Các khoản thuế nhập khẩu sắp áp dụng với Mexico, Canada và Trung Quốc sẽ là một thử nghiệm lớn về cách sử dụng thuế quan phi truyền thống của Trump - thứ mà ông từng mô tả là "phát minh vĩ đại nhất từ trước đến nay."
Đây là một canh bạc khổng lồ, có thể nói là lớn hơn bất kỳ chính sách kinh tế nào mà Trump đã thực hiện trong hơn bốn năm tại Nhà Trắng. Chiến lược này có khả năng đảo lộn điều mà cử tri quan tâm nhất: nền kinh tế và chi phí sinh hoạt.
Tuy nhiên, thuế quan của Trump đặt ra một rủi ro lớn: chúng có thể phản tác dụng, đẩy giá tiêu dùng vốn đã cao tại các cửa hàng tạp hóa lên cao hơn nữa, làm chao đảo thị trường chứng khoán vốn đã bất ổn hoặc gây mất việc làm trong một cuộc chiến thương mại toàn diện.
"Đây có thể là tự sát lớn nhất từ trước đến nay," Mary Lovely, chuyên gia cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, chia sẻ với CNN qua điện thoại. "Đây là một canh bạc rất lớn. Đó là công thức để làm chậm nền kinh tế và tăng lạm phát."
The Wall Street Journal còn đi xa hơn khi đăng một bài xã luận gay gắt vào thứ Bảy với tiêu đề: "Cuộc chiến thương mại ngu ngốc nhất trong lịch sử."
Bài xã luận cho rằng lý do của Trump để thực hiện "cuộc tấn công kinh tế" vào Canada và Mexico "không có ý nghĩa gì" và cảnh báo chiến lược này có thể kết thúc trong thảm họa.
Một thế giới rất khác
Trump xem thuế quan như một công cụ đàm phán gần như thần kỳ, một cách mạnh mẽ để giành lợi thế đối với bạn bè và đồng minh.
Ông lập luận rằng thuế quan là cần thiết để giải quyết các vấn đề lớn, bao gồm thâm hụt thương mại, nhập cư bất hợp pháp và dòng chảy ma túy bất hợp pháp.
Trump và những người ủng hộ thường chỉ ra, một cách chính xác, rằng thuế quan trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông không gây ra lạm phát đáng lo ngại.
Nhưng đó là những khoản thuế khác, được áp dụng trong một thế giới rất khác vào một thời điểm rất khác.
Trump đã khởi động việc áp thuế lên 1,4 nghìn tỷ USD hàng hóa nhập khẩu vào thứ Bảy. Con số này cao gấp ba lần so với 380 tỷ USD hàng hóa nước ngoài bị đánh thuế trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, theo ước tính của Quỹ Thuế.
Trong nhiệm kỳ đầu của Trump, lạm phát không thực sự là vấn đề.
Ngày nay, cuộc sống đắt đỏ hơn rất nhiều, từ cửa hàng tạp hóa, đại lý ô tô và gần như mọi nơi khác. Người tiêu dùng, nhà đầu tư và các quan chức Cục Dự trữ Liên bang nhạy cảm hơn nhiều với ngay cả những mức tăng giá vừa phải.
Tại sao lại "đốt nhà của chính mình"?
Nhà Trắng lập luận rằng thuế quan của Trump sẽ không gây rắc rối cho nền kinh tế Mỹ, nhưng một số nhà kinh tế và chuyên gia thương mại rất lo ngại vì những khoản thuế này nhắm vào các nước láng giềng gần nhất của Mỹ, Canada và Mexico.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã đe dọa nhưng không bao giờ thực sự áp thuế lên Canada và Mexico. Ông đã được các cố vấn của mình thuyết phục từ bỏ những động thái như vậy.
Việc áp thuế toàn diện lên Canada và Mexico có thể gây ra hỗn loạn chuỗi cung ứng trong nền kinh tế Bắc Mỹ vốn đã kết nối chặt chẽ, dẫn đến giá cả cao hơn.
"Việc áp thuế cao tới 25% lên các đối tác thương mại gần nhất của chúng ta có nguy cơ phá hủy sức mạnh kinh tế Bắc Mỹ - thứ mà Mỹ phụ thuộc vào. Tại sao bạn lại muốn đốt chính ngôi nhà của mình?" Christine McDaniel, cựu quan chức thương mại trong chính quyền Tổng thống George W. Bush, hiện là nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Mercatus của Đại học George Mason, nhận định.
Điều này đặc biệt đúng trong ngành công nghiệp ô tô, nơi các bộ phận thường xuyên qua lại biên giới nhiều lần trước khi một chiếc xe đến đại lý. Wolfe Research ước tính giá của một chiếc xe điển hình được bán tại Hoa Kỳ có thể tăng 3.000 USD do thuế quan.
Nguy cơ tăng giá tại cửa hàng tạp hóa
Ngành công nghiệp dầu khí đã khẩn khoản yêu cầu Nhà Trắng miễn thuế cho dầu thô vì Canada là nguồn dầu nước ngoài lớn nhất. Các nhà phân tích cảnh báo rằng thuế quan có thể làm tăng giá xăng ở vùng Hồ Lớn, Trung Tây và dãy núi Rocky. Đó là lý do tại sao Nhà Trắng đã cắt giảm thuế đối với năng lượng Canada xuống 10%, thay vì mức 25% đầy đủ.
