Liệu Trump có tiếp tục hay hủy bỏ quyền cho phép Ukraine bắn ATACMS vào Nga?

Sau nhiều tháng nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky yêu cầu, Tổng thống Biden cuối cùng đã cho phép Kyiv bắn tên lửa Hệ thống tên lửa chiến thuật quân đội (ATACMS) do Mỹ sản xuất vào lãnh thổ Nga.

Với tầm bắn chỉ 190 dặm, rõ ràng Ukraine không thể sử dụng chúng để tấn công sâu vào Nga như đã làm với máy bay không người lái vũ trang ít mạnh hơn.

Theo The Economist , chính quyền Biden chỉ cho phép Ukraine bắn ATACMS ở vùng lân cận lãnh thổ Nga do Ukraine chiếm đóng ở Kursk để đáp trả việc triển khai hàng ngàn quân lính Triều Tiên ở đó.

Nói cách khác, Ukraine không thể sử dụng chúng để tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga giáp ranh với lãnh thổ Ukraine mà lực lượng Nga đang chiếm đóng.

Tất nhiên, điều này có thể thay đổi. Nhưng cho đến nay, như một số nhà bình luận đã quan sát, việc chính quyền Biden cho phép Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng ATACMS do Hoa Kỳ cung cấp là một bước tiến có thể giúp làm chậm bước tiến của Nga, nhưng chắc chắn không đảo ngược hoặc thậm chí ngăn chặn được.

Câu hỏi thực sự là:

Liệu chính quyền Trump sắp tới có tiếp tục cho phép Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng những vũ khí này hay sẽ đảo ngược quyết định của Biden?

Các nhà bình luận Nga đã bày tỏ hy vọng, thậm chí là kỳ vọng, rằng Trump sẽ đảo ngược chính sách này sau khi nhậm chức. Một số người ủng hộ thân cận nhất của Trump, bao gồm Dân biểu Marjorie Taylor-Greene và con trai của Trump, Donald Jr đã lên án động thái của Biden và cáo buộc ông cố gắng "bắt đầu Thế chiến III" trước lễ nhậm chức của Trump.

Tuy nhiên, tính đến thời điểm viết bài này, cả bản thân Trump lẫn những người mà ông đã chọn vào các vị trí chính sách đối ngoại và quốc phòng hàng đầu đều không lên án động thái của Biden. Và như giám đốc truyền thông của Trump, Stephen Cheung đã nói với Newsweek , "Tuyên bố chính thức về vấn đề này sẽ đến trực tiếp từ Tổng thống Trump hoặc người phát ngôn được ủy quyền của ông."

Có khả năng Biden đã thảo luận về động thái này với Trump trong cuộc họp kéo dài 2 giờ sau bầu cử tại Nhà Trắng. Nhưng mặc dù không rõ Biden và Trump đã thảo luận những gì, cũng có báo cáo về cuộc trò chuyện qua điện thoại giữa Putin và Trump sau cuộc bầu cử của ông này.

Tờ Washington Post đưa tin rằng trong cuộc gọi, Trump đã "khuyên tổng thống Nga không nên leo thang chiến tranh ở Ukraine và nhắc nhở ông ấy về sự hiện diện quân sự đáng kể của Washington ở châu Âu".

Điện Kremlin đã phủ nhận cuộc trò chuyện này đã diễn ra , nhưng dù có hay không, việc Biden cho phép Ukraine nhắm mục tiêu vào lãnh thổ Nga bằng ATACMS có thể làm tăng đòn bẩy của Trump đối với Putin liên quan đến các điều khoản mà cuộc chiến tranh Nga-Ukraine kết thúc.

Trong khi Trump có vẻ sẵn sàng nhượng bộ, ngay cả khi không được công nhận chính thức, Nga vẫn giữ quyền kiểm soát lãnh thổ ở miền đông Ukraine và Crimea mà lực lượng của nước này hiện đang chiếm đóng, thì vẫn chưa rõ liệu ông có sẵn sàng chấp thuận lời kêu gọi từ lâu của Putin rằng Ukraine không bao giờ gia nhập NATO hoặc thành lập một chính phủ "thân thiện" với Nga tại Kyiv hay không. Và theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, Putin vẫn chưa từ bỏ những mục tiêu đầy tham vọng này.

Trump sẽ làm gì sau khi tuyên thệ nhậm chức?

Bản thân Trump có thể vẫn chưa chắc chắn. Một số người có thể coi việc Biden cho phép Ukraine nhắm mục tiêu vào lãnh thổ Nga bằng ATACMS là một nỗ lực nhằm hạn chế các lựa chọn của Trump liên quan đến Ukraine.

Nhưng động thái của Biden cũng có thể được coi là một cách để củng cố vị thế của Trump đối với Putin. Trump có thể lập luận rằng không phải ông để Zelensky tấn công Nga bằng ATACMS, nhưng nếu Putin muốn Trump đảo ngược quyết định của Biden... thì Putin cần phải tự mình đưa ra một số nhượng bộ.

***

Bài viết của: Mark N. Katz, giáo sư danh dự về chính phủ và chính trị tại Trường Chính sách và Chính phủ Schar thuộc Đại học George Mason, thành viên toàn cầu tại Trung tâm Wilson và thành viên cấp cao không thường trú tại Hội đồng Đại Tây Dương.

---