Lãng phí từ loạt dự án giao thông thi công dang dở, bỏ hoang ở Hà Nội

Nhiều dự án giao thông triển khai bởi các quận, huyện ở Hà Nội chậm tiến độ nhiều năm. Hệ quả là nguồn lực rất lớn của thành phố bị lãng phí, giao thông đô thị ngày càng quá tải.

Lãng phí nguồn lực từ những dự án giao thông dang dở, bỏ hoang, trong khi hạ tầng đô thị Hà Nội ngày càng quá tải. Ảnh chụp tại trung tâm quận Nam Từ Liêm, cách đường vành đai 3 chưa đầy 700m - Ảnh: HỒNG QUANG

Chị Phú (huyện Hoài Đức, Hà Nội) theo nghề làm miến dong đã hơn 10 năm. Đều đặn mỗi sáng, chị vẫn chọn cánh đồng đầu làng Dương Liễu để phơi miến. Khi cái nắng giữa trưa lên đỉnh đầu, cũng là lúc sợi miến vừa vặn khô để mang về.

Một phần cánh đồng của dân làng nay đã thành dự án đường liên khu 1 - công trình được kỳ vọng đưa huyện Hoài Đức "cất cánh" đủ tiêu chí lên quận. 

Tuy nhiên, chị Phú và nhiều hộ dân vẫn phơi miến tại đây hàng ngày.

Chỉ về phía những ống bê tông phủ đầy rêu, nằm ngổn ngang giữa bãi đất hoang cỏ mọc um tùm, người phụ nữ nói cả làng cùng phơi cũng không hết được gần 7 cây số của con đường thi công dang dở, bỏ hoang đã nhiều năm.

Tình trạng triển khai ì ạch, thậm chí vỡ tiến độ đang xảy ra ra ở loạt dự án giao thông cấp quận, huyện tại Hà Nội. Nhiều con đường được khởi công rầm rộ, thi công cầm chừng rồi không đưa vào sử dụng.

Đằng sau những báo cáo khô khan, lý giải nguyên nhân gói gọn do "giải phóng mặt bằng", là những phận người đang ngày đêm phải "sống mòn" nơi những công trường chưa hẹn ngày hoàn thành.

Vật liệu được tập kết ở đầu tuyến đường nhưng công trường vắng bóng công nhân làm việc

Người dân tận dụng nền đường LK1 đang bỏ hoang để phơi miến dong, mì gạo...

9 năm chưa mở rộng xong đoạn đường dài 3,5km

"Mấy nữa xong đường, nhà ông thành đất vàng", người hàng xóm gieo cho ông Điền hy vọng mảnh đất hơn 60m2 sẽ trở thành nhà "mặt phố lớn", khi dự án mở rộng phố Tam Trinh (quận Hoàng Mai, Hà Nội) hoàn thành.

Vậy nhưng gần 9 năm sau ngày khởi công, viễn cảnh về con đường rộng 40m với 6 làn xe không biết bao giờ mới thành hình, khi chỉ trong 1 năm qua, chính quyền quận Hoàng Mai đã 4 lần lùi tiến độ bàn giao mặt bằng.

Đường Tam Trinh và Lĩnh Nam ngổn ngang giải phóng mặt bằng

Căn nhà của người phụ nữ này chỉ cách mặt đường Tam Trinh chừng 12 mét, nhiều năm không được xây sửa để chờ giải tỏa

Giữa năm 2024, các hộ dân từ khoảng số nhà 671 đến 727 đồng loạt bàn giao đất phục vụ thi công sau khi được chính quyền vận động. Họ chấp hành với kỳ vọng con đường huyết mạch nối 3 tuyến vành đai sẽ chấm dứt cảnh xe cộ chen chúc cả ngày. Và đó cũng là khu vực hiếm hoi đủ điều kiện để nhà thầu đưa máy móc vào thi công liên tục.

Ông Điền cùng gia đình sống trong căn nhà giữa khu dân cư thuộc phạm vi giải phóng mặt bằng mở rộng đường Tam Trinh. Căn nhà cũ rộng gần 120m2, sau khi bàn giao cho chính quyền vào giữa năm ngoái thì còn chừng một nửa. Hơn 60m2 ấy đang là nơi sinh sống của 3 thế hệ cùng 7 nhân khẩu.

Sau 3-4 lần đào xới làm hạ tầng và nền đường, việc thi công phải ngưng trệ do hết công địa. Quận Hoàng Mai lần thứ tư lùi thời gian giải phóng mặt bằng của dự án với lý do "vướng mắc thủ tục".

"Tôi không ngờ, chính việc tuân thủ sớm lại khiến cuộc sống đảo lộn dai dẳng như lúc này", ông Điền nói.

Kể khi cốt nền được thi công dang dở rồi bỏ đó, nền nhà ông Điền thấp hơn mặt đường mới chừng 1 mét. 

