Các nước châu Âu vay hàng tỷ đô la từ EU để tái vũ trang cho Ukraine

BRUSSELS — Các đồng minh hàng đầu của Ukraine tại châu Âu chuẩn bị yêu cầu khoản vay hàng chục tỷ euro từ Liên minh châu Âu để cùng nhau mua vũ khí cho quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá này, cũng như để tăng cường khả năng phòng thủ của chính họ.

Chương trình cho vay này được Ủy ban đề xuất vào tháng 3 như một phần của chương trình ReArm Europe rộng lớn hơn và nhằm mục đích thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của Châu Âu và giảm sự phụ thuộc quân sự kéo dài hàng thập kỷ vào Hoa Kỳ. | Maria Senovilla/EPA

Trước thời hạn chót nộp đơn xin tham gia chương trình cho vay đổi vũ khí trị giá 150 tỷ euro của Cơ sở hỗ trợ an ninh cho châu Âu , một số nước EU đã nói với POLITICO rằng họ đang cân nhắc sử dụng số tiền đó để giúp Ukraine tự vệ trước cuộc xâm lược toàn diện của Nga.

Chương trình cho vay này được  Ủy ban đề xuất  vào tháng 3 như một phần của chương trình ReArm Europe rộng lớn hơn và nhằm mục đích thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của châu Âu và giảm sự phụ thuộc quân sự kéo dài hàng thập kỷ của khối này vào Hoa Kỳ.

Người phát ngôn quốc phòng của EU, Thomas Regnier, cho biết với các phóng viên vào hôm thứ Ba rằng Bỉ, Bulgaria, Síp, Cộng hòa Séc, Estonia, Tây Ban Nha, Phần Lan, Hungary và Litva đã chính thức bày tỏ sự quan tâm đến việc yêu cầu khoản vay. 

Những nước khác bao gồm Cộng hòa Séc, Latvia, Bulgaria và Hy Lạp cho biết họ sẽ thực hiện trước thời hạn vào thứ Ba lúc nửa đêm.

Bằng cách cùng nhau mua vũ khí thông qua chương trình này, các quốc gia có thể đảm bảo mức giá thấp hơn so với khi họ tự mình mua rồi sau đó chuyển giao vũ khí cho Ukraine .

Theo những người hiểu rõ kế hoạch của các chính phủ này, Pháp cũng có khả năng sẽ nộp đơn xin vay, trong khi Đức, Thụy Điển và Hà Lan dự kiến sẽ từ chối.

Tuy nhiên, ngay cả những quốc gia không vay nợ vẫn có thể cắt giảm chi phí cung cấp vũ khí bằng cách tham gia vào các chương trình mua sắm chung.

Các nước châu Âu đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc tăng cường kho vũ khí của mình và tăng viện trợ quân sự cho Ukraine sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tỏ ý không muốn tiếp tục tài trợ cho nỗ lực chiến tranh của Kyiv.  

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho biết hôm thứ Hai rằng đất nước của ông sẽ yêu cầu khoản vay 1,2 tỷ euro theo chương trình này. | Yannis Kolesidis/EPA

Các nước cũng đang xem xét việc mua vũ khí trực tiếp từ các công ty Ukraine, điều này được khuyến khích theo Hiệp định An toàn (SAFE). Điều này sẽ cho phép Kiev "tăng quy mô sản xuất quốc phòng và hội nhập công nghệ với EU", một nhà ngoại giao Ukraine nói với POLITICO.

Ủy viên Quốc phòng EU Andrius Kubilius hôm thứ Năm cho biết ít nhất 20 quốc gia sẽ yêu cầu khoản vay lên tới 100 tỷ euro theo chương trình này. Con số cuối cùng sẽ được công bố rõ ràng hơn vào thứ Ba, hạn chót nộp đơn xin vay, mặc dù Brussels đã khẳng định rằng ngay cả những nước đến muộn cũng sẽ không bị từ chối.

Cược an toàn

Brussels đã đề xuất khung thời gian 45 năm để trả nợ và trả trước lên đến 15%. Các khoản vay dài hạn, giá rẻ này sẽ được tài trợ bằng nợ công của EU, tận dụng xếp hạng tín dụng AAA của khối.

Chương trình ban đầu thu hút khoảng 20 quốc gia nhận được khoản vay từ EU với lãi suất ưu đãi hơn so với lãi suất thị trường đưa ra nếu họ vay dưới tên của chính mình.

Tuy nhiên, lời đề nghị này ban đầu có vẻ không được các nước Bắc Âu giàu có, vốn e ngại các chương trình vay chung và có xếp hạng tín dụng cao, như Thụy Điển, Đan Mạch và Phần Lan, chấp nhận.

Trong nỗ lực lôi kéo các đồng minh của Ukraine vào kế hoạch này, Kubilius và Ủy viên Kinh tế Valdis Dombrovskis đã thúc giục các nước EU sử dụng SAFE để mua vũ khí cho Ukraine.

"Chúng tôi tha thiết kêu gọi các bạn cân nhắc cách thức đưa Ukraine vào kế hoạch của mình. Việc mua sắm cho Ukraine, với Ukraine, tại Ukraine, có thể tạo ra sự khác biệt cho an ninh chung của chúng ta", họ viết trong một lá thư gửi các nước thành viên hồi đầu tháng này.

Các quan chức cho biết với tờ POLITICO rằng các quốc gia có nợ và thâm hụt cao, như Áo và Ý, thường ngần ngại vay tiền vì lo ngại sẽ làm tăng thêm khoản nợ hiện có, vì điều đó có thể trì hoãn việc họ rời khỏi quy trình trừng phạt của EU đối với những nước chi tiêu quá mức.

Pháp, vốn từ lâu ủng hộ việc tăng chi tiêu quốc phòng của EU, có khả năng sẽ tiếp nhận các khoản vay này bất chấp những hạn chế về ngân sách trong nước. Bỉ, quốc gia cũng đang gánh trên vai khoản nợ công cao, sẽ yêu cầu khoản vay từ 7 đến 11 tỷ euro theo chương trình này, theo một quan chức am hiểu vấn đề.

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho biết hôm thứ Hai rằng đất nước của ông sẽ yêu cầu khoản vay 1,2 tỷ euro theo chương trình này.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---