Người nước ngoài sốc với đề thi tiếng Anh THPT ở Việt Nam

Nghe bạn bè bàn tán về đề thi tiếng Anh cấp THPT của Việt Nam rất khó, Nathan Brooks tò mò làm thử và nhận ra mình không thể làm nổi trong 50 phút.

Anh Luân Vũ trong lớp học tiếng Anh ở quận 3, TP HCM. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Chàng trai 30 tuổi người Anh và hai đồng hương cùng trình độ đại học đều cảm thấy sốc trước mức độ khó của đề thi này.

Nathan Brooks có hai năm dạy tại một trung tâm Anh ngữ ở TP HCM, sau chuyển sang làm việc tại một trường quốc tế. Trên Facebook, anh thấy bạn bè tranh luận sôi nổi về đề thi THPT quốc gia làm khó cả người nước ngoài nên tải mã đề 1101 để làm thử.

Ấn tượng đầu tiên của anh là bố cục đề không dễ theo dõi, nhiều câu hỏi được thiết kế theo kiểu đánh đố, không phân tách rõ ràng. "Điều này khiến thí sinh liên tục chuyển đổi cách tư duy, dễ mất tập trung và bỏ sót chi tiết, ngay cả với người bản ngữ", Nathan nói. Một số câu sử dụng từ vựng mang tính học thuật, cấu trúc phức tạp, đòi hỏi thí sinh không chỉ hiểu nghĩa đơn thuần mà còn phải nắm rõ ngữ cảnh và mối liên kết giữa các câu trong đoạn văn mới có thể trả lời chính xác.

"Tôi không thể làm được hết đề này", anh nói. "Với học sinh trung học của một nước coi tiếng Anh là ngoại ngữ, đề này quá khó và gây áp lực".

Thí sinh TP HCM thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh: Quỳnh Trần

Trong khi đó, bà Debra Mann, quản trị viên cộng đồng giáo viên tiếng Anh TEFL, cũng thử làm đề và bất ngờ khi nhiều câu phải đọc lại hai lần mới hiểu. Theo bà, đề thi sử dụng cấu trúc câu không tự nhiên, và khác biệt với chuẩn quốc tế, gây khó khăn cho người học ngay từ phần đầu.

"Đề thi hiện tại quá cao so với trình độ trung học", bà nói.

Trên TikTok, các video "người nước ngoài giải đề tiếng Anh 2025" thu hút hàng chục triệu lượt xem, hàng nghìn bình luận. Đặc biệt, một TikToker người Mỹ đã làm sai 6 câu trong tổng số 40. Trong video khác, du học sinh Việt Nam đã mời hai người Anh bản xứ làm thử và họ chấm mức độ khó 7/10.

Trên các diễn đàn mạng xã hội, đặc biệt là hai nhóm Expats Hà Nội và TP HCM, tranh luận diễn ra sôi nổi. Một số cho rằng đề có tính phân loại, buộc học sinh tư duy linh hoạt hơn. Ngược lại, nhiều ý kiến đánh giá đề quá sức với học sinh THPT, thậm chí gây khó cho cả người bản ngữ.

"Tôi có thể chọn được đáp án đúng nhưng không thể giải thích vì sao. Những câu hỏi này gần như chỉ người bản ngữ mới làm được, khá phức tạp", người dùng tên John bình luận. Ý kiến của anh thu hút 300 lượt thích.

Ông Lê Hoàng Phong, Giám đốc học thuật Tổ chức tư vấn đào tạo và giáo dục Anh ngữ YOUREORG, cho rằng tranh cãi quanh đề thi tiếng Anh năm nay phần lớn xuất phát từ sự thay đổi trong cách tiếp cận đánh giá.

Nếu nhìn từ góc độ đánh giá năng lực ngôn ngữ một cách khoa học, có hệ thống và cơ sở lý luận, đề thi có nhiều điểm tích cực.

Đầu tiên là dấu hiệu gia tăng tính xác thực, khi một số văn bản được trích từ ngữ liệu thật thay vì các đoạn nhân tạo vốn chỉ phục vụ luyện thi. Điều này giúp bài thi tiệm cận với tình huống giao tiếp thực tế, đồng thời nâng cao giá trị cấu trúc, tức khả năng đo đúng năng lực sử dụng tiếng Anh trong học tập và đời sống.

Đồng thời, cấu trúc đề cho thấy sự dịch chuyển từ kiểm tra kiến thức hình thức sang đánh giá năng lực sử dụng trong ngữ cảnh. Câu hỏi yêu cầu học sinh chọn từ chính xác, dùng đúng kết hợp từ và tổ chức thông tin mạch lạc, thay vì chỉ nhận diện lỗi ngữ pháp đơn lẻ.

Mặt khác, đề kết hợp cả diễn ngôn viết và nói, thể hiện nỗ lực tiếp cận đánh giá kỹ năng ngôn ngữ toàn diện, sát hơn với yêu cầu sử dụng tiếng Anh trong môi trường học thuật và nghề nghiệp.

"Đây là dấu hiệu cho thấy sự gắn kết giữa mục tiêu đánh giá và hình thức kiểm tra", ông Phong phân tích.

Do đó, nếu được triển khai đúng cách, đề thi có thể tạo ra tác động ngược tích cực, khiến giáo viên và học sinh điều chỉnh phương pháp dạy và học theo hướng phát triển kỹ năng thực tiễn.

Ngọc Ngân

---