Sau sự sụp đổ của Assad, liệu Khamenei có phải là người tiếp theo?

Sự sụp đổ của chế độ độc tài Syria sau nửa thế kỷ cai trị của gia đình trị dường như là một viễn cảnh xa vời cách đây hai tuần và đó chính xác là lý do tại sao chúng ta tin rằng tương lai có thể sẽ ảm đạm đối với Cộng hòa Hồi giáo.

Nếu bạn hỏi cựu đặc phái viên về Iran của Donald Trump là Elliot Abrams vào năm ngoái về cách ông đánh giá sức mạnh của Iran, ông sẽ nói với bạn rằng đội quân vũ trang đáng sợ của nước này là sự bảo đảm mạnh mẽ cho sức mạnh bền bỉ của họ.

"Tôi nghĩ Iran đang ở vị thế cao", cựu chuyên gia về chính sách đối ngoại diều hâu của Hoa Kỳ cho biết. "Hệ thống đại diện khủng bố của họ trong khu vực là một hệ thống tuyệt vời và nó đang hoạt động hiệu quả", Abrams, cựu đại diện đặc biệt của Iran trong chính quyền đầu tiên của Donald Trump, phát biểu với Iran International trên Eye for Iran.

Bức ảnh không ghi ngày tháng của nhà lãnh đạo Iran Ali Khamenei đang nói chuyện với các giáo sĩ trung thành và các sĩ quan IRGC

Ông cho biết hiện nay vận mệnh của Iran đang đi xuống.

Sự thay đổi đột ngột của đồng minh Ả Rập quan trọng nhất của Iran, Tổng thống Syria Bashar al-Assad, cho thấy Iran có thể mong manh đến mức nào.

“Iran đã đạt được nhiều tiến bộ, nhưng đặc biệt là trong năm ngoái, nhiều tiến bộ đã sụp đổ. Iran trông cô lập và yếu hơn ngày nay”, Abrams nói .

"Đây hẳn là một bước ngoặt khủng khiếp, khủng khiếp khi mất đi Assad, đồng minh Ả Rập thực sự quan trọng duy nhất, mất đi Hezbollah với tư cách là lực lượng chiến đấu sau khi, ai mà biết được, đã đầu tư 40 tỷ đô la trong nhiều thập kỷ, mất đi nhân vật Ả Rập thân cận nhất với mình, [Hassan] Nasrallah", ông nói thêm.

Vài ngày sau khi nhận công về sự sụp đổ của Assad ở Syria, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã có bài phát biểu trước người dân Iran trong video mới nhất trong loạt video gửi tới người dân Iran, nói rằng sự sụp đổ của Cộng hòa Hồi giáo đã gần kề .

“Những kẻ áp bức đã chi hơn 30 tỷ đô la để hỗ trợ Assad ở Syria, và chỉ sau 11 ngày chiến đấu, chế độ của ông ta đã sụp đổ”, Netanyahu nói.

Trong bài phát biểu tuần này, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei đã gọi những lời bàn tán về vị thế suy yếu của Iran ở Trung Đông là tội ác, đồng thời tuyên bố rằng Syria có thể giành lại được mặc dù ông không nhận thức rõ về sự mất mát to lớn này.

"Những vùng lãnh thổ đã bị chiếm giữ ở Syria sẽ được giải phóng bởi những thanh niên Syria dũng cảm. Đừng nghi ngờ gì nữa rằng điều này sẽ xảy ra", Khamenei nói, từ chối thừa nhận sự thất bại của cái gọi là trục kháng cự.

Những biến động lớn như vậy dường như không thể tưởng tượng được chỉ vài ngày trước.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Aragchi đã gặp Assad vào ngày 2 tháng 12 khi các lực lượng được Hồi giáo hậu thuẫn vừa mới bắt đầu cuộc hành quân chớp nhoáng để giành chiến thắng. Assad đã rất đau khổ và được cho là đã thừa nhận rằng quân đội của ông quá yếu để chiến đấu, theo Reuters, trích lời một nhà ngoại giao cấp cao của Iran.

Sự sụp đổ của Syria hiện tạo điều kiện cho Israel tấn công Iran mà không bị cản trở bởi hệ thống phòng không của Assad - nơi mà nhà nước Do Thái này tấn công cùng với hàng trăm mục tiêu cơ sở hạ tầng quân sự khác trong tuần này.

“Họ đang dọn đường bay. Hiện tại không có hệ thống phòng không, điều mà họ [Israel] từng phải lo lắng", Abrams nói.

"Họ đã phá hủy hệ thống phòng không mà Assad đã xây dựng. Họ đã chứng minh rằng họ đã phá hủy hệ thống S-300 tại chính Iran", ông nói thêm, ám chỉ đến hệ thống phòng không do Nga cung cấp đã bị phá hủy trong các cuộc không kích của Israel vào Iran vào ngày 26 tháng 10.

“Những gì đã xảy ra ở Syria,” Abrams nói, “nên nhắc nhở phương Tây rằng những chế độ này giống như chế độ Liên Xô. Cho dù chúng có vẻ mạnh mẽ đến đâu, cho dù quân đội của chúng lớn đến đâu, về cơ bản chúng vẫn dễ vỡ vì bên trong, mọi người đều biết rằng người dân đất nước này muốn chế độ sụp đổ.”

Người dân Iran đã xuống đường biểu tình trên toàn quốc vào năm 2022 sau cái chết của Mahsa Jina Amini, người đã chết trong khi bị cảnh sát giam giữ vì bị cáo buộc không đội khăn trùm đầu bắt buộc của đất nước đúng cách.

Một cuộc khảo sát do Gamaan, một viện có trụ sở tại Hà Lan, thực hiện vào năm 2023 cho thấy 60 phần trăm người Iran muốn có một chế độ lãnh đạo khác hoặc "chuyển đổi khỏi Cộng hòa Hồi giáo".

Sự sụp đổ của chế độ độc tài Syria sau nửa thế kỷ cai trị của gia đình trị dường như là một viễn cảnh xa vời cách đây hai tuần và đó chính xác là lý do tại sao Abrams tin rằng tương lai có thể sẽ ảm đạm đối với Cộng hòa Hồi giáo.

“Tôi nghĩ chúng ta không thể dự đoán được. Ai là người đã dự đoán sự sụp đổ của Assad một hoặc hai tháng trước? Ai là người đã dự đoán sự sụp đổ của chế độ Xô Viết?”

Negar Mojtahedi

Iran International

---