trọng. Vì vậy, phải mổ những trung tâm có nhiều chuyên khoa ung thư cùng phối hợp, trang thiết bị hiện đại, kíp gây mê hồi sức giỏi và ngân hàng máu thuận lợi cho cuộc mổ, nếu chẳng may bị tai biến có thể xoay xở kịp thời.

Điều trị ung thư gồm đa mô thức. Mổ chỉ là bước đầu tiên dọn dẹp sạch để các vũ khí khác tiêu diệt tận gốc tế bào ung thư. Nên chọn điều trị ung thư những nơi có từ 2-3 vũ khí trở lên (phẫu - hóa - xạ - miễn dịch - ngắm trúng đích), để việc điều trị đạt hiệu quả.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến

Trưởng Khoa Ngoại 1, Bệnh viện Ung bướu TP HCM

Nguồn: vnexpress.net

---