Dortmund: Đức rúng động vụ lừa đảo trợ cấp xã hội bằng cách nhận “cha giả” Nigeria

Một người đàn ông gốc Nigeria, tự xưng là “Mr Cash Money”, đã lợi dụng kẽ hở pháp luật Đức để thừa nhận cha cho hàng chục trẻ em và nhận trợ cấp xã hội khổng lồ. Vụ việc ở Dortmund làm dấy lên tranh luận về nạn “cha giả” và yêu cầu siết chặt luật nhập cư, an sinh.

Jonathan A. đến từ Dortmund được biết đến với biệt danh "Mr. Cash Money" trên TikTok.© TikTok/Ảnh chụp màn hình/

Chiêu lừa “cha giả” giữa Dortmund và Nigeria

Tại Dortmund, Jonathan A., một người đàn ông gốc Nigeria có quốc tịch Đức, đã công nhận là cha của 24 đứa trẻ có mẹ chủ yếu đến từ các nước châu Phi, trong đó nhiều người là công dân Nigeria giống ông ta.

Trên giấy tờ, ông ta được ghi nhận là một người cha không có khả năng tự nuôi con, nhưng trên mạng xã hội ở Nigeria, Jonathan A. lại khoe khoang xe sang, tiền mặt và gọi mình là “Mr Cash Money”.

Sự đối lập giữa hình ảnh “người cha nghèo” trong hồ sơ cơ quan nhà nước Đức và “đại gia” trên mạng là một trong những chi tiết khiến vụ việc gây phẫn nộ dư luận.​

Theo thông tin từ giới chức địa phương và điều tra báo chí, việc Jonathan A. liên tiếp thừa nhận cha cho 24 đứa trẻ đã giúp những đứa trẻ này và thân nhân của chúng có quyền cư trú tại Đức theo diện đoàn tụ gia đình với công dân Đức.

Ước tính, riêng trường hợp này có thể gây thiệt hại khoảng 1,5 triệu euro mỗi năm cho ngân sách công thông qua các khoản trợ cấp xã hội và hỗ trợ nuôi con mà nhà nước phải chi trả. Dù bị coi là “không có thu nhập đáng kể” trong hệ thống an sinh Đức, Jonathan A. vẫn có thể hưởng lợi từ dòng tiền trợ cấp dành cho con cái mà ông ta đã công nhận trên giấy tờ.​​

Kẽ hở pháp lý trong thủ tục công nhận cha

Vụ “Mr Cash Money” đã làm nổi bật một kẽ hở tồn tại từ lâu trong luật dân sự và luật cư trú của Đức.

Theo quy định hiện hành, đàn ông có quốc tịch Đức có thể làm thủ tục công nhận con với trẻ em có mẹ là người nước ngoài mà không bắt buộc phải chứng minh quan hệ huyết thống, trừ khi cơ quan có thẩm quyền có nghi ngờ cụ thể về hành vi gian dối.

Một khi việc công nhận cha hoàn tất, đứa trẻ thường sẽ nhận quốc tịch hoặc ít nhất là quyền cư trú ổn định, kéo theo quyền ở lại cho mẹ và đôi khi cho những người thân khác.​

Điểm mấu chốt là sau khi việc công nhận cha được ghi nhận, việc rút lại hoặc hủy bỏ trên thực tế gần như không khả thi, kể cả khi sau đó xuất hiện dấu hiệu lừa đảo.

Điều này khiến hiện tượng “cha giả” trở thành một mô hình kinh doanh hấp dẫn đối với những người muốn mua đường vào hệ thống cư trú và an sinh xã hội của Đức. Các cơ quan thanh tra ở Nordrhein-Westfalen từ nhiều năm qua đã cảnh báo về tình trạng lạm dụng này, nhưng cho đến gần đây, động lực chính trị để thay đổi luật vẫn còn hạn chế.​

Thiệt hại hàng trăm triệu euro mỗi năm

Các tính toán nội bộ của liên minh an ninh tại vùng Ruhr cho thấy số vụ lạm dụng công nhận cha trên toàn nước Đức được ước tính ở mức trung bình bốn con số mỗi năm.

Bộ Nội vụ liên bang và các chuyên gia tài chính xác định gánh nặng cho người nộp thuế do hiện tượng này có thể lên tới hơn 150 triệu euro mỗi năm, khi tính cả trợ cấp nuôi con, tiền nhà, trợ cấp sinh hoạt và chi phí hành chính. Riêng trong trường hợp Jonathan A., các nhà phân tích cho rằng chỉ một người này đã gây ra chi phí cho hệ thống an sinh vượt quá 1,5 triệu euro mỗi năm.​

Bên cạnh trường hợp ở Dortmund, các cơ quan điều tra tại nhiều bang khác cũng đã ghi nhận mạng lưới môi giới “cha giả”, trong đó các trung gian thu tiền từ người mẹ nước ngoài để dàn xếp đàn ông có quốc tịch Đức chịu đứng tên làm cha.

