Giải mã 'mê trận' thuế tại Đức: Vì sao chủ doanh nghiệp cá thể 'cày cuốc' để trả thuế?

Tại Đức, việc vận hành một doanh nghiệp, đặc biệt là dưới mô hình Einzelunternehmen (doanh nghiệp cá thể), dù mang lại sự chủ động và linh hoạt đáng kể, nhưng lại đi kèm với một hệ thống quy định về thuế và các khoản đóng góp vô cùng phức tạp.

Không ít chủ doanh nghiệp thường xuyên cảm thấy như "chỉ làm để trả thuế" khi liên tục nhận được các thông báo yêu cầu thanh toán từ Finanzamt (Cơ quan thuế) hay Krankenkasse (Cơ quan bảo hiểm y tế).

Bài viết này sẽ đi sâu làm rõ những khoản chi phí bắt buộc mà bạn cần chuẩn bị sẵn sàng, từ những loại thuế cơ bản nhất cho đến các nghĩa vụ phát sinh khi bạn quyết định tuyển dụng nhân sự.

Các loại thuế cơ bản dành cho chủ doanh nghiệp cá thể

Ngay cả khi hoạt động kinh doanh của bạn chưa cần đến sự hỗ trợ của nhân viên, chủ của một doanh nghiệp cá thể vẫn buộc phải tuân thủ và thực hiện nghĩa vụ đóng các loại thuế cơ bản sau đây:

Einkommensteuer (Thuế thu nhập cá nhân):

Lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh của Einzelunternehmen sẽ được tổng hợp vào thu nhập cá nhân chung của chủ doanh nghiệp.

Tại Đức, hệ thống thuế thu nhập được áp dụng theo hình thức lũy tiến, có nghĩa là lợi nhuận kinh doanh của bạn càng cao, thì tỷ lệ thuế suất (Steuersatz) áp dụng cũng càng tăng theo, dẫn đến số tiền thuế phải nộp cũng lớn hơn.

Gewerbesteuer (Thuế doanh nghiệp):

Đây là loại thuế được đánh trực tiếp vào phần lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra từ hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, có một mức miễn thuế (Freibetrag) là 24.500 Euro.

Nếu lợi nhuận hàng năm của bạn dưới mức này, bạn sẽ được miễn hoàn toàn nghĩa vụ đóng Gewerbesteuer. Một điểm đặc biệt cần lưu ý là các ngành nghề thuộc nhóm Freiberufler (những người làm nghề tự do như bác sĩ, luật sư, kiến trúc sư, nghệ sĩ...) sẽ được miễn hoàn toàn loại thuế này.

Umsatzsteuer (Thuế giá trị gia tăng - VAT):

Mức thuế VAT tiêu chuẩn tại Đức là 19%, áp dụng cho hầu hết hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt được áp dụng mức thuế thấp hơn là 7%, ví dụ như đối với các mặt hàng thiết yếu hoặc dịch vụ văn hóa. Bạn có trách nhiệm kê khai và nộp thuế VAT cho Finanzamt theo định kỳ hàng tháng hoặc hàng quý, tùy thuộc vào tổng doanh thu của doanh nghiệp.

Nếu doanh thu của bạn ở mức thấp, bạn có thể xem xét áp dụng quy định dành cho doanh nghiệp nhỏ (Kleinunternehmerregelung).

 

eo quy định này, bạn sẽ không cần phải tính và thu thuế VAT trên các hóa đơn bán hàng của mình, nhưng đổi lại, bạn cũng sẽ không được phép khấu trừ thuế VAT đã bỏ ra cho các chi phí mua sắm đầu vào.

Solidaritätszuschlag & Kirchensteuer (Phụ phí đoàn kết & Thuế nhà thờ):

Đây là hai khoản phụ phí mang tính chất cá nhân và tùy thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi người đóng thuế.

Solidaritätszuschlag (Soli):

Khoản phụ phí này ban đầu được lập ra với mục đích hỗ trợ phát triển kinh tế cho các bang miền Đông nước Đức sau khi thống nhất. Hiện nay, Soli thường chiếm khoảng 5,5% trên tổng số tiền thuế thu nhập cá nhân (Einkommensteuer) mà bạn phải nộp.

Kirchensteuer (Thuế nhà thờ):

Khoản thuế này chỉ áp dụng đối với những cá nhân là thành viên của một tổ chức tôn giáo được công nhận chính thức tại Đức, chẳng hạn như Giáo hội Công giáo hay Tin lành. Mức thuế nhà thờ thường dao động trong khoảng 8% đến 9% trên tổng số tiền thuế thu nhập cá nhân.

