Vì sao Việt Nam lọt top 3 gạo ngon thế giới?

Lọt top 3 gạo ngon nhất thế giới nhưng đến nay gạo Hạt ngọc trời vẫn chưa thể xuất khẩu nhiều sang thị trường các nước.

 

Gạo ngon thế giới nhờ chuỗi giá trị khép kín

Lần đầu tiên Việt Nam có loại gạo được Tổ chức nghiên cứu lúa gạo thế giới (The Rice Trader) công nhận lọt vào top 3 gạo ngon nhất thế giới năm 2015 tại cuộc thi được tổ chức trong khuôn khổ hội nghị gạo thế giới ở Malaysia hồi cuối tháng 10/2015. Đó là loại gạo mang tên Hạt ngọc trời số 3, được sản xuất từ giống lúa Lộc trời số 1 (tên cũ là AGPPS 103) của Tập đoàn Lộc Trời (trước đây là Công ty CP BVTV An Giang). Tại vòng chung kết, loại gạo thơm California của Mỹ đoạt giải gạo ngon nhất giới và đứng thứ nhì là loại gạo Jasmine của Campuchia.

Cũng theo PGS.TS Dương Văn Chín, để có được loại gạo chất lượng như Hạt ngọc trời số 3, tập đoàn Lộc Trời đã đầu tư vào trung tâm nghiên cứu nông nghiệp, tập hợp các nhà khoa học, di truyền chọn giống tạo ra những giống lúa cao sản ngắn ngày (3 vụ/năm) nhưng chất lượng không thua kém gì các giống lúa mùa của thượng nguồn sông Mekong như Thái Lan, Campuchia.Trao đổi với Đất Việt, PGS.TS Dương Văn Chín, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu nông nghiệp Định Thành (Tập đoàn Lộc Trời) đã xác nhận tin vui này. Ông cho biết thêm, đây là cuộc thi được The Rice Trader tổ chức hàng năm và tất cả các nhà nhập khẩu, xuất khẩu gạo trên thế giới đều có thể gửi mẫu tham gia.

Mới đây, giống lúa Lộc Trời số 1 đã được Bộ NN&PTNT chính thức công nhận, giúp giống lúa này có thể được bán đại trà cho người dân.

Bên cạnh giống lúa Lộc Trời số 1, Tập đoàn Lộc Trời còn có 1 giống lúa chiến lược khác là Lộc Trời số 18 (tên cũ là AGPPS 140) với đặc điểm hạt gạo rất dài (trên 8 li), chất lượng cao. Hiện giống lúa này đã được giao cho Cục Trồng trọt khảo nghiệm.

PGS.TS Dương Văn Chín cho rằng, để có thương hiệu gạo ngon được thế giới công nhận trước hết phải có giống lúa đặc sắc của chính mình, mỗi giống lúa là một câu chuyện để Việt Nam có thể quảng bá, tiếp thị. "Nếu chúng tôi lấy một giống lúa OM của Viện Lúa ĐBSCL thì gạo làm ra không đặc sắc do chất lượng không cao. Hơn nữa, bất cứ doanh nghiệp nào cũng có thể lấy giống lúa đó khiến tính độc đáo không còn nữa", ông Chín ví dụ.

Thứ hai, doanh nghiệp phải xây dựng vùng nguyên liệu của riêng mình bằng cách hợp tác với địa phương, nông dân khoanh vùng đất đai phù hợp, sản xuất theo một quy trình khép kín từ khâu trồng trọt, chăm sóc, thu hoạch đến phơi sấy, thu mua. Khi ấy chất lượng hạt gạo ra sao doanh nghiệp đều nắm rõ trong lòng bàn tay. Điều tối kỵ là mua lúa  trôi nổi bên ngoài, trộn lẫn nhiều loại với nhau bán kiếm lời.