Một số vụ án cho thấy người môi giới thu tới hàng chục nghìn euro cho mỗi trường hợp, trong khi “người cha” được trả khoản tiền nhỏ vài trăm đến hơn một nghìn euro để ký giấy tờ. Hậu quả là nhiều địa phương, đặc biệt ở Nordrhein-Westfalen, phải gánh thêm chi phí xã hội rất lớn trong khi ngân sách cơ sở hạ tầng, trường học và dịch vụ công vốn đã căng thẳng.​

Phản ứng của chính quyền và kế hoạch siết luật

Trước áp lực dư luận và các vụ việc bị báo chí phanh phui, chính quyền bang Nordrhein-Westfalen và chính phủ liên bang đã tái khởi động các nỗ lực lập pháp nhằm bịt kẽ hở “cha giả”.

Bộ Tư pháp liên bang đã thông báo chuẩn bị một dự thảo luật mới, trong đó dự kiến tăng quyền kiểm tra cho cơ quan ngoại kiều và cơ quan hộ tịch khi có dấu hiệu cho thấy việc công nhận cha nhằm mục đích trục lợi quyền cư trú hoặc trợ cấp.

Đồng thời, các chính trị gia phụ trách nội vụ kêu gọi áp dụng cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn giữa cơ quan việc làm, sở xã hội và cảnh sát để phát hiện sớm các mẫu hành vi bất thường trong hồ sơ trợ cấp.​

Một số đề xuất được thảo luận gồm:

• Áp dụng nghĩa vụ kiểm tra bắt buộc khi người công nhận cha không sống cùng mẹ và con hoặc không có mối liên hệ thực tế với gia đình.​

• Cho phép tạm hoãn hiệu lực công nhận cha nếu có nghi ngờ hợp lý về gian lận cho đến khi xác minh xong.​

• Mở rộng khả năng hủy bỏ công nhận cha trong những trường hợp được chứng minh là lừa đảo có chủ ý để trục lợi cư trú hoặc trợ cấp.​

Tại Dortmund, hội đồng thành phố đã đưa vụ “Mr Cash Money” ra thảo luận và yêu cầu báo cáo chi tiết về thiệt hại, cũng như đề nghị bang và liên bang có biện pháp ngăn chặn triệt để hiện tượng này.

Các đại diện thành phố nhấn mạnh rằng hệ thống phải giúp đỡ người cần hỗ trợ thực sự, chứ không thể trở thành “mỏ vàng” cho những mô hình lừa đảo xuyên biên giới.​

Ý nghĩa đối với tranh luận nhập cư và an sinh

Vụ việc ở Dortmund đang được các đảng phái chính trị khai thác theo những cách khác nhau trong tranh luận rộng hơn về nhập cư, hội nhập và công bằng xã hội tại Đức.

Một mặt, các tổ chức xã hội cảnh báo không nên đánh đồng hành vi lừa đảo của một số ít cá nhân với cộng đồng người nhập cư nói chung, vì phần lớn người nhập cư đi làm, đóng thuế và chấp hành luật pháp. Mặt khác, nhiều cử tri tỏ ra mất niềm tin khi nghe các con số thiệt hại hàng trăm triệu euro mỗi năm trong khi các dịch vụ công thiết yếu như trường học, hạ tầng đô thị hay nhà ở xã hội đang thiếu nguồn lực.​

Về mặt pháp lý và chính trị, cuộc tranh luận xoay quanh câu hỏi: làm sao vừa bảo vệ quyền lợi của trẻ em và gia đình thực sự, vừa ngăn chặn hiệu quả những mô hình lạm dụng như “Mr Cash Money”.

Các chuyên gia pháp lý kêu gọi thiết kế các quy định chặt chẽ nhưng vẫn tôn trọng quyền trẻ em và không đẩy những trường hợp hợp pháp vào tình trạng bất ổn cư trú chỉ vì nghi ngờ chung chung.

Trong khi đó, các cơ quan điều tra ở Nordrhein-Westfalen cho biết sẽ tiếp tục rà soát các trường hợp công nhận cha bất thường để truy cứu trách nhiệm hình sự và dân sự đối với những người lợi dụng hệ thống.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo WR/ landtag.wr/ radio912

---