"Màn trình diễn xuất sắc của Merz" Năm bài học từ các cuộc đàm phán Berlin

Châu Âu đã thể hiện sự đoàn kết tại Berlin, đưa tiến trình đàm phán trở lại và tạo dựng cơ sở cho hy vọng thận trọng. Tuy nhiên, tương lai của hòa bình hiện phụ thuộc vào hành động của Nga và liệu giới lãnh đạo nước này còn chút nhân tính hay không. Dưới đây là năm bài học rút ra từ các cuộc đàm phán quan trọng tại thủ đô nước Đức.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz chào đón các nhà đàm phán Mỹ Witkoff và Kushner trước Phủ Thủ tướng vào buổi tối. (Ảnh: picture alliance / dts-Agentur)

Lực lượng cốt lõi của châu Âu duy trì sự vững vàng

Vào một ngày thứ Hai quan trọng, châu Âu đã làm được điều mà họ thường gặp khó khăn: thể hiện sự đoàn kết. Ít nhất, khối nòng cốt của châu Âu đã đứng vững bên cạnh Ukraine. Thủ tướng Đức Friedrich Merz, cùng với Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và bảy nguyên thủ, lãnh đạo chính phủ châu Âu khác, đã công bố một tuyên bố chung vào buổi tối, cam kết cung cấp một "lực lượng đa quốc gia" cho Ukraine trong giai đoạn hậu chiến.

Sự hiện diện của các nhà lãnh đạo châu Âu là một tín hiệu mạnh mẽ về tinh thần đoàn kết với Ukraine và Tổng thống Volodymyr Zelenskyy. Cuộc gặp còn có sự tham gia của đại diện Hoa Kỳ, bao gồm đặc phái viên Steve Witkoff và con rể Tổng thống, Jared Kushner. Ngoài ra, phía châu Âu cũng bày tỏ mong muốn có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Thông điệp cần được truyền tải rõ ràng: châu Âu là một đối tác không thể xem nhẹ, họ nghiêm túc và không dễ dàng bị gạt sang một bên. Việc liệu ông Trump có tiếp nhận thông điệp này hay không vẫn còn phải chờ đợi. Tuy nhiên, châu Âu đã hoàn thành phần việc của mình trong nỗ lực ngoại giao này.

Thủ tướng Merz đưa châu Âu trở lại bàn đàm phán

Cách đây mười ngày, trưởng đoàn đàm phán Nga, Kirill Dmitrijew, đã viết trên mạng xã hội X rằng:

"Thưa ông Merz, ông thậm chí còn không có mặt trong cuộc chơi." Lời lẽ này rõ ràng là tuyên truyền, bởi một trong những mục tiêu công khai của Nga là đẩy châu Âu ra rìa và kéo Hoa Kỳ rời xa lục địa này. Tuy nhiên, quan điểm đó đơn giản là sai lầm.

Vòng đàm phán gần đây nhất tại Berlin đã chứng minh điều ngược lại: Merz đang ở trong cuộc chơi, và ông ấy đang thi đấu vì lợi ích của châu Âu.

"Merz đã đóng một vai trò nổi bật trong các cuộc đàm phán," nhà nghiên cứu hòa bình và xung đột Nicole Deitelhoff chia sẻ với ntv de. "Ông ấy đã thành công trong việc đưa châu Âu trở lại bàn đàm phán. Đó thực sự là một bước đi xuất sắc." Qua đó, Đức đã thể hiện vai trò là một "quốc gia dẫn dắt tại châu Âu."

Thủ tướng Merz cũng tạo áp lực đáng kể liên quan đến khối tài sản của Ngân hàng Nhà nước Nga đang bị phong tỏa trong Liên minh châu Âu. Tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Zelenskyy, ông Merz nhấn mạnh đây là một câu hỏi then chốt đối với EU.

Ông cảnh báo rằng nếu không thể khiến số tiền này được sử dụng cho Ukraine, EU sẽ cho thế giới thấy rằng "trong một thời khắc mang tính quyết định của lịch sử, chúng ta không đủ khả năng đứng cùng nhau và hành động để bảo vệ trật tự chính trị của chính mình trên lục địa châu Âu này."

Khi đó, năng lực hành động của EU sẽ bị tổn hại nghiêm trọng "trong nhiều năm," nếu không muốn nói là lâu hơn nữa. Quyết định cuối cùng dự kiến sẽ được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh EU vào thứ Năm.

Duy trì khả năng hợp tác giữa châu Âu và Mỹ

Một hội nghị thượng đỉnh thành công không thể thay đổi thực tế rằng thời kỳ cũ đã qua. Châu Âu và Mỹ không còn là những người bạn không thể tách rời, không còn là những người theo chủ nghĩa xuyên Đại Tây Dương đầy nhiệt huyết. Quan hệ hiện tại được dẫn dắt nhiều hơn bởi lợi ích thực tế và sự thận trọng mang tính chiến lược. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là hợp tác hoàn toàn chấm dứt. Ít nhất, hai ngày đàm phán vừa qua đã mang lại một chút hy vọng về khả năng này.

