Các vùng đất Ukraine bị Nga chiếm đóng giờ là hoàn toàn là địa ngục

Để hiểu được viễn cảnh đen tối của Vladmir Putin đối với bất kỳ lãnh thổ nào mà ông ta chiếm được vĩnh viễn, chúng ta nên xem xét hoàn cảnh ở các vùng Ukraine bị chiếm đóng hiện nay.

TRÊN GOOGLE STREET VIEW, có thể "lái xe" quanh các khu vực thị trấn đã bị Nga chiếm đóng ở Ukraine kể từ cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.

Làm như vậy là lái xe ngược thời gian. Những hình ảnh này đã được chụp trước cuộc tấn công. Kể từ đó, nhiều tòa nhà đã bị phá hủy, một số đường phố có tên mới và đồng hồ đã thay đổi. Khu vực này áp dụng giờ Matxcơva, sớm hơn một giờ so với phần còn lại của Ukraine.

Chính quyền sắp tới của Donald Trump có thể thúc đẩy một hiệp định đình chiến hoặc thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine. Điều đó có thể khiến một phần năm Ukraine nằm dưới sự chiếm đóng của Nga và quy mô của khu vực này có thể dễ dàng mở rộng trong những tháng tới nếu Nga tăng cường tấn công, khi nước này đang giành được nhiều lợi thế.

“Kiril”, một điệp viên Ukraine ở vùng lãnh thổ bị chiếm đóng liên lạc qua điện thoại, nói rằng “đây là một xã hội nhà tù” vì nỗi sợ bị tố cáo buộc mọi người phải giữ kín quan điểm của mình.

Ở đây việc không có hộ chiếu Nga “giống như là người tị nạn trên chính quê hương của mình”. Hầu như tất cả các công việc quan trọng đều do người Nga đảm nhiệm. Bất kỳ ai có quan điểm ủng hộ Ukraine đều sợ bị đưa “xuống tầng hầm”, một từ lóng ám chỉ mạng lưới trại giam giữ và trại “thanh lọc” của Nga.

Mọi dấu vết của Ukraine đang bị xóa bỏ.

Các trường học đã chuyển sang chương trình giảng dạy của Nga. Đoàn thanh niên Nga cùng các tổ chức bán quân sự đang hoạt động trên các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Nikolay Petrov, tác giả của một báo cáo mới cho Viện các vấn đề quốc tế và an ninh Đức, cho biết sự đàn áp kết hợp với việc Nga hóa nhằm mục đích biến đổi cấu trúc xã hội và chính trị của các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng này.

Nga đang chiếm khoảng 18% Ukraine.

Crimea đã được sáp nhập vào năm 2014, nhưng những phần của Donetsk và Luhansk bị chiếm đóng cùng lúc đó không được chính thức sáp nhập vào Nga cho đến tháng 9 năm 2022.

Reuters

Trong suốt thời gian đó, chúng tồn tại trong tình trạng lấp lửng vô luật pháp và chứng kiến ​​cuộc di cư của những người ủng hộ Ukraine và việc tịch thu các doanh nghiệp và tài sản của họ.

Kể từ cuộc xâm lược toàn diện năm 2022, Nga đã tiếp nhận các vùng này theo pháp lý, cũng như các vùng lãnh thổ mới giành được kể từ đó bao gồm một số phần của tỉnh Kherson và Zaporizhia, cũng như nhiều vùng khác của Donetsk và Luhansk.

Vào tháng 1 năm 2022, chính quyền Ukraine ước tính rằng có 6,4 triệu người ở các khu vực bị chiếm đóng, không bao gồm Crimea.

Hiện tại, theo ông Petrov, các vùng trên chỉ còn có khoảng 3,5 triệu người. Ngay cả cơ quan thống kê của Nga cũng thừa nhận rằng mọi người vẫn tiếp tục chạy trốn, với tới 100.000 người từ "các khu vực mới sáp nhập" đã làm như vậy vào năm ngoái. Ông Petrov cho biết cũng có khoảng 1,8 triệu người ở Crimea, bao gồm một số người nhập cư đến đó sau năm 2014.

Nga đã buộc những cư dân Ukraine còn lại phải nhập quốc tịch Nga.

Từ ngày 1 tháng 1 năm 2025, bất kỳ ai từ 14 tuổi trở lên chưa nhập quốc tịch sẽ được coi là công dân nước ngoài và do đó có nguy cơ bị trục xuất. Hiện tại, không thể sống bình thường nếu không có quốc tịch Nga. Quốc tịch là điều cần thiết để cho con cái đi học, để được điều trị y tế, hưởng lương hưu hoặc phúc lợi xã hội. Chính quyền Nga đã đăng ký lại tài sản và doanh nghiệp; và quốc tịch Nga cũng là điều kiện bắt buộc để làm điều đó. Một số người đã bỏ trốn thậm chí đã quay trở lại để cố gắng giữ lại tài sản của họ.

Làn sóng di cư của người dân đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Ông Petrov ước tính rằng để lấp đầy khoảng trống này, hiện có 40.000-50.000 người từ Nga và Trung Á đang tới làm việc tại đây. Nhiều người trong số họ là công nhân xây dựng, nhưng hàng nghìn giáo viên, bác sĩ và quản trị viên cũng đến theo hợp đồng ngắn hạn được trả lương cao.

Trong nỗ lực che giấu chi phí thực sự của việc sáp nhập, các thỏa thuận kết nghĩa đã được thiết lập, theo đó các khu vực, công ty lớn, trường đại học và tổ chức văn hóa của Nga phải trợ cấp cho các khu vực Ukraine bị chiếm đóng và các tổ chức tương đương từ ngân sách của chính họ. Những khoản chi phí này được giữ bí mật. Việc đầu tư vào các vùng này được chính phủ Nga khuyến khích với các lợi ích thuế lớn.

Có một số cuộc phản kháng dữ dội. Vào ngày 27 tháng 10 năm 2024, quân du kích Ukraine đã cho nổ tung một cây cầu đường sắt ở Berdiansk đang bị chiếm đóng, theo một số báo cáo. Thỉnh thoảng có những ví dụ về việc những người cộng tác với Nga bị quân du kích giết đi.

Trung tâm Kháng chiến Quốc gia Ukraine (NRC) được giao nhiệm vụ giúp đỡ họ. Nhưng, "Ostap", một phát ngôn viên của NRC, cho biết, hoạt động du kích hiện đại "không giống như trong phim". Mặc dù các nhóm du kích này có thể giết một vài người Nga, ông nói, việc thu thập thông tin tình báo về vị trí của các đơn vị quân Nga và vũ khí của họ sẽ "có giá trị hơn nhiều đối với chúng tôi" vì điều đó "sẽ giúp chúng tôi giết 100 lính Nga chỉ bằng một tên lửa".

Bản sắc của các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng đang thay đổi nhanh chóng. Một số cư dân Ukraine đã luôn ủng hộ Nga. Bây giờ, sự áp bức, tẩy não và di cư có nghĩa là sự cân bằng đã thay đổi.

Theo NRC, khoảng 5-30% cư dân ở các vùng Zaporizhia và Kherson bị chiếm đóng ủng hộ Nga, 20-35% ủng hộ Ukraine trong khi số còn lại, có thể chiếm hơn một nửa, "có thái độ chờ đợi và xem xét". "Đó là lý do tại sao", ông Petrov nói, "chúng ta không nên tin vào ý tưởng rằng tất cả người dân Ukraine đều đang rên xiết dưới ách chiếm đóng của Nga và chờ đợi quân đội Ukraine đến và giải thoát họ".

Cù Tuấn biên dịch phóng sự của The Economist

---