Thứ ba, sự liên kết một cách thống nhất trong doanh nghiệp. Ngoài Trung tâm Nghiên cứu nông nghiệp Định Thành chuyên tạo ra giống mới, đăng ký với Bộ NN&PTNT để được công nhận tên giống, Tập đoàn Lộc Trời còn có 1 trung tâm nhân giống, sản xuất và kinh doanh  hạt giống là Trung tâm sản xuất giống Bình Đức ở TP Long Xuyên (An Giang) chuyên cung cấp hạt giống cho vùng nguyên liệu của tập đoàn và bán ra ngoài cho người dân. PGS Chín khẳng định, sự liên kết trong  tạo giống mới, nhân giống, trồng trên vùng nguyên liệu đại trà, thu mua, đến chế biến... giúp doanh nghiệp nắm rõ nguồn gốc hạt gạo, chủ động được tất cả các khâu.

Giá cao nhưng chưa thể bán nhiều

Cho đến nay, Tập đoàn Lộc Trời đã xuất khẩu các loại gạo Jasmine, Hạt ngọc trời số 3 sang 36 nước, trong đó có Nhật, Mỹ, Úc, New Zealand, các nước châu Âu, Hongkong, Dubai... Tổng sản lượng gạo xuất khẩu năm 2014 đạt 150.000 tấn. Gạo Hạt ngọc trời số 3 được bán ở trong nước với giá 17.000-18.000 đồng/kg, còn xuất khẩu với giá "ngang ngửa, thậm chí nhỉnh hơn các giống Jasmine của các doanh nghiệp xuất khẩu khác" với mức 550-600 USD/tấn, PGS.TS Dương Văn Chín cho biết.

Ngoài ra, gạo Hạt ngọc trời số 2 cũng cháy hàng trong nội địa với giá bán 23.000 đồng/kg nên doanh nghiệp chưa tính đến chuyện xuất khẩu.

Để giới thiệu gạo ngon đến các thị trường, Lộc Trời sử dụng mạng lưới phân phối trong toàn quốc. Các mẫu gạo đều có trong các đại lý, siêu thị, người dân có thể tới ăn thử. Còn với nước ngoài, khi các đoàn quốc tế, kể cả các nhà kinh doanh gạo quốc tế đến thăm, Lộc Trời nấu cho họ ăn trực tiếp để biết chất lượng gạo ra sao.

Một cách quảng bá thương hiệu gạo khác là qua internet. Các khách hàng của Lộc Trời thường yêu cầu gửi mẫu khoảng 1-2kg ra nước ngoài ăn thử, khi thấy hợp khẩu vị họ sẽ đặt hàng.

Gạo ngon thế nhưng khối lượng xuất khẩu chưa nhiều do hiện nay mới chỉ được trồng trong vùng nguyên liệu của Tập đoàn Lộc Trời với diện tích khoảng 10.000ha. PGS.TS Dương Văn Chín bày tỏ mong muốn "chỉ cần 70/140 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Lương thực Việt Nam xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo như Tập đoàn Lộc Trời, chỉ làm một giống duy nhất như giống Lộc trời số 1 chẳng hạn, Việt Nam sẽ có hàng triệu ha lúa và hàng triệu tấn gạo chất lượng gạo. Khi đó, gạo Việt Nam mới có thương hiệu. Còn nếu cứ duy trì cách làm như bây giờ - ngồi chờ Nhà nước phân bổ quota xuất khẩu, rồi gom gạo trôi nổi của thương lái, trộn lẫn nhiều loại vào nhau, bán với giá rẻ mạt để kiếm lời thì đừng mơ có thương hiệu".

Ông cũng nhấn mạnh rằng, khi nhiều doanh nghiệp cùng thống nhất tập trung vào một nhóm giống cùng đặc tính, có chất lượng cao thì Việt Nam không cần xuất khẩu nhiều, chỉ 3-4 triệu tấn/năm thay vì 6-7 triệu tấn/năm nhưng giá trị thu về cao hơn rất nhiều.

Thành Luân

---