Những gì ông Witkoff và Kushner đã đàm phán cụ thể, hoặc thậm chí đã đạt được thỏa thuận với Ukraine, hiện vẫn chưa được công bố rộng rãi. Nhưng ít nhất, mọi chuyện đã không diễn ra theo kịch bản phái đoàn Ukraine bỏ đi trong phẫn nộ.

Ngược lại, Thủ tướng Merz thậm chí còn bày tỏ sự hài lòng, cho rằng những gì phía Mỹ "đặt lên bàn" về các bảo đảm pháp lý và vật chất là "thực sự đáng chú ý." Phải chăng người Mỹ đã nhận ra rằng họ cần châu Âu để đạt được một nền hòa bình bền vững?

Ít nhất, dường như sự thấu hiểu tình hình tại Washington hiện nay đã lớn hơn so với những lo ngại bi quan nhất trước đó.*

Tương lai phụ thuộc vào hành động của Nga

Ý nghĩa thực sự của các cuộc đàm phán tại Berlin chỉ có thể được đánh giá đầy đủ khi nhìn lại về sau. Đây có phải là khởi đầu cho hồi kết của cuộc chiến hay không? Hay các cuộc trao đổi này rồi cũng sẽ không mang lại kết quả, giống như những nỗ lực đàm phán trước đây của Mỹ với Tổng thống Putin? Cả hai khả năng đều tồn tại và cần được xem xét cẩn trọng.

Thủ tướng Merz đã chỉ ra lý do để lạc quan: "Trong những ngày qua, chúng ta đã chứng kiến một động lực ngoại giao rất lớn, có lẽ là lớn nhất kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào ngày 24 tháng 2 năm 2022," ông nói. Lần đầu tiên, "trong những ngày này, khả năng về một lệnh ngừng bắn trở nên có thể hình dung được."

Tổng thống Zelenskyy thừa nhận rằng vẫn còn những bất đồng liên quan đến vấn đề nhượng bộ lãnh thổ. Tuy nhiên, ông cũng cho biết Hoa Kỳ sẵn sàng đưa ra các bảo đảm an ninh tương đương với Điều 5 của Hiệp ước NATO, một cam kết phòng thủ tập thể mạnh mẽ.

Song song với sự lạc quan thận trọng, Thủ tướng Merz cũng cảnh báo không nên đặt quá nhiều hy vọng vào những diễn biến tích cực. "Giờ đây điều này hoàn toàn phụ thuộc vào phía Nga," ông nói khi được hỏi liệu có thể đạt được lệnh ngừng bắn trước dịp Giáng Sinh hay không.

"Có lẽ giới lãnh đạo Nga vẫn còn sót lại chút phẩm chất đạo đức của con người và để cho người dân được yên bình ít nhất vài ngày trong dịp Giáng Sinh, không phải hứng chịu khủng bố." Tổng thống Zelenskyy bổ sung thêm: "Không có những thứ sót lại đó, nhưng mọi điều đều có thể."

Berlin chứng tỏ năng lực ngoại giao toàn cầu

Với 3.600 cảnh sát được triển khai, các biện pháp phong tỏa trên diện rộng, tiếng trực thăng gầm rú liên tục và giao thông công cộng đôi lúc bị gián đoạn, trung tâm Berlin vào ngày Chủ nhật và thứ Hai đã diễn ra rất nhiều hoạt động an ninh.

Tuy nhiên, nếu không rơi vào khung giờ đặc biệt "xui xẻo" trên các tuyến S-Bahn hoặc các trục đường dẫn vào khu vực chính phủ, thì người dân và du khách tại thủ đô hầu như không bị ảnh hưởng nhiều bởi không khí ngoại giao sôi động diễn ra tại Phủ Thủ tướng.

Những hội nghị thượng đỉnh được triệu tập gấp không phải là điều hiếm gặp tại Washington, London hay Bruxelles. Nhưng đối với Berlin, một thành phố đôi khi bị coi là một bộ máy cồng kềnh, kém hiệu quả trong nước, thì vai trò này vẫn còn khá mới mẻ, bất chấp trách nhiệm của Đức đối với châu Âu và thế giới đã gia tăng suốt nhiều thập kỷ qua.

Lực lượng cảnh sát đã thể hiện thái độ rất bình tĩnh và chuyên nghiệp trong suốt quá trình làm nhiệm vụ.

Phủ Thủ tướng phải đối mặt với một lượng phóng viên quốc tế đông đảo chưa từng thấy xung quanh cuộc họp báo của Thủ tướng Merz và Tổng thống Zelenskyy. Song song với đó là công tác chuẩn bị cho bữa tối chiêu đãi các tổng thống, thủ tướng của mười quốc gia thân hữu cùng lãnh đạo EU và NATO.

Tất cả những điều này không hề đơn giản về mặt tổ chức, đặc biệt là khi phải đảm bảo an ninh ở mức cao nhất. Ngay trước khi ngày thứ Hai khép lại, có thể rút ra một kết luận chắc chắn: Berlin, cùng với bộ máy chính quyền và lực lượng an ninh tại đây, hoàn toàn có đủ năng lực để tổ chức các sự kiện ngoại giao toàn cầu. Một điều mà có lẽ ít ai ngờ tới.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo NTV

---