Không có bánh mì baguette, không là người Pháp

Hôm 30-11, bánh mì baguette của Pháp được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Loại bánh này từ lâu đã là nhận diện đặc trưng của nước Pháp, nhưng bạn đã biết vì sao nó đặc biệt đến vậy không?

Mọi người xếp hàng mua bánh mì lúc chiều tối tại một tiệm bánh ở ngoại ô Paris, Pháp ngày 6-12 - Ảnh: NGÂN PHẠM

Người Pháp có câu "lâu như một ngày không có bánh mì" (Long comme un jour sans pain). Dù đông hay hè, thời tiết không ảnh hưởng tới nhu cầu ăn bánh mì của họ. Hình ảnh những dòng người xếp hàng dài trước những cửa hàng bánh mì vốn rất quen thuộc ở Pháp. Mọi người sẵn sàng đợi 15, 20 phút để mua bằng được một ổ baguette.

Món ăn hằng ngày

Bánh mì baguette được chia làm hai loại phổ biến là "classique" (cổ điển) và "tradition" (truyền thống). Thành phần cũng chỉ có bột, muối, nước và men. Tuy nhiên loại tradition thường có giá nhỉnh hơn một chút vì quá trình nhồi lâu và lên men tự nhiên. Ngoài ra bánh mì tradition hoàn toàn không có chất bảo quản.

Người Pháp nếu nói baguette là muốn nhắc đến loại classique. Với loại tradition, thậm chí khi mua họ không cần nhắc tới chữ baguette thì người bán cũng sẽ tự hiểu.

Mọi người hay ví von người Pháp trong bữa ăn phải có bánh mì như người Việt phải có cơm. Thật ra nhận định này cũng chưa hoàn toàn chính xác. Vì đối với người Việt Nam, cơm thường là bữa chính. Nhưng đối với người Pháp hiện nay, họ không nhất thiết phải ăn bánh mì vào bữa chính.

So với trước đây, khi bánh mì là thức ăn chính, thì người Pháp bây giờ coi bánh mì như là một món ăn kèm. Hơn thế nữa, cơm được ví như món ăn nhà làm, còn với bánh mì, phần lớn người Pháp sẽ ra cửa hàng mua.

Bánh mì baguette được người Pháp dùng trong tất cả các bữa ăn. Bắt đầu từ buổi sáng với những miếng baguette trét bơ và mứt. Buổi trưa và tối ăn kèm với món chính hoặc kết thúc bữa ăn cùng với phô mai.

Những gia đình có con nhỏ thường phải mua ít nhất hai ổ một lần. Bởi vì trên đường về nhà các bạn nhỏ đã có thể ăn vặt hết một ổ. Những buổi dã ngoại không thể thiếu bánh mì jambon bơ phô mai.

Người Việt cũng rất quen thuộc với hình ảnh bánh mì. Trước đây, ở Sài Gòn có chuỗi siêu thị Big C của Pháp hay bán những ổ bánh mì baguette siêu dài. Gu, độ nở và độ giòn của bánh này là gần giống nhất với bánh mì baguette classique.

Mặc dù từ bánh mì trong tiếng Việt có lẽ được xuất phát từ tiếng Pháp là "pain de mie", nhưng pain de mie là bánh mì sandwich mềm hình vuông chứ không phải là bánh mì baguette.

Dấu ấn bánh mì Việt

Bánh mì của Việt Nam đã biến tấu khác xa bánh mì baguette của Pháp. Bánh mì Việt Nam thường rỗng ruột và vỏ cũng mềm hơn rất nhiều. Nếu chỉ so sánh về bánh thì có lẽ bánh mì của ta còn phải học hỏi rất nhiều mới đạt được mức độ di sản văn hóa phi vật thể của Pháp. Thế nhưng người Việt ta lại chế ra món bánh mì sandwich mà người Pháp lại đang phải học theo.

Mấy năm trở lại đây bánh mì sandwich Việt Nam trở thành món ăn khá nổi bật tại Pháp. Chỉ cần gõ chữ "sandwich vietnamien" trên Google, hàng loạt hướng dẫn làm bánh mì kiểu Việt bằng tiếng Pháp sẽ hiện ra. Bởi vì bánh mì Việt quá đặc biệt, nên người Pháp không dịch ra tiếng Pháp mà gọi luôn là "bánh mì".

Hoàn toàn có lý do để người Pháp yêu mến món bánh mì của chúng ta. Bên cạnh món bánh mì jambon bơ phô mai cổ điển, bánh mì Việt nổi lên với sự pha trộn của nhiều thành phần phong phú. Bên trong ổ bánh mì giòn là thịt xá xíu, chả lụa, chà bông và xốt bơ mayonnaise mà chỉ người Việt mới có.

Hơn thế nữa bánh mì Việt Nam còn kèm theo rau và đồ chua ngọt, ấn tượng hơn nhiều so với bánh mì sandwich Pháp đơn điệu chỉ có một vài miếng salad và cà chua.

Món bánh mì baguette huyền thoại và gắn bó với đời sống người dân Pháp như vậy nhưng họ lại đang lo lắng cho sự mai một của loại bánh này. Với giá tầm 1 euro đổ lại, người bán bánh mì ở Pháp chỉ lời khoảng 11,7 xu, tương đương với khoảng 3.000 đồng Việt Nam cho một ổ bánh.

Cộng thêm nhu cầu giảm, giá nhiên liệu và vật liệu tăng khiến số cửa hàng bánh mì ở Pháp giảm dần theo năm tháng. Đó cũng là lý do mà người Pháp đã thúc đẩy việc bánh mì baguette được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Tổng thống Pháp tôn vinh bánh mì baguette

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cầm ổ bánh mì baguette trong buổi gặp gỡ cộng đồng người Pháp tại Mỹ tại Đại sứ quán Pháp ở Washington, DC, ngày 30-11 - Ảnh: AFP

Trong chuyến công du Mỹ cách đây chưa đầy nửa tháng, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đã cầm theo ổ bánh mì baguette trong một lần phát biểu. Ông nhấn mạnh đây là một sản phẩm độc nhất đã được làm lại ở nhiều nơi. Nhưng chỉ có ổ bánh mì được nhồi trong tay của thợ làm bánh Pháp mới là đúng chuẩn vị.

Với sự ghi nhận của UNESCO, người Pháp mong rằng sẽ nhắc nhở mọi người về tầm quan trọng của bánh mì baguette. Truyền thống làm bánh mì sẽ tiếp tục được gìn giữ và lưu truyền. Bởi vì nếu không có bánh mì baguette sẽ không còn là người Pháp nữa.

Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online

---