Phía ngoài phủ đầy đá dăm khiến việc dắt xe ra vào dường như bất khả thi, dù cậu con trai đã cố gắng bắc một cây cầu tạm, đan thêm một lớp sắt phía trên tạo ma sát chống trượt.

"Hai đứa cháu vừa phải chuyển qua nhà ngoại ở vì không thể dắt xe ra vào đi học", ông Điền nói, tay chỉ vào những hòn gạch được xếp khắp lối trước nhà, cho biết những người hàng xóm bất đắc dĩ phải làm vậy để tránh ô tô trọng tải lớn đi vào đoạn đường thi công dang dở, cuốn bụi bay mù mịt.

Gần đó, dự án mở rộng đường Lĩnh Nam cũng được lên kế hoạch hơn chục năm qua, nhưng cũng chưa có động tĩnh triển khai. Hai trục huyết mạch nối loạt đường vành đai, không tắc thì cũng ùn ứ cả ngày.

"Sống mòn" chờ giải tỏa

Những con đường dang dở được triển khai bởi cấp quận, huyện, tạo nên những điểm nghẽn giao thông tại Hà Nội.

Tại quận Long Biên và huyện Hoài Đức - cửa ngõ phía đông và tây thành phố, không khó để bắt gặp những con đường cụt, thi công dang dở rồi bỏ hoang chỉ vì vướng một số đoạn mặt bằng.

"Xóm bụi đời" (theo lời nhân vật) nằm chặn cuối tuyến đường Mai Chí Thọ - Ảnh: HỒNG QUANG

Nhà bà Lê Thị Khoai (phường Giang Biên, quận Long Biên) nằm trong khu vực quy hoạch nên không được sửa chữa, xây mới

Cách đó không xa, tuyến đường kết nối giữa phố Đức Giang - Đặng Vũ Hỷ (quận Long Biên) đã xây dựng nhiều năm nhưng vẫn rào chắn, ngập rác thải và vật liệu hoen rỉ

Nhà bà Lê Thị Khoai (phường Giang Biên, quận Long Biên) nằm trong khu vực phải di dời làm đường Mai Chí Thọ. Con đường rộng 8 làn xe được gắn biển từ năm 2018, nhưng lại chẳng mấy ai lựa chọn đi lại bởi điểm cuối tuyến đâm thẳng vào khu dân cư chờ giải tỏa.

Căn nhà cấp 4 của bà Khoai là nơi sinh sống của 2 vợ chồng. Hai người con lập gia đình đã phải chuyển đi nơi khác vì thiếu không gian sinh hoạt. 

Tường nhà nhiều mảng mốc xanh nứt toác, được chắp vá bằng những mảng ốp nhựa. Vách ngăn với gian gác phải dán giấy vá víu - hệ quả sau nhiều năm không được xây mới, sửa chữa.

Hơn chục năm qua, bà Khoai giữ thói quen nhặt nhạnh những tấm fibro xi măng lợp đầy trên mái nhà để chống nóng. Ký ức về trận bão Yagi năm ngoái vẫn khiến cả gia đình ám ảnh. 

Bà bảo những người xung quanh gọi đây là "xóm bụi đời". Họ sống cầm chừng, tạm bợ, trong tâm thức luôn mong được ổn định cuộc sống mới.

Dự án cũ dai dẳng, vẫn rầm rộ khởi công dự án mới

6h sáng ở xã Vạn Thái (huyện Ứng Hòa, Hà Nội) sương giăng kín, cơn mưa cả đêm khiến con đường trở nên ướt nhẹp, in rõ những rãnh dài của vệt bánh xe.

Khoác thêm chiếc áo, chị Hoa (35 tuổi, người địa phương) đẩy cửa bước ra ngoài, gọi vội cô con gái dậy đi học. Nhà nằm ở ngay đầu thôn, phía trước là dự án mở rộng đường 21B.

Quãng đường từ nhà đến trường phải mất chừng 2km, trong đó gần một nửa phải băng qua công trường. Đó cũng là quãng đường ám ảnh nhất với mẹ con chị.

"Trời nắng ráo thì bụi phủ như sương, mưa thì bùn lầy lội. Đây lại là trục chính nên rất nhiều ô tô to", chị Hoa kể, cho biết thêm chị thường đưa con gái đi học rất sớm, tranh thủ khi đường còn vắng để tránh bụi hoặc bùn bắn. 

Chiếc xe máy điện vừa rời khỏi hiên nhà đã lắc lư, cô bé ngồi sau nảy lên xuống. Chị Hoa đùa rằng mình "lái xe bằng kinh nghiệm sau vài lần bị ngã".

