Ukraine và Mỹ còn bất đồng sâu sắc về phân chia lãnh thổ, dù Washington cam kết an ninh

Sau hai ngày đàm phán căng thẳng giữa Ukraine, các nước châu Âu và Mỹ, dù Washington đã điều chỉnh chiến thuật, song dường như vẫn cố thủ với chiến lược ban đầu.

Áp lực từ Châu Âu và Ukraine

Dưới áp lực tập thể từ các quốc gia châu Âu và sự kiên định của Ukraine, phái đoàn của Tổng thống Donald Trump, đại diện bởi Witkoff và con rể, đã buộc phải có sự "xuống thang" chiến thuật.

Lần đầu tiên kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump miễn cưỡng đưa ra cam kết đảm bảo an ninh cho Ukraine. Tuy nhiên, dã tâm thúc ép Ukraine nhượng đất cho Nga để chấm dứt chiến tranh dường như vẫn chưa thay đổi.

Đại diện các nước tham gia hội nghị tại Berlin để thảo luận về tương lai của Ukraine. - ảnh ZDF

Quan điểm bất đồng về phân chia lãnh thổ

Theo Ukraina Pravda, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tiết lộ rằng giữa Ukraine và Mỹ vẫn tồn tại những bất đồng quan điểm sâu sắc, đặc biệt là về vấn đề phân chia lãnh thổ mà phía Mỹ đưa ra.

Đề cập đến "nhượng bộ" của Mỹ, Axios dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên cho biết các nhà đàm phán Ukraine và châu Âu đã tỏ ra ngạc nhiên trước sự sẵn sàng của phía Mỹ trong việc đưa ra nhiều đảm bảo an ninh. Các đảm bảo này được mô tả là "tương tự như Điều 5 của NATO".

Quan chức này cũng xác nhận rằng những đảm bảo an ninh này "phải được Thượng viện phê chuẩn", ám chỉ tính ràng buộc pháp lý thay vì chỉ là lời nói suông. Tuy nhiên, ông không nói rõ liệu chính quyền Trump có thực sự muốn đưa cam kết này vào thỏa thuận chính thức hay không.

Lập trường vững chắc của Ukraine

Mặc dù không được nêu rõ, song giới quan sát hiểu rằng Tổng thống Zelensky đã giữ vững lập trường của mình tại bàn đàm phán, khẳng định vấn đề lãnh thổ của Ukraine phải do chính người dân Ukraine quyết định thông qua trưng cầu dân ý.

Dù chưa chắc chắn liệu Tổng thống Trump có đưa cam kết đảm bảo an ninh đã nêu vào thỏa thuận chính thức hay một hiệp định trước đó hay không, việc Mỹ miễn cưỡng đưa ra lời hứa về mặt kỹ thuật có ràng buộc pháp lý để đảm bảo an ninh cho Ukraine được xem là một nhượng bộ chưa từng có tiền lệ từ phía ông Trump.

Bản chất của các cam kết

Sáng kiến chiến lược của Ukraine, do Tổng thống Zelensky đề xướng, về việc cho phép Mỹ khai thác đất hiếm và khoáng sản quý, nhằm đổi lấy vũ khí và đảm bảo an ninh, chứ không phải là sự cho không. Do đó, việc Trump phải đảm bảo an ninh cho Ukraine là một nghĩa vụ đi kèm với quyền lợi từ việc khai thác tài nguyên đất hiếm, chứ không phải là một sự hỗ trợ miễn phí hay lời đề nghị được ban phát.

Vì lẽ đó, việc đảm bảo an ninh và bán vũ khí cho Ukraine lẽ ra phải là cam kết của chính quyền Trump từ lâu, song song với việc ký kết thỏa thuận khai thác tài nguyên và đất hiếm của Ukraine. Thay vào đó, Mỹ dường như phải miễn cưỡng "nhượng bộ" vào thời điểm hiện tại.

Bản chất xảo trá đã bộc lộ khi sau khi thỏa thuận khai thác đất hiếm được ký kết dưới cái tên mỹ miều "quỹ tái thiết cho Ukraine", băng nhóm Trump hầu như chỉ tập trung vào việc khai thác tài nguyên mà lờ đi nghĩa vụ đảm bảo an ninh, dù có đòi hỏi qua lại từ phía Ukraine. Điều này khiến phía Ukraine phải tiếp tục nỗ lực tranh đấu.

Vai trò của áp lực quốc tế

Sau cuộc điện đàm được cho là căng thẳng giữa "Bộ tứ" Đức, Anh, Pháp và Mỹ vào ngày hôm qua, dưới áp lực từ Thủ tướng Friedrich Merz, Tổng thống Emmanuel Macron và Lãnh đạo đối lập Anh Keir Starmer, những người nhấn mạnh đây là "thời điểm quyết định đối với Ukraine và an ninh chung trong không gian Euro-Atlantic", sự việc đã khiến Tổng thống Trump tỏ ra khó chịu và có những phát ngôn "khá gay gắt" với "giọng điệu khá cứng rắn".

Trong cuộc trao đổi này, Tổng thống Trump ám chỉ rằng ông ta không chỉ quay lưng mà còn đe dọa có thể tránh khỏi cuộc xung đột mà ông ta cho là do người tiền nhiệm, Joe Biden, gây ra.

Tuy nhiên, cuối cùng, Tổng thống Trump đã chấp nhận cử con rể và Witkoff đến Berlin. Dù có vẻ miễn cưỡng, ông đã đồng ý cung cấp cho Ukraine những đảm bảo an ninh theo yêu cầu của phía Ukraine.

Một thắng lợi cơ bản cho Ukraine

Mặc dù lời hứa của Tổng thống Trump không mang tính chắc chắn tuyệt đối, song đây vẫn được xem là một thắng lợi cơ bản và quan trọng của Ukraine trong hai ngày đàm phán vừa qua.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---