Mỹ đề xuất kế hoạch “hòa bình” gây tranh cãi: Ukraine đối mặt thực tế cay đắng?

Một kế hoạch hòa bình được cho là do chính quyền Trump soạn thảo đang gây rúng động dư luận quốc tế, khi nội dung bị rò rỉ cho thấy Ukraine có thể phải đánh đổi cả lãnh thổ và chủ quyền để đổi lấy một “nền hòa bình” đầy toan tính.

Gây sức ép lên Ukraine: Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (78) và Phó Tổng thống JD Vance (40) Ảnh: AP

Cuộc họp tại London bất ngờ đổ vỡ

Dự kiến vào sáng 23/4, tại London sẽ diễn ra một vòng đàm phán quan trọng với sự tham gia của các bộ trưởng ngoại giao đến từ Anh, Pháp, Đức, Ukraine và Mỹ nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình giữa Nga và Ukraine sau hội nghị Paris. Tuy nhiên, cuộc gặp đã bị hoãn bất ngờ, kéo theo nhiều đồn đoán về những bất đồng sâu sắc trong nội bộ các bên tham gia.

Nguồn tin từ các hãng truyền thông phương Tây như Axios, The Telegraph và Wall Street Journal tiết lộ rằng, nguyên nhân chính có thể bắt nguồn từ một bản kế hoạch “hòa bình” do Mỹ đề xuất. Nội dung của kế hoạch này đã gây sốc cho không chỉ giới quan sát mà còn cả các bên liên quan trực tiếp.

“Hòa bình” hay sự đầu hàng được ngụy trang?

Theo các thông tin bị rò rỉ, Mỹ được cho là đề xuất công nhận Crimea thuộc Nga, chấp nhận hiện trạng chiến tuyến hiện nay không thay đổi, và yêu cầu Ukraine từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO. Đổi lại, Ukraine sẽ nhận được các "bảo đảm an ninh mơ hồ" và một khoản viện trợ tái thiết chưa rõ ràng về nguồn lực và cam kết thực tế.

Đáng chú ý, kế hoạch còn bao gồm việc Mỹ tiếp cận tài nguyên khoáng sản tại Ukraine và thậm chí đề xuất Washington quản lý nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia – hiện đang nằm trong vùng bị Nga chiếm đóng.

Điều này được xem là động thái gián tiếp công nhận sự kiểm soát của Nga tại khu vực này.

Ngoại trưởng Mỹ hủy chuyến đi vào phút chót

Việc Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio bất ngờ hủy chuyến đi tới London, với lý do chính thức là “vấn đề hậu cần”, càng làm dấy lên hoài nghi. Một số nguồn tin cho rằng nguyên nhân thực sự là do Ukraine kiên quyết bác bỏ đề xuất công nhận Crimea là của Nga, khiến Washington phải xem xét lại toàn bộ kế hoạch đàm phán.

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã khẳng định rõ ràng: "Ukraine không thể và không được phép từ bỏ Crimea". Tuyên bố này gần như đóng sập cánh cửa đối thoại nếu điều kiện tiên quyết là nhượng bộ lãnh thổ.

Châu Âu bị kẹt giữa hai thái cực

Tại châu Âu, các phản ứng trái chiều tiếp tục bộc lộ rõ. Trong khi Anh và Pháp tỏ ra sẵn sàng cân nhắc phương án "đóng băng chiến tuyến" nếu nhận được những đảm bảo an ninh vững chắc, thì nhiều quốc gia EU khác lại thẳng thừng phản đối việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Nga – điều được cho là nằm trong kế hoạch của Mỹ.

Một số quan chức châu Âu cũng bày tỏ lo ngại về nguy cơ bị gạt ra ngoài nếu Mỹ và Nga đạt được một thỏa thuận song phương mà không tính đến lợi ích dài hạn của khu vực.

Ukraine giữ vững lằn ranh đỏ

Bất chấp áp lực từ nhiều phía, chính quyền Kyiv vẫn giữ vững lập trường không thỏa hiệp lãnh thổ. Các quan chức cấp cao như Trưởng văn phòng Tổng thống Andriy Yermak vẫn đến London như dự kiến, nhưng khẳng định không chấp nhận bất kỳ đề xuất nào mang tính chất “đầu hàng có điều kiện”.

Với Ukraine, tiền đề của hòa bình không phải là nhượng bộ mà là một lệnh ngừng bắn vô điều kiện – điều mà phía Mỹ dường như không còn đặt làm ưu tiên hàng đầu.

Lời đề nghị của chính quyền Trump này vấp phải sự chỉ trích dữ dội.

Một nguồn tin từ chính phủ Ukraine nói về một “kế hoạch đơn phương có lợi cho Nga”. Theo giới ngoại giao, một số quốc gia EU cũng đã nói rõ với Washington: việc công nhận việc Nga sáp nhập Crimea là điều không thể thương lượng đối với họ.

Zelenskyy: “Không có gì để đàm phán về điều này”

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyj (47) Ảnh: Anadolu qua Getty Images

BỞI VÌ: Năm 2014, Nga đã chiếm đoạt bán đảo Ukraine một cách bất hợp pháp. Ngay cả khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy muốn, ông cũng không thể công nhận Crimea là của Nga: điều này bị hiến pháp cấm. Và về mặt chính trị, đây sẽ là một bước đi tai hại vì nó sẽ khen thưởng cho tội ác của Nga.

Do đó, Zelenskyy ngay lập tức nói rõ:

" Ukraine sẽ không công nhận hợp pháp sự chiếm đóng Crimea của Nga trong bất kỳ trường hợp nào. Không có gì để đàm phán về điều này. Điều này vi phạm Hiến pháp của chúng tôi. Đây là lãnh thổ của chúng tôi, lãnh thổ của người dân Ukraine."

Nhà độc tài Nga Vladimir Putin (72) Ảnh: Gavriil Grigorov/thông qua REUTERS

Một vấn đề khác: Trump đã đưa ra những lời hứa mơ hồ về an ninh cho Ukraine từ các quốc gia châu Âu, nhưng KHÔNG phải từ Hoa Kỳ. Ngoài ra còn có lối vào Sông Dnipro và viện trợ tái thiết chưa được xác định.

Đổi lại, Nga không chỉ nhận được Crimea mà còn công nhận trên thực tế việc Nga chiếm đóng các vùng lãnh thổ rộng lớn của Ukraine và chấm dứt các lệnh trừng phạt. Đổi lại, Moscow nên được phép hợp tác chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ về mặt kinh tế – đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng.

Cái giá của hòa bình?

Câu hỏi lớn được đặt ra lúc này là: Liệu Mỹ có thực sự mong muốn một nền hòa bình bền vững cho Ukraine, hay đang tìm kiếm một "giải pháp địa chính trị" để rút lui khỏi cuộc chiến trước thềm bầu cử tổng thống?

Nếu đúng, thì cái giá phải trả không chỉ là lãnh thổ hay chủ quyền, mà còn là niềm tin của cả một dân tộc đang chiến đấu vì tương lai của mình.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo REUTERS/AP/DPA

---