Là một tác phẩm thời kỳ Hiện đại nhưng bản cantata này rất đơn giản về mặt hòa âm, không như rất nhiều tác phẩm âm nhạc cổ điển được sáng tác trong thời kỳ này.
Tiết tấu dồn dập và bản năng âm nhạc cơ bản luôn cho phép thính giả hưởng ứng tác phẩm ngay lập tức.
*****
Chương hợp xướng: Fortuna Imperatrix Mundi
Trích từ cantata Carmina Burana
Tác giả: Carl Orff
Thể hiện: Nhạc trưởng André Rieu cùng các nghệ sĩ Hà Lan
*****
Khi khám phá ra tập thơ Carmina Burana, hẳn Carl Orff (1895 - 1982) chẳng thể ngờ rằng rồi đây tập thơ này sẽ làm thay đổi hoàn toàn sự nghiệp của ông. Ông bắt đầu soạn Cantata Carmina Burana dựa trên tập thơ cùng tên ở tuổi 38 và hoàn thành nó ở tuổi 42. Trước đó ông nổi tiếng ở quê hương Munich trong vai trò một nhà giáo dục âm nhạc hơn là một nhà soạn nhạc đa phong cách đã cho ra đời khá nhiều tác phẩm. Và chỉ với Cantata Carmina Burana, Carl Orff mới thực sự tìm được phong cách nghệ thuật không thể trộn lẫn của chính mình.
"Carmina Burana" theo tiếng Latin có nghĩa là "Những bài ca từ Beuern" (Beuern là tên viết tắt của thành Benediktbeuern ngày nay thuộc hạt Bad Tölz-Wolfratshausen, bang Bavaria, nước Đức). Cái tên "Carmina Burana" là do Johann Andreas Schmeller đặt cho một tập thơ xuất bản năm 1847. Tập này gồm các bài thơ có trong một bản thảo viết tay của người Đức đầu thế kỉ 13 mà người ta phát hiện ra vào năm 1803 trong tu viện Benediktbeuern.
Phần lớn các booklet CD thu âm Cantata Carmina Burana, chữ "Benediktbeuern" đã bị in nhầm thành "Benediktbeuren". Chuyện này đã được atlas nước Đức của Britannica and Hallwag xác nhận. Lý do khiến nhiều booklet CD nói trên bị nhầm là vì cụm chữ kết từ "-beuren" rất phổ biến trong tiếng Đức.
Kể từ khi tập thơ được xuất bản, bản thảo cổ được biết đến dưới cái tiêu đề của tập thơ ngay cả khi giờ đây người ta đều nhất trí rằng có thể nó không được khởi thảo tại Benediktbeuern mà đúng hơn là từ Seckau. Tập bản thảo có lẽ là nguồn tài liệu quan trọng nhất về thi ca thế tục tiếng Latin trong một danh mục khổng lồ các thi phẩm thế kỉ 12. Ngoài ra trong đó còn có một số bài thơ bằng tiếng Đức cổ và tiếng Pháp cổ. Một số bài đã được phổ nhạc bằng một kiểu ký âm khá hiếm vào thời ấy.
Tập bản thảo bao gồm xấp xỉ 250 bài thơ và có thể được chia thành bốn nhóm dựa theo đề tài: 55 bài ca luân lý và giễu nhại; 131 tình ca; 40 bài ca chuốc rượu và đùa cợt; 2 tác phẩm cho nhà hát Thiên Chúa giáo thời Trung cổ.
Tất nhiên cantata Carmina Burana của Carl Orff chỉ sử dụng một phần nhỏ trong số những bài thơ đó. Về cấu trúc, Carl Orff chia Cantata Carmina Burana thành 5 phần lớn, gồm tất cả 25 chương nhạc. Ông dùng ký hiệu attacca ở sau mỗi chương để thể hiện ý đồ rằng các chương phải được trình diễn tiếp nối nhau ngay lập tức mà không ngừng nghỉ.
