Những người lính cứu hỏa Ukraine: Trên tuyến đầu, giữa khói lửa và tử thần

“Khi tên lửa trút xuống, họ là những người đầu tiên lao vào đám cháy, lôi từng người sống sót ra khỏi đống đổ nát - và đôi khi… họ không trở về.” Câu nói ngắn gọn nhưng đầy xúc động này đã phản ánh chân thực cuộc sống hàng ngày của những người lính cứu hỏa Ukraine trong suốt hơn ba năm qua.

Hình ảnh minh họa cảnh chiến tranh tàn khốc ở Ukraine.

Đêm kinh hoàng và sự hy sinh thầm lặng

Ngày 17 tháng 6 vừa qua, Ukraine đã trải qua một trong những đêm kinh hoàng nhất kể từ khi chiến tranh bắt đầu: 440 máy bay không người lái và 32 tên lửa cùng lúc tấn công các thành phố.

Thành phố chìm trong tiếng gầm rú của máy bay, những vụ nổ rung chuyển bầu trời, và tiếng rít đều đều của pháo phòng không. Giữa sự hỗn loạn ấy, có những con người không bỏ chạy mà lại lao thẳng vào giữa biển lửa.

Đó chính là những người lính cứu hỏa Ukraine. Họ có mặt tại hiện trường ngay khi quả tên lửa đầu tiên rơi xuống, khi tòa nhà vẫn còn đang cháy âm ỉ và những vụ nổ phụ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Đến sáng ngày 18 tháng 6, họ đã kéo ra từ đống đổ nát 23 thi thể, và sơ cứu cho 134 người bị thương. Những con số khô khan ấy không thể nào lột tả hết nỗi đau đớn mà họ đã chứng kiến: những chiếc giày trẻ em cháy xém, búp bê bị nhuộm đen bởi khói lửa, và những khung ảnh gia đình vỡ vụn giữa đống tro tàn.

Tháng 6 năm nay đã chứng kiến một trong những đợt không kích quy mô lớn nhất kể từ khi chiến tranh toàn diện bắt đầu.

Trong hơn chín giờ đồng hồ, Kiev không ngừng bị những âm thanh hỗn loạn ấy tra tấn: tiếng vo ve của máy bay không người lái, những loạt tiếng nổ do chúng gây ra và các tên lửa đang bay tới, cùng tiếng rền vang của pháo phòng không cố gắng chặn chúng.

Cảnh lính cứu hỏa tìm kiếm người sống sót giữa đống đổ nát ở ngoại ô Kramatorsk.

Những người dân đứng nhìn đống đổ nát của ngôi nhà sau cuộc không kích của Nga.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh kết luận hồi tháng 5 rằng lực lượng Nga đã gia tăng các cuộc tấn công tầm xa vào Ukraine kể từ tháng 11 năm 2024. Bảy trong số những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa lớn nhất trong chiến tranh cho đến nay đã được thực hiện kể từ tháng 1 năm 2025.

Cùng thời điểm đó, Vladimir Putin đã tuyên bố công khai rằng Nga cam kết đàm phán hòa bình nghiêm túc. Quan điểm này đã vấp phải sự hoài nghi ở Ukraine trước bối cảnh các cuộc tấn công vẫn đang diễn ra.

Thực tế nghiệt ngã hằng ngày

Trong khi các gia đình tìm nơi trú ẩn trong hành lang, phòng tắm và tầng hầm của các tòa nhà chung cư, lính cứu hỏa Kiev đã nỗ lực hết mình để ứng cứu. Đến sáng ngày 18 tháng 6, họ đã kéo 23 thi thể ra khỏi đống đổ nát và chăm sóc 134 người bị thương trong cuộc tấn công. Đây đã là thực tế hàng ngày đối với lính cứu hỏa Ukraine trong hơn ba năm qua.

Lính cứu hỏa đưa thi thể nạn nhân đến với gia đình.

