Đàm phán Berlin: hòa bình bị biến thành công cụ mặc cả của các cường quốc

Các cuộc đàm phán hòa bình ở Berlin giữa Mỹ và Ukraina đã đạt được 'những tiến triển lớn' theo tuyên bố của đặc phái viên Mỹ. Tuy nhiên, đằng sau những ngôn từ ngoại giao, câu hỏi về lợi ích thực sự của các bên và liệu hòa bình có bị biến thành công cụ mặc cả vẫn còn bỏ ngỏ.

Hai ngày giữa tháng 12/2025, Berlin được trình bày như “trung tâm hòa bình” của thế giới, nơi các phái đoàn Mỹ và Ukraina ngồi lại với nhau trong hơn năm giờ đàm phán kín. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff nhanh chóng tuyên bố đã đạt được “những tiến triển lớn”. Nhưng đằng sau những mỹ từ ngoại giao ấy, câu hỏi cốt lõi vẫn chưa có lời đáp: ai thực sự muốn hòa bình, và hòa bình ấy sẽ phục vụ lợi ích của ai?

Mỹ: người trung gian hay kiến trúc sư của một “hòa bình có điều kiện”?

Việc Tổng thống Donald Trump cử phái đoàn cấp cao tới Berlin rõ ràng không đơn thuần là thiện chí. Washington đang tìm cách định hình một trật tự hậu chiến phù hợp với lợi ích chiến lược của mình, hơn là bảo đảm công lý cho Ukraina. Khái niệm “tiến triển lớn” mà ông Witkoff đưa ra có vẻ nhằm trấn an dư luận và tạo sức ép ngược lên Kiev: nếu Mỹ đã “đi xa” trên bàn đàm phán, Ukraina khó có thể từ chối các thỏa hiệp tiếp theo.

Đáng chú ý, Mỹ không nói nhiều về việc Nga phải trả giá ra sao cho cuộc chiến, mà lại tập trung vào “đóng băng chiến sự” và “ổn định khu vực”. Điều này làm dấy lên nghi ngờ rằng Washington đang sẵn sàng hy sinh một phần lợi ích của Ukraina để đổi lấy sự yên ổn chiến lược ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh nội bộ Mỹ và ưu tiên toàn cầu của chính quyền Trump đang thay đổi.

Nếu Mỹ thực sự là một bên trung gian công bằng, họ đã phải nói rõ hơn về các đảm bảo an ninh ràng buộc cho Kiev. Nhưng cho đến lúc này, những đảm bảo ấy vẫn mơ hồ và sự mơ hồ đó thường là dấu hiệu của một thỏa thuận bất cân xứng.

Nga: vừa đàm phán, vừa pháo kích – ngôn ngữ quen thuộc của sức mạnh

Trong khi các cuộc gặp ở Berlin đang diễn ra, Nga tiếp tục pháo kích Zaporizhya. Hành động này không phải là ngẫu nhiên, mà là thông điệp quen thuộc của Điện Kremlin: Nga chỉ nói chuyện hòa bình từ vị thế của kẻ đang nắm đòn bẩy quân sự.

Phát biểu của cố vấn Yuri Ushakov rằng đóng góp của châu Âu và Ukraina “khó mang tính xây dựng” cho thấy Moskva vẫn giữ cách nhìn cũ: Ukraina không phải là chủ thể bình đẳng, còn châu Âu chỉ là người đứng bên lề. Nga tham gia hay quan sát tiến trình Berlin không phải để tìm thỏa hiệp, mà để đo lường xem phương Tây sẵn sàng nhượng bộ đến đâu.

Với Nga, “đóng băng chiến tuyến” chỉ có ý nghĩa nếu nó hợp thức hóa những gì họ đã chiếm được. Nếu không đạt được điều đó, Moskva sẵn sàng kéo dài chiến tranh, bởi thời gian theo cách tính của Điện Kremlin, vẫn có thể đứng về phía họ.

Ukraina: bị đẩy vào thế phải chọn giữa tồn tại và công lý

Lập trường của Tổng thống Zelensky tại Berlin phản ánh một thực tế cay đắng: Ukraina đang tìm kiếm một lối thoát, không phải một chiến thắng. Việc đề xuất đóng băng chiến tuyến không xuất phát từ sự hài lòng, mà từ giới hạn sức người, sức của và sự phụ thuộc ngày càng lớn vào các quyết định bên ngoài.

Sự im lặng của Kiev sau vòng đàm phán đầu tiên cho thấy Ukraina hiểu rất rõ cái giá của những “tiến triển” mà Mỹ nói tới. Một thỏa thuận thiếu đảm bảo an ninh thực chất chẳng khác nào một khoảng nghỉ để Nga tái vũ trang, còn Ukraina thì bị mắc kẹt trong trạng thái chiến tranh chưa kết thúc.

Hòa bình có thật sự ở Berlin?

Berlin có thể tạo ra một lệnh ngừng bắn, nhưng khó có thể tạo ra hòa bình. Khi Mỹ coi hòa bình là công cụ quản lý khủng hoảng, còn Nga coi hòa bình là phần thưởng cho kẻ mạnh, thì Ukraina chỉ là bên phải chấp nhận rủi ro lớn nhất.

Một nền hòa bình được xây dựng trên sự mơ hồ, nhượng bộ và tính toán chiến lược sẽ không bền vững. Nó có thể làm im tiếng súng trong ngắn hạn, nhưng lại gieo mầm cho một cuộc xung đột khác trong tương lai, có thể khốc liệt hơn, và với cái giá còn cao hơn.

Berlin, vì thế, không phải là điểm kết của chiến tranh Ukraina. Nó chỉ là một trạm dừng, nơi các cường quốc thử xem họ có thể mặc cả với hòa bình đến mức nào.

Thu Phương ©Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

 

 

---