Khi tuyển dụng nhân viên: Chi phí và nghĩa vụ tăng cao đáng kể

Quyết định thuê thêm nhân viên không chỉ mở rộng quy mô hoạt động mà còn đồng nghĩa với việc doanh nghiệp Einzelunternehmen của bạn sẽ trở thành một Arbeitgeber (chủ lao động) chính thức. Kéo theo đó là hàng loạt các chi phí và nghĩa vụ quan trọng mà bạn phải gánh vác:

Lohnsteuer & các khoản phụ phí liên quan (Thuế lương và phụ phí):

Khoản thuế lương này sẽ được khấu trừ trực tiếp từ mức lương gộp (Brutto) của nhân viên. Chủ doanh nghiệp có trách nhiệm thu hộ và nộp toàn bộ số tiền này cho Finanzamt. Phần thuế lương này cũng bao gồm cả Solidaritätszuschlag và Kirchensteuer, nếu nhân viên thuộc diện phải đóng các khoản này. Về bản chất, đây là khoản tiền của người lao động, nhưng doanh nghiệp đóng vai trò là người "trung gian" thu hộ và chuyển nộp.

Sozialabgaben (Các khoản đóng góp an sinh xã hội):

Đây thường được xem là phần chi phí tốn kém nhất đối với người chủ doanh nghiệp. Hàng tháng, chủ doanh nghiệp sẽ phải đóng góp một nửa tổng số chi phí an sinh xã hội, và phần còn lại sẽ được trừ trực tiếp vào lương Brutto của nhân viên. Cụ thể, các khoản đóng góp này bao gồm:

* Bảo hiểm y tế (Krankenversicherung): Tỷ lệ đóng góp cơ bản là khoảng 14,6% trên lương Brutto, chưa kể các khoản phụ phí riêng của từng quỹ bảo hiểm y tế.

* Bảo hiểm chăm sóc (Pflegeversicherung): Tỷ lệ đóng góp khoảng 3,4% trên lương Brutto.

* Bảo hiểm hưu trí (Rentenversicherung): Tỷ lệ đóng góp là 18,6% trên lương Brutto.

* Bảo hiểm thất nghiệp (Arbeitslosenversicherung): Tỷ lệ đóng góp là 2,6% trên lương Brutto.

Umlagen & Berufsgenossenschaft (Các khoản đóng góp bổ sung và bảo hiểm tai nạn lao động):

Ngoài các khoản đóng góp an sinh xã hội cơ bản, doanh nghiệp còn phải thực hiện các nghĩa vụ đóng phí cho Umlagen (bao gồm các khoản chi phí hỗ trợ cho trường hợp nhân viên nghỉ ốm dài ngày, nghỉ thai sản) và phí cho Berufsgenossenschaft (tổ chức bảo hiểm tai nạn lao động bắt buộc).

Chi phí thực tế cho mỗi nhân viên:

Thực tế, tổng chi phí mà chủ doanh nghiệp phải bỏ ra cho mỗi nhân viên thường cao hơn khoảng 20-25% so với mức lương gộp (Brutto) ghi trên hợp đồng lao động.

Lấy một ví dụ cụ thể, nếu một nhân viên có mức lương Brutto là 3.000 Euro mỗi tháng, thì số tiền thực nhận của nhân viên đó sẽ rơi vào khoảng 2.000 đến 2.100 Euro.

Tuy nhiên, tổng chi phí mà chủ doanh nghiệp phải chi trả cho nhân viên này lại lên tới khoảng 3.600 đến 3.700 Euro, bao gồm cả lương gộp và phần đóng góp bảo hiểm của người sử dụng lao động.

Tuy nhiên, cũng có một tin vui quan trọng dành cho các chủ doanh nghiệp: tất cả các khoản chi trả cho lương và các khoản bảo hiểm cho nhân viên đều được coi là chi phí hoạt động hợp lệ (Betriebsausgaben). Điều này có nghĩa là chúng sẽ giúp giảm trừ trực tiếp vào phần lợi nhuận chịu thuế Einkommensteuer và Gewerbesteuer của doanh nghiệp.

Kết luận

Đối với những người chủ sở hữu doanh nghiệp cá thể (Einzelunternehmen) tại Đức, việc xây dựng một kế hoạch tài chính chi tiết và dự trù một khoản ngân sách tương đương khoảng 30-40% tổng lợi nhuận dự kiến là yếu tố then chốt để tránh khỏi những "cú sốc" không mong muốn khi nhận các thông báo yêu cầu thanh toán từ các cơ quan chức năng.

Việc hiểu rõ bản chất và quy định của từng loại thuế, từng khoản đóng góp không chỉ giúp bạn quản lý dòng tiền của doanh nghiệp một cách hiệu quả hơn mà còn góp phần làm giảm bớt áp lực tinh thần, biến mỗi thông báo từ cơ quan thuế hay bảo hiểm chỉ còn là một phần tất yếu trong hành trình kinh doanh.

Hãy luôn ghi nhớ rằng, chi phí thực tế bạn phải bỏ ra cho mỗi nhân viên có thể cao hơn rất nhiều so với con số bạn dự liệu ban đầu, do đó, việc lập dự trù ngân sách một cách cẩn trọng và kỹ lưỡng chính là chìa khóa để đảm bảo sự thành công bền vững và sự ổn định lâu dài cho doanh nghiệp của bạn.

Vũ Bình Minh - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---