Trái với những đồn đoán trước đó, đội ngũ của cựu Tổng thống Donald Trump đang xây dựng một chiến lược trừng phạt toàn diện nhằm gây áp lực mạnh mẽ lên Nga, qua đó thúc đẩy tiến trình đàm phán hòa bình với Ukraine trong những tháng tới. Chiến lược này bao gồm hai điểm chính:
-
Tăng cường các lệnh trừng phạt khắc nghiệt: Áp đặt thêm nhiều biện pháp trừng phạt nặng nề nhất để gia tăng áp lực lên Nga, tạo đòn bẩy cho các cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine.
-
Đề xuất các biện pháp thiện chí: Nếu Tổng thống Vladimir Putin chấp nhận thỏa thuận hòa bình, ông Trump sẵn sàng nới lỏng các lệnh trừng phạt, cho phép Nga tiếp tục xuất khẩu dầu mỏ.
Thông tin này có thể gây ngạc nhiên cho nhiều người. Tuy nhiên, xét về tổng thể, điều này không quá bất ngờ khi Trump luôn coi cuộc xung đột ở Ukraine là cơ hội để thể hiện quyền lực với cử tri Mỹ.
Nếu Trump có thể thuyết phục Putin ngồi vào bàn đàm phán và chấm dứt cuộc chiến mà ông cho là không có lợi ích cho người dân Mỹ, điều này sẽ củng cố tuyên bố của ông rằng ông có khả năng ngăn chặn Thế chiến thứ ba.
Thách thức từ các yêu sách của Putin
Trump khó có thể dễ dàng đồng ý với các yêu cầu cứng rắn từ phía Putin, bao gồm:
-
Phi quân sự hóa Ukraine.
-
Thay thế Tổng thống Volodymyr Zelenskyy và chính phủ hiện tại bằng một lãnh đạo thân Nga.
-
Cam kết Ukraine không gia nhập NATO.
-
Công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với các vùng Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson.
Việc dễ dàng chấp nhận các điều kiện này mà không có bằng chứng rõ ràng về sự nhượng bộ từ Putin sẽ khiến Trump đối mặt với chỉ trích là ngây thơ và yếu đuối. Điều này có thể làm suy giảm hình ảnh lãnh đạo cứng rắn của Trump trước các đối thủ như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Do đó, Putin sẽ phải đưa ra một đề xuất hòa bình thiện chí, mang lại lợi ích cho cả Mỹ, Nga và Ukraine, đồng thời phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Trump. Tuy nhiên, yêu cầu này lại đi ngược với lợi ích của Trung Quốc, điều mà Putin khó có thể đáp ứng.
Donald Trump 'Không cố gắng trao tặng thứ gì đó cho Putin', Đặc phái viên cho biết
Donald Trump ngồi cùng Keith Kellogg (phải) vào năm 2017. Người được đảng Cộng hòa chọn làm đặc phái viên về Ukraine và Nga gần đây cho biết tổng thống đắc cử không cố gắng trao tặng thứ gì cho Putin. - Susan Walsh/Associated Press
Keith Kellogg, người được Donald Trump chọn làm đặc phái viên tại Ukraine và Nga, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng tổng thống đắc cử "không cố gắng trao tặng điều gì cho Putin".
Kỳ vọng vào vai trò trung gian của Trump
Ngoại trưởng Mỹ sắp mãn nhiệm Antony Blinken nhận định rằng chính quyền Trump sắp tới có thể đóng vai trò trung gian trong việc đàm phán một thỏa thuận hòa bình "tốt" và "mạnh mẽ" ở Ukraine, với điều kiện Kyiv đồng ý.
Blinken nhấn mạnh rằng nhờ các chính sách của chính quyền Biden và sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, Nga đã không thể khuất phục Ukraine.
"Tôi tin rằng chính quyền mới có khả năng hỗ trợ đàm phán một thỏa thuận tốt nếu Ukraine mong muốn," Blinken phát biểu tại cuộc họp báo ngày 16/1. Ông cũng nhắc lại rằng Trump từng khẳng định về việc hướng tới những thỏa thuận tốt và mạnh mẽ, và đây là cơ hội để ông thực hiện điều đó.
Trước đó, vào ngày 25/9/2019, tại cuộc gặp bên lề phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Tổng thống Zelensky đã chia sẻ với Trump về vẻ đẹp của bán đảo Crimea và bày tỏ mong muốn giành lại vùng đất này.
Trump khi đó đã ủng hộ: "Đúng thế, các bạn cần phải hành động, và chúng tôi sẽ giúp các bạn."
Liệu Trump có thể tận dụng cơ hội này để mang lại một giải pháp hòa bình hiệu quả cho Ukraine và khẳng định vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ?
Thành Lộc