"Hạn chót 1/2 mà Tổng thống Donald Trump đưa ra trong một tuyên bố cách đây vài tuần vẫn có hiệu lực. Cả Canada và Mexico đều đã để xảy ra sự lan tràn chưa từng có dòng fentanyl bất hợp pháp, thứ đang giết chết công dân Mỹ. Họ cũng để những người nhập cư bất hợp pháp vào đất nước chúng tôi", phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt nói trong cuộc họp báo ngày 31/1.
Ông Trump trước đó tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với các nước láng giềng Canada và Mexico kể từ ngày 1/2 (chiều 1/2 giờ Hà Nội), với lý do không ngăn chặn được người di cư bất hợp pháp và dòng fentanyl (thuốc giảm đau gây nghiện) vào Mỹ. Ông cũng dọa áp thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc vì vấn đề fentanyl.
Phát ngôn viên Leavitt không đề cập những lĩnh vực được miễn trừ mức thuế mới và bác bỏ cảnh báo động thái áp thuế này sẽ gây ra cuộc chiến thương mại.
Ông Trump hôm 31/1 cũng nói với phóng viên tại Phòng Bầu dục rằng ông "chắc chắn" sẽ áp thuế với Liên minh châu Âu (EU) trong tương lai, vì khối này đã "đối xử với chúng tôi rất tệ".
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng ngày 31/1. Ảnh: AFP
Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố sẽ "phản ứng lập tức" nếu Mỹ áp thuế, trong khi Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết chính phủ của bà đang liên lạc chặt chẽ với chính quyền Trump.
Tổng thống Mỹ chưa nêu rõ công cụ để áp thuế, dù giới phân tích cho rằng ông có thể sử dụng các quyền kinh tế khẩn cấp, cho phép tổng thống điều chỉnh hoạt động nhập khẩu trong tình huống khẩn cấp quốc gia. Tuy nhiên, điều này có thể bị cản trở bởi các vụ kiện tụng.
Một số nhà phân tích tin rằng đe dọa thuế quan là con bài mặc cả để đẩy nhanh quá trình đàm phán lại thỏa thuận thương mại USMCA hiện có giữa Mỹ, Mexico và Canada.
Thuế quan được doanh nghiệp Mỹ trả cho chính phủ khi mua hàng từ nước ngoài và gánh nặng kinh tế từ mức thuế mới có thể đổ lên vai những nhà nhập khẩu, nhà cung cấp nước ngoài hoặc người tiêu dùng.
Chuyên gia Wendong Zhang của Đại học Cornell ở New York cho biết Canada và Mexico sẽ mất lần lượt 3,6% và 2% GDP thực tế (GDP đã được điều chỉnh theo lạm phát), Mỹ sẽ chịu thiệt hại 0,3% GDP thực tế, khi mức thuế mới được áp đặt. Các nhà phân tích của Oxford Economics, công ty tư vấn kinh tế toàn cầu hàng đầu, cảnh báo thuế quan và động thái đáp trả có thể đẩy Canada và Mexico vào suy thoái, Mỹ cũng có nguy cơ suy thoái nhẹ.
Canada xuất khẩu gần 80% hàng hóa của nước này sang Mỹ trong năm 2023 và chiếm gần 60% lượng dầu thô nhập khẩu của Mỹ. Hiện chưa rõ liệu việc nhập khẩu dầu có được miễn trừ khỏi mức thuế mới hay không.
Ông Trump cũng đang cân nhắc áp thêm thuế đối với hàng hóa Trung Quốc. Trong chiến dịch tranh cử, ông đã nêu ý tưởng đánh thuế 60% trở lên đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Bắc Kinh tuyên bố sẽ bảo vệ "lợi ích quốc gia". Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc trước đó cảnh báo "không bên nào thắng trong một cuộc chiến thương mại".
Huyền Lê (Theo AFP)
Nguồn: VNEXPRESS.NET