Gia đình nạn nhân đau buồn bên thi thể người thân.

Lực lượng cứu hỏa Ukraine rất hùng hậu: trước cuộc xâm lược toàn diện, hơn 60.000 lính cứu hỏa chuyên nghiệp và khoảng 120.000 tình nguyện viên là thành viên của Cơ quan Dịch vụ Khẩn cấp Nhà nước, trải rộng khắp 2.200 trạm trên toàn quốc. Trước cuộc tấn công của Nga, hầu hết các cuộc gọi đều là những việc thường ngày: cháy nhà, tai nạn công nghiệp, cháy rừng thỉnh thoảng.

Giờ đây, công việc của họ gần như hoàn toàn bị định hình bởi chiến tranh.

Nhiệm vụ của họ vô cùng khó khăn.

Thường thì lính cứu hỏa là những người đầu tiên đến hiện trường vụ tấn công. Những cảnh tượng kinh hoàng thường chờ đón họ. Họ di chuyển qua đống đổ nát đang âm ỉ cháy, tìm kiếm người sống sót giữa những đôi giày trẻ em, đồ chơi bị cháy xém và ảnh gia đình, liên tục được nhắc nhở rằng gia đình họ cũng có thể là nạn nhân tiếp theo.

Bakhmut, Lyman và những câu chuyện bi hùng

Vào mùa đông năm 2022, khi quân đội Nga tiến đến ngoại ô Bakhmut ở miền đông Ukraine, lính cứu hỏa của

thành phố vẫn ở lại. Những quả đạn pháo gầm rú trên đầu họ hàng tháng trời, đôi khi rơi xuống ngay bên ngoài trạm cứu hỏa. Không có nước sinh hoạt, các đội cứu hỏa buộc phải lái xe ra cánh đồng để lấy nước từ một hồ gần đó, ngay trong tầm quan sát của máy bay không người lái do thám Nga. Họ trở về và chờ đợi các cuộc tấn công pháo binh thường bắt đầu vào buổi chiều, như một chiếc đồng hồ, kéo dài cho đến tối muộn hoặc suốt đêm. Lính cứu hỏa là những người cuối cùng rời khỏi thành phố trước khi nó thất thủ.

Tại thành phố Lyman từng bị chiếm đóng, tình hình hiện nay cũng tương tự.

Các vị trí của Nga chỉ cách đó 12 km (7,5 dặm), đặt họ nằm trong tầm bắn của pháo binh Nga và máy bay không người lái tấn công FPV. Sống dưới lòng đất, họ luôn trong tư thế sẵn sàng cho các cuộc không kích. Vitaliy Vorona, chỉ huy trạm cứu hỏa, cho biết họ phải ứng phó với khoảng 20 cuộc không kích mỗi tuần. Khi điều đó xảy ra, các lính cứu hỏa vội vàng mặc áo chống đạn và mũ bảo hiểm trước khi lao vào nguy hiểm.

Những cuộc tấn công kép – “double-tap strikes” – là hiện tượng phổ biến trên tuyến đầu ở huyện Lyman.

Trong những trường hợp như vậy, Nga phóng quả tên lửa thứ hai hoặc thứ ba vào cùng tọa độ với quả tên lửa đầu tiên, nhắm vào các nhân viên cứu hộ đã vội vã đến hiện trường để giúp đỡ. "Điều đó xảy ra rất thường xuyên," Vorona nói, "ngay cả khi không có mục tiêu quân sự nào ở gần".

Bản thân ông đã bị thương khi một tên lửa S-300 bắn trúng sở cứu hỏa, nhưng đã hồi phục mà không để lại di chứng. Bên ngoài trạm cứu hỏa Lyman, một đài tưởng niệm tạm thời tưởng nhớ một đồng nghiệp không may mắn như vậy. Anh ta đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công tên lửa vào đơn vị của mình khi họ đang chữa cháy rừng ở Sviatohirsk gần đó.