Giá cả tại cửa hàng tạp hóa là một điểm đau lớn ảnh hưởng đến cử tri trong cuộc bầu cử vừa qua. Nhưng Mexico là nguồn cung cấp trái cây và rau quả nước ngoài lớn nhất của Mỹ, trong khi Canada đứng đầu về ngũ cốc, gia súc/thịt và đường/các sản phẩm nhiệt đới.
Lovely cho biết bà "rất" tin tưởng rằng thuế quan của Mỹ sẽ gây ra giá cao hơn cho người tiêu dùng - đặc biệt là tại cửa hàng tạp hóa và đối với vật liệu xây dựng. Bà lưu ý rằng sự thay đổi trong giá trị tiền tệ có thể làm giảm bớt một phần, nhưng không phải tất cả, tác động về giá.
"Điều này chắc chắn sẽ làm tăng giá," Lovely nói. "Không có cách nào bạn có thể chỉ đánh thuế này và sau đó đột nhiên, puff, gánh nặng này biến mất - mặc dù đó là điều ông ấy muốn thuyết phục chúng ta là sự thật."
Việc tăng giá do thuế quan sẽ không xảy ra ngay lập tức. Thay vào đó, chúng có thể diễn ra từ từ khi tác động lan truyền qua các chuỗi cung ứng phức tạp.
"Không phải ai cũng sẽ tăng giá kệ hàng của họ vào ngày mai, và rồi xong," Lovely nói. "Bạn sẽ thấy việc chuyển giá diễn ra chậm. Một tuần sẽ là ở cửa hàng tạp hóa, tuần khác sẽ là ở Home Depot."
Vấn đề là chi phí đầu vào cao hơn, cùng với thuế trả đũa, có thể làm tổn hại chi tiêu của cả doanh nghiệp và người tiêu dùng - và làm lo ngại các nhà đầu tư và quan chức Fed.
Thuế quan của Trump đối với Mexico, Canada và Trung Quốc, cùng với thuế trả đũa của các nước này, có thể xóa sổ 1,5 điểm phần trăm từ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ trong năm 2025 và thêm 2,1 điểm phần trăm trong năm 2026, theo ước tính của Gregory Daco, chuyên gia kinh tế trưởng của EY.
"Việc tăng thuế quan mạnh đối với các đối tác thương mại của Mỹ có thể tạo ra một cú sốc đình lạm - một cú đánh kinh tế tiêu cực kết hợp với một xung lực lạm phát - đồng thời kích hoạt biến động thị trường tài chính," Daco viết trong một báo cáo hôm thứ Sáu.
"Đang đùa với lửa"
Một ẩn số lớn là Fed sẽ phản ứng như thế nào.
Mặc dù Chủ tịch Fed Jerome Powell và các đồng nghiệp của ông có thể sẵn sàng bỏ qua tác động một lần đối với giá cả, thuế quan có thể buộc ngân hàng trung ương Mỹ phải trì hoãn thêm việc cắt giảm lãi suất.
Điều then chốt thực sự đối với các quan chức Fed sẽ là cách thuế quan thay đổi tâm lý người tiêu dùng, nếu có.
"Nếu thuế quan thúc đẩy kỳ vọng lạm phát cao hơn, Fed có thể cảm thấy bị áp lực phải giữ lãi suất hạn chế lâu hơn, thắt chặt điều kiện tài chính và tác động đến động lực tăng trưởng," Daco nói trong báo cáo mới.
Tất nhiên, vẫn còn quá sớm để nói chính xác tất cả điều này sẽ diễn ra như thế nào. Có nhiều biến số, bao gồm cách các chuỗi cung ứng phức tạp và người tiêu dùng phản ứng.
Hoàn toàn có thể đạt được thỏa thuận vào phút cuối trước khi các khoản thuế gây ra thiệt hại thực sự.
Tuy nhiên, việc tăng thuế quan nhiều như vậy trên một phạm vi hàng hóa rộng lớn như vậy là một chiến lược rủi ro, một điều mà ngay cả Trump cũng không thử trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình.
"Chính quyền đang đùa với lửa," Joe Brusuelas, chuyên gia kinh tế trưởng tại RSM, nhận định.
Phạm Hương - Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC
theo CNN
- Báo điện tử tại Đức từ năm 1995 -
TIN NHANH | THỰC TẾ | TỪ NƯỚC ĐỨC
Tổng hợp các khoản chi tiêu quan trọng khi du học ở Đức 
Điện Kremlin "bỏ cuộc" về tiền tệ BRICS sau lời đe dọa áp thuế 100% của Trump 
SEK – lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ của Đức 
Triều Tiên phản ứng gay gắt trước kế hoạch tăng cường phòng thủ tên lửa của Mỹ 
Ukraine tập kích loạt cơ sở năng lượng Nga, nhiều chuyến bay phải hủy 
Thuế quan của Trump: Canh bạc 1,4 nghìn tỷ USD với nền kinh tế và giá cả