Dự án mở rộng quốc lộ 21B đoạn qua huyện Ứng Hòa (từ thị trấn Vân Đình đến tỉnh lộ 424) được thực hiện từ năm 2022, nhưng đến nay vẫn dang dở

Những cấu kiện phủ đầy thực vật sau thời gian dài không thi công

Từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025, Hà Nội định hướng tập trung phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối đô thị trung tâm, khu vực ngoại thành và các đô thị vệ tinh…

Cho đến nay, hàng nghìn tỉ đồng đã được thành phố giao các quận, huyện đầu tư, nhiều con đường đang dần hoàn thiện, nhưng rất nhiều dự án vẫn ngổn ngang, thậm chí thi công cầm chừng rồi bỏ hoang do chưa quyết liệt giải phóng mặt bằng.

Hệ quả tất yếu là nguồn lực rất lớn của thành phố bị lãng phí, giao thông đô thị ngày càng quá tải. Các vấn đề bức xúc dân sinh chẳng những không được giải quyết mà còn có xu hướng nghiêm trọng hơn.

Ngay giữa trung tâm Hà Nội, dự án đường nối Lê Đức Thọ - Phạm Hùng (quận Nam Từ Liêm) dài 1,12 km, sau gần 8 năm vẫn chưa hoàn thành bởi nghẽn mặt bằng. Gần đó là hàng loạt tuyến đường cùng trong trạng thái dang dở như Vũ Quỳnh, đường nối Mễ Trì - Đỗ Đức Dục...

Ít ai ngờ đây là cảnh đi lại của người dân ngay giữa trung tâm thủ đô - hệ lụy của những con đường dang dở

Đầu tháng 3, huyện Ứng Hòa rầm rộ khởi công mở rộng đoạn mới trên quốc lộ 21B cùng một con đường tránh với chi phí hơn 1.400 tỉ đồng. Trong khi những đoạn tuyến trước đó của quốc lộ 21B vẫn dang dở, dự án mở rộng tuyến tỉnh lộ 426 qua huyện này cũng đã trễ hẹn thời gian dài.

Ngay sau buổi lễ, một vài đoạn mặt bằng có sẵn được nhà thầu nhanh chóng đưa máy móc vào làm việc. Nhưng trái với niềm hân hoan mong đợi, chị Hoa nói nhiều người lo ngại "số phận" những đoạn đường này sẽ lại bị bỏ hoang, vì nhiều đoạn khác qua khu dân cư vẫn chưa có dấu hiệu di dời.

Cần có phương án tiếp tục triển khai khi cấp huyện được sắp xếp

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Nguyễn Văn Phúc (nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội), cho rằng các dự án của cấp quận, huyện cần triển khai quyết liệt, nhanh chóng hoàn thành dứt điểm.

Trong bối cảnh chính quyền cấp huyện sẽ được sắp xếp trong thời gian tới, đối với dự án vẫn tồn đọng, cần có phương án giao cơ quan khác để tiếp tục triển khai, đảm bảo liên tục, nhanh chóng.

Phương án tối ưu được ông Phúc đề xuất là đơn vị chức năng thuộc chính quyền cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ tiếp nhận nhiệm vụ này. Mục tiêu là đảm bảo tính thống nhất, nhanh chóng, tránh chia nhỏ các dự án về từng xã, phường.

Công trình trọng điểm cũng "ì ạch"

Nhiều công trình trọng điểm ở cấp thành phố trực tiếp triển khai cũng ì ạch tiến độ do vướng GPMB.

Đường vành đai 4 - vùng thủ đô tiếp tục được lùi thời hạn GPMB tới ngày 15-4 dù trước đó đã có nhiều mốc thời gian được đưa ra.

Đáng chú ý, hợp phần cao tốc và 3 cầu lớn vượt sông đến nay vẫn "mù mịt" ngày khởi công do chưa thể lựa chọn nhà đầu tư. Nguy cơ lớn khi đường gom hoàn thành sẽ không phát huy nhiều hiệu quả, do chưa có 3 cầu kết nối.

Đại Lộ Thăng Long kéo dài (từ quốc lộ 21 đến đường Hòa Lạc - Hòa Bình) có vốn đầu tư 5,2 nghìn tỉ đồng. Sau gần 2 năm khởi công chỉ có thể thi công trên đoạn mặt bằng dài khoảng vài trăm mét.

Tương tự, đường nối cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ với vành đai 3 đã hết công địa thi công ở đoạn giáp cao tốc và đường Đỗ Mười. Trong khi hợp phần tuyến nối vẫn chưa có mặt bằng để thi công đồng loạt.

Hơn 2 năm sau ngày khởi công, dự mở rộng quốc lộ 6 đoạn Ba La - Xuân Mai được đầu tư hơn 8.000 tỉ đồng mới giải ngân được khoảng 15,2% kế hoạch vốn (tính tới hết tháng 2-2025). Nhiều khu vực tại quận Hà Đông chưa có dấu hiệu GPMB.

Đường vành đai 1 (Hoàng Cầu - Voi Phục) nhiều lần trễ hẹn GPMB, tới nay điểm nghẽn này cũng chưa được giải quyết dứt điểm.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề HỒNG QUANG

Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online

---