Những cuộc tấn công không ngừng nghỉ

Các cuộc tấn công kép đã xảy ra trên khắp cả nước trong suốt quá trình chiến tranh.

Vào tháng 4 năm 2024, khi lính cứu hỏa đang làm việc tại hiện trường của một tòa nhà chung cư ở trung tâm Dnipro, họ đã tạm dừng việc tìm kiếm một người mất tích vì một tên lửa đạn đạo khác đang hướng về phía họ.

Họ đã chạy đến trạm tàu điện ngầm gần đó để trú ẩn. May mắn thay, tên lửa đã bị chặn lại, nhưng người mất tích sau đó được tìm thấy đã chết.

Lính cứu hỏa làm việc tại hiện trường vụ tấn công tên lửa vào một tòa nhà chung cư ở Dnipro.

Vào mùa xuân và mùa hè, phần lớn công việc ở Lyman hiện nay là chữa cháy rừng do các cuộc tấn công pháo binh của Nga gây ra. Theo Vorona, trong một số tuần, có tới 146 ha (360 mẫu Anh) đất rừng đã bị thiêu rụi.

Phần lớn đất đai xung quanh Lyman vẫn có thể có mìn vì nó đã bị quân đội Nga chiếm đóng vào năm 2022. "Chúng tôi không có sự lựa chọn," Vorona nói. "Nếu chúng tôi không vào, lửa sẽ lan đến các khu định cư gần đó."

Sự thật đằng sau tuyên bố của Moscow

Công việc của lính cứu hỏa Ukraine đã khiến họ phải đối mặt với hậu quả của cuộc chiến tranh trên không không ngừng nghỉ của Nga. Moscow tuyên bố chỉ nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng quân sự, nhưng lính cứu hỏa đã chứng kiến một thực tế khác: cái chết của thường dân.

Liên Hợp Quốc báo cáo trong tháng này rằng số người chết và bị thương trong năm tháng đầu năm 2025 đã cao hơn gần 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Ít nhất 13.134 thường dân đã thiệt mạng ở Ukraine kể từ cuộc xâm lược toàn diện của Putin, theo báo cáo của Liên Hợp Quốc vào tháng 5 năm 2025.

Vorona không tin vào ý định tốt của Putin. "Tôi tin rằng mục tiêu là phá hủy lãnh thổ, tiêu diệt dân số, chủ yếu là thường dân," ông nói. "Đó là cái gọi là chính sách 'giải phóng' của họ. Trên thực tế, đó là chính sách 'xóa sổ'. Họ muốn hủy diệt mọi thứ."

Hơn ba năm làm việc trên tuyến đầu đã để lại dấu ấn sâu sắc lên lính cứu hỏa Ukraine. Giống như những người lính chiến đấu trên tuyến đầu, nhiều người sống trong hiểm nguy thường trực và đối mặt với cái chết và sự hủy diệt mỗi ngày. Mỗi vụ việc là một lời nhắc nhở rằng chính họ cũng có thể là nạn nhân tiếp theo.

Lính cứu hỏa làm việc tại hiện trường một vụ tấn công tên lửa của Nga ở Kiev.

Ngày 6 tháng 6, một cuộc tấn công tên lửa và máy bay không người lái lớn vào Kiev đã khiến ba lính cứu hỏa thiệt mạng. Họ bị giết trong một cuộc không kích của Nga khi họ đang ứng cứu một cuộc không kích trước đó.

Điều này đã nâng tổng số nhân viên cứu hộ thiệt mạng lên 105 người kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu. Ở Ukraine, Pavlo Yezhor, Danylo Skadin và Andriy Remennyi được nhớ đến như những anh hùng.

