EU 'cứng rắn', Thủ tướng Anh lại đối đầu thách thức?

Thủ tướng Anh Theresa May, người sắp quay lại Liên minh Châu Âu để thuyết phục giới lãnh đạo và các nhà đàm phán của EU chấp nhận các đề nghị sửa đổi mới được đề xuất về thỏa thuận Brexit từ phía Vương Quốc Anh, được cho là có thể sắp đối đầu với một diễn biến thách thức to lớn mới.

Thủ tướng Anh Theresa May tại Quốc Hội Anh trong một lễ tuần lễ 'thử thách' và 'sóng gió' liên quan Brexit

Hôm thứ Tư, 30/01/2019, quan chức đứng đầu đàm phán của EU về Brexit, ông Michel Barnier, tỏ lập trường 'cứng rắn và kiên quyết' khi tuyên bố rằng "backstop" hay 'đảm bảo cuối cùng' trên đường biên giới giữa EU và Bắc Ireland là "một phần và gói" của thỏa thuận về Brexit của Vương quốc Anh và sẽ không được đàm phán lại.

Phát biểu tại Nghị viện châu Âu, ông Barnier nói rằng đây là một "giải pháp thực tế" và có thể hiểu là có tính nguyên tắc để ngăn chặn đường biên giới cứng.

Các nghị sĩ Anh đã bỏ phiếu hồi đầu tháng này bác bỏ một thỏa thuận được Anh và EU đồng ý trong suốt 18 tháng đàm phán.

Việc từ chối backstop như nó được đề nghị từ trước sẽ bác bỏ giải pháp đã được tìm kiếm với nước Anh" Michel Barnier, đứng đầu đàm phán của EU về Brexit

Thay vào đó, vào ngày thứ Ba, 29/01, họ đã bỏ phiếu ủng hộ Thủ tướng May để tìm kiếm "các sắp xếp thay thế" cho vấn đề 'đảm bảo cuối cùng' nói trên.

Nước Anh sẽ rời Liên minh châu Âu lúc 23:00 GMT ngày 29 tháng Ba. Đảm bảo cuối cùng (backstop) là một chính sách "bảo hiểm" để ngăn chặn việc trở lại các trạm kiểm soát hàng hóa và người dân qua lại dọc biên giới Bắc Ireland.

Nếu được đồng thuận, đảm bảo cuối cùng sẽ có hiệu quả giữ nước Anh trong liên minh hải quan của EU, nhưng với điều kiện Bắc Ireland cũng phải tuân thủ một số quy tắc của thị trường duy nhất.

Đó là một trong những lý do chính khiến thỏa thuận Brexit của bà May bị bỏ phiếu bác bỏ tại Quốc hội Anh với một mức chênh lệch lịch sử về phiếu thuận và phiếu chống khít khao hồi đầu tháng Giêng, khi giới chỉ trích nói rằng một thể thức khác đối với Bắc Ireland có thể đe dọa sự tồn tại của Vương quốc Anh và sợ rằng 'backstop' có thể trở thành vĩnh viễn.

Bà May nói rằng có một số lựa chọn thay thế khả dĩ cho đảm bảo cuối cùng mà bà muốn thảo luận với các nhà lãnh đạo EU.

Chúng bao gồm một kế hoạch "thương nhân tin cậy" để tránh kiểm tra trên thực địa đối với hàng hóa chảy qua biên giới, ngoài ra là "công nhận lẫn nhau" về các quy tắc với EU và các giải pháp "công nghệ".

Bà cũng muốn thảo luận về giới hạn thời gian về "backstop" và cơ chế "rút ra đơn phương" - cả hai lựa chọn bị EU loại trừ trong quá khứ.

Nhưng thông điệp từ EU là backstop vẫn là một phần không thể thiếu của thỏa thuận rút ra - điều được gọi là "thỏa thuận ly dị" đồng ý với các điều khoản của việc Anh rời khỏi EU.

'Bình tĩnh và tường minh'

Ông Michel Barnier khẳng định "đảm bảo cuối cùng" (backstop) là vấn đề nguyên tắc trong thỏa thuận Brexit và sẽ không được đàm phán lại

Ông Barnier nói: "Một cách bình tĩnh và tường minh, tôi sẽ nói ngay tại đây và ngay bây giờ - với thỏa thuận rút ra này được đề xuất phê chuẩn - chúng tôi cần backstop (bảo đảm cuối cùng) như tình trạng của nó hiện nay trong thỏa thuận.

