Bí ẩn những người không bao giờ quên gương mặt đã từng gặp

Trong chục năm trở lại đây, giới khoa học và lực lượng cảnh sát/an ninh trên khắp thế giới đã bắt đầu để ý đến những cá nhân sở hữu năng lực đặc biệt: ghi nhớ mọi gương mặt đã từng gặp dù chỉ thoáng qua.

Yenny Seo có khả năng ghi nhớ và nhận diện khuôn mặt siêu hơn người thường - Ảnh: Guardian

Lúc còn nhỏ, Yenny Seo thường làm mẹ ngạc nhiên mỗi khi cô nhận ra một người lạ trong tiệm thực phẩm, bảo rằng họ đã đi ngang qua người này trên phố trước đó vài tuần. Rồi khi hai mẹ con xem phim, Seo dễ dàng nhận ra những nhân vật phụ chỉ xuất hiện thoáng qua trong các bộ phim khác.

Mẹ Seo chưa bao giờ nghĩ con gái có gì đặc biệt, chỉ đơn giản cho rằng cô có khả năng quan sát tốt.

Bản thân Seo cũng không ngờ chẳng mấy ai có khả năng như mình. Trò chơi yêu thích của cô là mỗi khi gặp ai đó trên xe buýt hoặc trên phố, cô lục lại cuốn album ảnh trong đầu để nhớ lại xem mình đã gặp người này ở đâu.

"Chơi trò này khá là vui, nhất là khi còn con nít. Tôi nhớ là tôi rất thích quan sát những gương mặt khác nhau" - Seo tâm sự trên báo The Guardian.

Sau này khi lớn lên và dùng mạng xã hội, Seo mới bắt đầu ý thức về khả năng của mình. Có lần cô làm việc bán thời gian cho một cửa hàng quần áo, nhân viên được cho xem camera an ninh ghi hình một tên trộm vặt, tuy hình ảnh rất mờ nhưng lần kế tiếp tên trộm vào cửa hàng, Seo lập tức nhận ra và báo cho bảo vệ.

Seo có thể nhận ra bất cứ ai quen thuộc trong đám đông - Ảnh: Guardian

Cho đến đầu những năm 2000, khoa học không mấy chú ý đến việc con người sở hữu khả năng nhận diện khuôn mặt khác nhau - tiến sĩ David White từ Đại học New South Wales (Úc) cho biết.

"Tôi nghĩ theo trực giác, mọi người tin rằng cách họ nhìn thế giới cũng giống như bao người khác. Các nhà khoa học cũng chia sẻ cùng trực giác đó" - ông giải thích.

Tiến sĩ White lần đầu quan tâm đến lĩnh vực này khi ông nghiên cứu một căn bệnh hiếm y khoa gọi là prosopagnosia - là khi tổn thương não khiến một người mất đi khả năng nhận diện khuôn mặt.

Ông nhận ra điều lạ là những bệnh nhân mắc chứng prosopagnosia tuy không thể ghi nhớ khuôn mặt của bất cứ ai, kể cả người thân, họ vẫn nhận ra các vật thể khác. Đây là bằng chứng cho thấy bộ não được tổ chức để đảm trách các nhiệm vụ khác nhau, giống như ứng dụng trên điện thoại thông minh.

Cùng với các nhà khoa học khác, tiến sĩ White bắt đầu nghiên cứu những người không bị tổn thương não và phát hiện ra có sự khác biệt rất lớn ở khả năng nhận diện khuôn mặt. Họ ước tính khoảng 1-2% dân số có khả năng siêu nhận diện - tức ghi nhớ và nhận ra nhiều gương mặt lạ chỉ sau một lần thoáng gặp.

Nguyên nhân đằng sau trí nhớ siêu phàm này vẫn còn là bí ẩn vì đây là lĩnh vực khoa học mới mẻ, chỉ có khoảng 20 công trình nghiên cứu được công bố. Các chuyên gia suy đoán gene đóng một vai trò quan trọng vì khả năng nhận diện ở những cặp song sinh là giống nhau.

Seo nằm trong nhóm 1-2% dân số có khả năng ghi nhớ gương mặt siêu đẳng - Ảnh: Guardian

Hơn một thập niên qua, lực lượng cảnh sát và an ninh trên khắp thế giới đã bắt đầu để ý và thu nạp những người có khả năng siêu nhận diện.

Chẳng hạn cảnh sát London có hẳn một đội đặc nhiệm chuyên phân tích hình ảnh camera từ hiện trường phạm tội. Họ đã được trưng dụng trong vụ án đình đám cựu điệp viên Nga bị đầu độc bằng chất độc thần kinh Novichok ở Salisbury.

Các đây vài năm, cảnh sát Queensland (Úc) bắt đầu tìm kiếm những nhân viên có khả năng siêu nhận diện trong hàng ngũ lực lượng. Một loạt công ty an ninh chuyên cung cấp những tài năng này cũng mọc lên.

Hiện tại, Yenny Seo không có ý định lặp lại thành tích "bắt trộm" hồi những năm đại học. Cô hạnh phúc với công việc kỹ thuật viên trong một phòng thí nghiệm giải phẫu bệnh.

Cô vẫn thích thú với những gương mặt, và có thể nhận ra từng người ngay cả khi bây giờ mọi người đeo khẩu trang phòng COVID.

"Nó khiến tôi nhận ra không có gì quá điên rồ, tôi đã luôn đúng. Tôi không phải kẻ quái gở, chỉ là bộ não của tôi vận hành như thế" - cô tâm sự.

Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online

---