Trước chiến tranh, lực lượng cứu hỏa Ukraine có hơn 60.000 nhân viên chuyên nghiệp và khoảng 120.000 tình nguyện viên, rải rác trên hơn 2.200 trạm toàn quốc. Họ từng xử lý cháy rừng, tai nạn, hỏa hoạn đô thị - nhưng từ ngày 24 tháng 2 năm 2022, công việc của họ mang màu sắc tàn khốc của chiến tranh.

Tại Bakhmut, mùa đông năm 2022, khi pháo binh Nga gầm rú ngoài thị trấn, những người lính cứu hỏa vẫn ở lại. Thành phố không còn hệ thống nước cho sinh hoạt, họ phải lái xe ra đồng, hút nước từ hồ - ngay trong tầm quan sát của máy bay do thám Nga. Họ trở về khi pháo bắt đầu bắn tới. Trong đợt di tản, lực lượng lính cứu hỏa là những người cuối cùng rời Bakhmut trước khi thành phố thất thủ.

Tại thành phố Lyman từng bị chiếm đóng, tình cảnh cũng tương tự. Chỉ cách vị trí quân Nga 12km, đội cứu hỏa sống trong lòng đất, luôn phải chuẩn bị tinh thần cho đợt oanh tạc kế tiếp. Chỉ huy Vitaliy Vorona cho biết: “Chúng tôi phải ứng phó với khoảng 20 đợt không kích mỗi tuần.” Mỗi lần nghe pháo nổ, họ mặc áo giáp, đội mũ sắt, và lao vào nguy hiểm – nơi người dân đang tìm cách chạy trốn.

Nhưng không chỉ có bom rơi, mà còn có bẫy. Những đợt tấn công kép - "double-tap strikes" - là mưu mô tàn ác mà chỉ những kẻ mất tính người mới nghĩ đến: phóng một quả tên lửa đầu tiên, chờ lực lượng cứu hộ đến, rồi phóng quả thứ hai để giết họ. Một đồng đội của Vorona đã tử nạn như vậy, khi đang chữa cháy rừng ở Sviatohirsk. Một đài tưởng niệm nhỏ được dựng ngoài trạm. Ở đó, những người còn sống lặng lẽ đặt hoa.

Mùa xuân và hè, lính cứu hỏa Lyman còn chiến đấu với cháy rừng do pháo kích gây ra. Có tuần cháy đến 146 hecta rừng. Khu vực xung quanh lại đầy mìn. Nhưng họ không có sự lựa chọn. “Nếu chúng tôi không xông vào,” Vorona nói, “lửa sẽ lan tới làng.”

Moscow cho biết họ chỉ nhắm vào cơ sở hạ tầng quân sự, nhưng lính cứu hỏa đã chứng kiến một thực tế khác: những cái chết của dân thường. Theo Liên Hợp Quốc, trong 5 tháng đầu năm 2025, số người chết và bị thương ở Ukraine tăng gần 50% so với năm ngoái. Ít nhất 13.134 dân thường đã thiệt mạng kể từ đầu cuộc xâm lược.

Vorona không tin vào lời hứa hòa bình từ Điện Kremlin. “Tôi tin mục tiêu của họ là phá hủy lãnh thổ, tiêu diệt dân chúng - trước hết là thường dân,” ông nói. “Họ gọi đó là chính sách 'giải phóng', nhưng thật ra là chính sách 'xóa sổ'. Họ muốn hủy diệt mọi thứ.”

Ngày 6 tháng 6 vừa qua, ba lính cứu hỏa thiệt mạng ở Kyiv khi đang ứng cứu một đợt không kích, thì trúng đợt không kích thứ hai. Pavlo Yezhor, Danylo Skadin, và Andriy Remennyi - ba cái tên giờ đây được cả nước gọi là anh hùng. Tổng cộng 105 nhân viên cứu hỏa đã ngã xuống kể từ đầu cuộc chiến.

Nơi hậu phương Ukraine cũng có những người chiến sĩ không mang súng, từng ngày đối diện với cái chết.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo The Guardian

---