Theo ông Barnier việc từ chối backstop như nó được đề nghị từ trước sẽ dẫn tới điều mà ông gọi là "bác bỏ giải pháp mà đã được tìm kiếm với nước Anh" và ông cho rằng như thế vấn đề sẽ còn tồn tại.

Leo Varadkar, Thủ tướng Cộng hòa Ireland, đã nói chuyện với bà May vào chiều thứ Tư và nói rằng những phát triển mới nhất đã "củng cố nhu cầu về một đảm bảo cuối cùng mạnh mẽ và khả thi trong thực tế".

Bây giờ chúng tôi nhận ra sai lầm đó và Hạ viện, cả nước đang tìm kiếm một thỏa thuận Nghị sỹ Châu Âu Nigel Farage

Trước đó, quan chức cấp phó của ông, Simon Coveney, đã đưa ra lời cảnh báo về kế hoạch tương lai của bà May, nói rằng bất cứ ai cho phép "các biên giới và chia rẽ của quá khứ" quay trở lại sẽ bị "phán xét gay gắt trong lịch sử".

Ông nói thêm: "Có một số điều quan trọng hơn các mối quan hệ kinh tế và đây là một trong số đó."

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Jean-Claude Juncker nói ông tin tưởng vào "cam kết cá nhân" của bà May để tránh "quay trở lại thời kỳ đen tối trong quá khứ", nhưng ông nói "mạng lưới an toàn" của backstop là cần thiết để ngăn chặn điều này.

Ông nói thêm: "Chúng tôi không muốn sử dụng mạng lưới an toàn này, [nhưng] không có mạng lưới an toàn nào có thể thực sự an toàn nếu nó có thể được gỡ bỏ đi bất cứ lúc nào."

'Nhận ra sai lầm'

Nghị sỹ châu Âu, ông Nigel Farage, cựu lãnh đạo đảng UKIP (trái, ngồi) đang ghi chép khi ông Michel Barnier phát biểu trước Nghị viện EU

Nhưng nghị sỹ châu Âu, Nigel Farage, của nước Anh đã tấn công EU, tuyên bố rằng điều này đã đẩy bà May vào đảm bảo cuối cùng ngay từ đầu.

Cựu lãnh đạo đảng UKIP nói với Nghị viện châu Âu: "Tôi chấp nhận [Bà May] đã phạm một sai lầm khủng khiếp bằng cách đi vào thỏa thuận về backstop, [nhưng] các vị đã triệu tập bà ấy vào lúc 04:15 sáng, bà ấy rời Downing Street đi, bà ấy đã phải tới để kịp với thời hạn tối hậu thư mà quí vị đã đặt ra cho bà ấy.

"Bà ấy đã vương vào một thứ gì đó đã được chứng minh là một thảm họa. Bà ấy đã vương vào một thứ mà không một quốc gia nào, trừ khi nó bị đánh bại trong chiến tranh, sẽ ký kết.

"Bây giờ chúng tôi nhận ra sai lầm đó và Hạ viện, cả nước đang tìm kiếm một thỏa thuận."

Còn nghị sỹ châu Âu thuộc đảng bảo thủ Ashley Fox nói rằng bảo đảm cuối cùng sẽ tạo ra một đường biên giới cứng, hơn là ngăn chặn điều đó, trừ khi nó được sửa đổi.

Theo kế hoạch, tới đây, Thủ tướng Anh sẽ có cuộc thảo luận với lãnh đạo đảng Lao động đối lập, ông Jeremy Corbyn, về các giải pháp cho thỏa thuận Brexit. Hai bên đã có khác biệt lớn và gay gắt về quan điểm, lập trường.

Bà Theresa May theo kế hoạch sẽ quay trở lại Brussels để làm việc với các nhà lãnh đạo và đàm phán của EU, mang theo những đề nghị 'sửa đổi' đường lối của thỏa thuận Brexit mà Quốc hội Anh vừa thông qua trong các cuộc bỏ phiếu mới nhất đầu tuần này.

Nguồn: BBC

---