Không quân Ukraine phát hiện 11 máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS trên không phận Nga vào khoảng 5 giờ sáng ngày 26 tháng 8. Chỉ trong vòng chưa đầy ba giờ, Ukraine đã hứng chịu cuộc tấn công trên không lớn nhất kể từ khi cuộc chiến toàn diện bắt đầu, với 127 tên lửa và 109 máy bay không người lái bay vào Ukraine.
Để tấn công các thành phố của Ukraine ở xa tiền tuyến, Điện Kremlin sử dụng máy bay ném bom chiến lược và máy bay chiến đấu đồn trú sâu bên trong nước Nga, cùng với các bệ phóng mặt đất gần biên giới hơn.
Với lệnh cấm tấn công tên lửa sâu trong lãnh thổ Nga của Hoa Kỳ vẫn còn hiệu lực, để giảm thiểu khả năng tiến hành các cuộc tấn công hàng loạt của Nga, Ukraine buộc phải sử dụng máy bay không người lái sản xuất trong nước để nhắm vào các sân bay và địa điểm phóng.
Trong năm qua, Ukraine đã nỗ lực tăng đáng kể sản lượng máy bay không người lái trong nước, hiện có khả năng tấn công mục tiêu cách xa 1.800 km (1.119 dặm), theo tình báo quân sự Ukraine.
Với hàng chục sân bay của Nga hiện đang bị Ukraine bắn phá, lực lượng Nga buộc phải tìm kiếm các giải pháp mới để bảo vệ máy bay của mình, kéo chúng ra xa khỏi tầm với của Kyiv.
Hiệu quả các UAV của Ukraine như thế nào?
Người phát ngôn Hải quân Dmytro Pletenchuk cho biết vào ngày 13 tháng 8 rằng hai trong số năm sân bay của Nga ở Crimea hiện đang hoạt động "ở công suất tối thiểu" do các cuộc tấn công liên tục của lực lượng Ukraine.
Và nếu Ukraine có thể tiếp tục tấn công các sân bay ở Crimea, Nga sẽ buộc phải ngừng sử dụng chúng, Peter Layton, nghiên cứu viên cộng tác tại Viện Các lực lượng thống nhất Hoàng gia (RUSI) và cựu sĩ quan Không quân Úc, nói với tờ Kyiv Independent.
Tuy nhiên, mặc dù đã thành công trong việc vô hiệu hóa một số sân bay của Nga, Nga vẫn còn nhiều sân bay khác. Nga vận hành 42 sân bay, bao gồm cả những sân bay ở Belarus và bán đảo Crimea bị chiếm đóng, trong đó 28 sân bay có thể đồn trú máy bay ném bom chiến lược và máy bay chiến đấu, cựu sĩ quan quân đội và chuyên gia quốc phòng Viktor Kevliuk nói với tờ Kyiv Independent.
Theo tổng quan của Military Balance 2024, Nga vẫn còn hơn 1.000 máy bay chiến đấu và nhiều sân bay vẫn nằm ngoài tầm với của Ukraine.
Ukraine đã thực hiện ít nhất năm cuộc không kích vào các sân bay của Nga vào tháng 8, thông tin này đã được một nguồn tin tình báo quân sự nắm rõ các hoạt động của Kyiv trên đất Nga xác nhận với tờ Kyiv Independent.
Vào ngày 14 tháng 8, Ukraine đã phát động cuộc tấn công trên không lớn nhất từ trước đến nay vào Nga. Máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công bốn sân bay, bao gồm Savasleyka , nằm cách biên giới với Ukraine gần 665 km (413 dặm).
Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã bắn hạ 117 máy bay không người lái và bốn tên lửa chiến thuật. Ukraine không tiết lộ loại thiết bị nào được sử dụng trong cuộc tấn công.
Mặc dù có hàng trăm máy bay không người lái được phóng đi, chỉ một số ít có thể đến được mục tiêu, tấn công máy bay, đường băng, kho đạn dược hoặc nhiên liệu.
Sân bay Engels-2 ở Nga vào năm 2024. (Google Maps)
Kevliuk so sánh các cuộc tấn công gần đây của Ukraine với "vết muỗi đốt". Tuy nhiên, ông vẫn đánh giá hiệu quả của các cuộc không kích của Ukraine là "có thể chấp nhận được", xét đến các loại vũ khí được sử dụng và hậu quả mà chúng gây ra.
Chuyên gia quốc phòng Andrii Kharuk cho biết chiến thuật tấn công căn cứ không quân Nga hiện nay của Ukraine có vẻ hiệu quả. Tuy nhiên, kết quả khó có thể đo lường được vì hình ảnh vệ tinh không cho thấy rõ toàn bộ sự tàn phá.
Kharuk nói với tờ Kyiv Independent rằng: "Trong mọi trường hợp, ở một mức độ nào đó, việc phá hủy hoặc làm hư hại máy bay Nga mang theo bom dẫn đường trên không tại một sân bay dễ hơn là bắt gặp nó trên không phận Nga, cách tiền tuyến vài chục km".
"Các cuộc tấn công vào sân bay có thể được coi là không chính đáng vào thời điểm trước đây khi chúng ta không có đủ nguồn lực máy bay không người lái. Bây giờ, khi chúng ta thấy hàng trăm máy bay không người lái của Ukraine tấn công mục tiêu vào ban đêm, thì chắc chắn có thể tấn công các sân bay, bắn trúng máy bay của họ", Kharuk nói thêm.
Một trong những nhược điểm lớn nhất của máy bay không người lái là tốc độ của chúng. Theo Kharuk, máy bay không người lái có thể bị phát hiện vài giờ trước khi tấn công, cho phép máy bay và trực thăng tái triển khai.
Ukraine thay đổi chiến thuật
Để ứng phó với các cuộc tấn công của Ukraine , Nga chủ yếu thực hiện các biện pháp tác chiến, bao gồm tái triển khai máy bay, ngụy trang, phủ lốp máy bay để bảo vệ chúng khỏi máy bay không người lái kamikaze và tăng cường phòng không ở các vùng lãnh thổ gần Ukraine.
Quân đội Nga cũng vẽ hình bóng máy bay trên các sân bay để đánh lừa đối phương và tạo ra các lớp vỏ kim loại, dễ xây dựng hơn so với bê tông.
"Nếu có hai chục tấm bạt phủ tại sân bay, thì không rõ tấm nào được dùng để che giấu máy bay", Kharuk giải thích.
Theo chuyên gia, quân đội Nga cũng đang xây dựng các hầm trú ẩn bằng bê tông, nhưng vấn đề bảo vệ máy bay vẫn chưa được giải quyết.
"Máy bay có kết cấu rất mỏng manh. Chỉ vì nó không cháy hoặc phát nổ không có nghĩa là nó không bị mảnh vỡ bắn tung tóe", Kharuk nói, đồng thời cho biết thêm rằng ngay cả một hư hỏng nhỏ cũng có thể khiến máy bay không hoạt động trong nhiều tháng.
Bất chấp lệnh trừng phạt, Nga vẫn có phương tiện để sửa chữa và chế tạo máy bay, Kevliuk cho biết. Ngược lại, Kharuk nói thêm rằng lực lượng Nga thường tháo rời máy bay không hoạt động để sử dụng các bộ phận của chúng để sửa chữa những máy bay bị hư hỏng.
Theo Kyiv Independent