Hưởng di chúc cho người Việt Nam ở nước ngoài

Câu hỏi: Tôi là con trai duy nhất của bố tôi, hiện tôi đã định cư ở Pháp từ lâu. Bố tôi đã già và muốn lập di chúc để thừa kế căn nhà ở Hà Nội cho tôi.

Xin hỏi, bố tôi có thể lập di chúc để thừa kế ngôi nhà cho tôi khi đang ở nước ngoài hay không? Tôi có được hưởng thừa kế căn nhà đó không và nếu vậy tôi có được sở hữu di sản thừa kế đó không? Xin cảm ơn.

Lý Hoài Nam.

Trả lời:

Chào bạn Hoài Nam,

Tôi xin trả lời câu hỏi của bạn như sau:

Điều 631 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật”. Do đó, bố bạn hoàn toàn có quyền lập di chúc để thừa kế căn nhà cho bạn theo ý chí của ông, dù bạn đang ở nước ngoài hay ở trong nước. Pháp luật Việt Nam tôn trọng quyền thừa kế của cá nhân.

Tuy nhiên,  theo quy định tại Điều 1 Luật số 34/2009/QH12 (sửa đổi; bổ sung điều 126 của Luật Nhà ở và điều 121 của Luật Đất đai) ngày 18/06/2009 thì bạn phải được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép cư trú ở Việt Nam cho phép cư trú tại Việt Nam từ đủ 03 tháng trở lên và thuộc một trong các đối tượng sau thì bạn mới có quyền sở hữu nhà ở tại Việt Nam: (i) Người có quốc tịch Việt Nam; (ii) Người gốc Việt Nam thuộc diện người đầu tư trực tiếp về nước; người có công đóng góp cho đất nước, nhà khoa học, nhà văn hóa, người có kỹ năng đặc biệt mà cơ quan, tổ chức Việt Nam có nhu cầu và đang làm việc tại Việt Nam; người có vợ hoặc chồng là công dân Việt Nam đang sinh sống trong nước.

Như vậy, bố bạn hoàn toàn có quyền để di chúc để lại nhà cho bạn khi bạn đang ở nước ngoài thừa hưởng. Và trong trường hợp bạn đáp ứng đủ các điều kiện sở hữu nhà được quy định nêu trên thì bạn hoàn toàn được nhận di sản thừa kế và sở hữu di sản đó của bố bạn. Trường hợp bạn không thuộc diện được sở hữu nhà tại Việt Nam thì bạn chỉ được hưởng giá trị của căn nhà đó.

Luật sư Phạm Công Hải

---