Fortuna Imperatrix Mundi (Nữ thần May mắn thống trị thế gian): 2 chương
I. Primo vere (Lúc vào xuân): 3 chương Uf dem anger (Trên đồng cỏ): 5 chương
II. In Taberna (Trong quán trọ): 4 chương
III. Cour d'amours (Sự quyến rũ của ái tình): 9 chương
Blanziflor et Helena (Blanziflor và Helena): 1 chương
Fortuna Imperatrix Mundi (Nữ thần May mắn thống trị thế gian): 1 chương
Ý tưởng về sự quay tròn của bánh xe may mắn đã góp phần hình thành nên cấu trúc tác phẩm. Tác phẩm được mở đầu và kết thúc bằng cùng một chương nhạc có tên "Fortuna Imperatrix Mundi" (Nữ thần May mắn thống trị thế gian). Trong phạm vị một cảnh, và đôi khi là trong phạm vi một chương nhạc, bánh xe may mắn cũng quay tròn khiến niềm vui chuyển thành nỗi đắng cay, niềm hi vọng chuyển thành nỗi khổ đau.
O Fortuna
Nữ thần May mắn
Tựa như vầng trăng
Người luôn thay đổi
Luôn nhạt mờ dần
Luôn khuyết hao dần;
Kiếp người đáng ghét
Thoạt tiên nặng gánh
Sau đó nhẹ bồng
Như có ước mong
Cất đi gánh nặng;
Bần cùng, quyền lực
Tan chảy tựa băng.
Một buổi trình diễn Cantata "Carmina Burana" (Ảnh: uwsp.edu)
Để trình diễn Cantata Carmina Burana đúng chuẩn mực, người ta cần tới các ca sĩ solo giọng soprano, giọng tenor, giọng baritone; một dàn hợp xướng nam; một dàn hợp xướng hỗn hợp; cùng một dàn nhạc cực lớn với nhiều nhạc cụ bộ gõ (14 trong số các chương nhạc của cantata này viết cho hợp xướng). Điệu bộ diễn xuất của các ca sĩ là không bắt buộc và tùy thuộc vào người dàn dựng. Cantata Carmina Burana được trình diễn lần đầu tại Frankfurt vào năm 1937, lần đầu tại San Francisco vào năm 1958, lần đầu tại Luân Đôn vào năm 1960. Vào tháng 10 năm 2003, Cantata Carmina Burana cũng đã vang lên lần đầu tiên tại Hà Nội trong một chương trình do các nghệ sĩ đến từ Viện Thanh nhạc Frankfurt phối hợp với Nhà hát Nhạc vũ Kịch Việt Nam và Dàn hợp xướng quốc tế Hà Nội thực hiện. Thính giả có thể không hiểu được cặn kẽ những câu thơ ca tụng các thú vui trần tục (rượu vang, phụ nữ và tình yêu) trong đời sống của một giáo xứ thời Trung cổ được thể hiện bằng tiếng Latin, tiếng Đức cổ và tiếng Pháp cổ trong Cantata Carmina Burana. Nhưng đây không phải là một tác phẩm thuộc loại khó nghe. Là một tác phẩm thời kỳ Hiện đại nhưng bản cantata này rất đơn giản về mặt hòa âm, không như rất nhiều tác phẩm âm nhạc cổ điển được sáng tác trong thời kỳ này. Tiết tấu dồn dập và bản năng âm nhạc cơ bản luôn cho phép thính giả hưởng ứng tác phẩm ngay lập tức. Và Cantata Carmina Burana sẽ tiếp tục là một lựa chọn sáng giá cho những buổi hòa nhạc lớn ngoài trời dành cho đại chúng. {youtube}RnHLaz4my1c{/youtube} Tác giả Ngọc Anh.
- Báo điện tử tại Đức từ năm 1995 -
TIN NHANH | THỰC TẾ | TỪ NƯỚC ĐỨC
Khủng hoảng kinh tế Nga: Đồng Rúp trượt giá và hệ lụy nghiêm trọng 
Du lịch, ăn uống có 'chữa lành' được cho người trẻ? 
Kiều bào tại Malaysia mong được góp phần vào kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam 
Ông Trump chọn tỷ phú đầu tư làm bộ trưởng tài chính 
Tình bạn ngày càng khăng khít giữa ông Trump và Elon Musk 
Tàu trật bánh gần Köln (Cologne) - cuộc cứu hộ, cứu nạn đang bắt đầu