Giới khoa học đang phản ứng rất nhanh với biến thể Omicron

Các nhà khoa học đang chạy đua để tìm hiểu biến thể mới Omicron với một trong những câu hỏi quan trọng nhất là liệu biến thể này có vượt qua Delta để trở thành biến thể thống trị toàn cầu hay không.

Tính đến ngày 29-11, Nam Phi đã ghi nhận 2,9 triệu ca COVID-19, trong đó có gần 90.000 ca tử vong - Ảnh: REUTERS

Ngày 29-11, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết Omicron nhiều khả năng sẽ tiếp tục lây lan trên toàn cầu, đặt ra nguy cơ toàn cầu "rất cao", và có thể gây hậu quả nặng nề ở những khu vực dịch lây lan mạnh.

Có rất nhiều câu hỏi về biến thể mới xuất hiện này (được cho là ghi nhận đầu tiên tại Nam Phi) như khả năng lẩn tránh miễn dịch, khả năng lây lan hay gây bệnh nặng hơn so với các biến thể đã biết trước đó. 

Ngày 29-11, Hãng tin Reuters đã phỏng vấn một số chuyên gia y tế về biến thể Omicron.

Theo các chuyên gia, Omicron có thể làm vắc xin kém hiệu quả hơn do có các đột biến quan trọng của hai biến thể trước đó là Beta và Gamma, khiến virus ít bị ảnh hưởng bởi vắc xin.

Trong vòng vài tháng, biến thể Delta đã lây lan nhanh hơn bất cứ biến thể nào xuất hiện trước nó.

"Do đó, câu hỏi là sự lây truyền của Omicron so với Delta là như thế nào. Đó là điều rất quan trọng mà chúng ta cần phải biết", ông John Moore - giáo sư vi sinh và miễn dịch học tại Cao đẳng Y Weill Cornell tại New York (Mỹ) - cho biết.

Dù vậy, các chuyên gia nói đây có thể là một trong những câu hỏi có đáp án cuối cùng.

Giới chức Nam Phi đã cảnh báo về biến thể Omicron sau khi phát hiện chỉ vài chục ca mắc biến thể này ở trong nước.

Thực tế cho thấy các nhà khoa học đã phản ứng nhanh chóng với Omicron nhanh hơn so với bất kỳ biến thể nào trước đây. 

Theo nhà di truyền học Tulio de Oliveira tại Trường Y Nelson R.Mandela ở Durban, chỉ trong vòng 36 giờ sau khi có "dấu hiệu rắc rối" đầu tiên ở Nam Phi vào ngày 23-11, các nhà khoa học đã phân tích mẫu từ 100 bệnh nhân mắc biến thể Omicron, thu thập dữ liệu và lên tiếng cảnh báo thế giới.

Chỉ trong vòng 1 giờ sau lời cảnh báo đầu tiên về biến thể Omicron, các nhà khoa học ở Nam Phi cũng gấp rút tiến hành thử vắc xin ngừa COVID-19 đối với biến thể mới. 

Biến thể Omicron có khoảng 50 đột biến, trong đó có hơn 30 đột biến trong protein gai, phần mà hầu hết các loại vắc xin sử dụng để hướng dẫn hệ miễn dịch chống virus SARS-CoV-2. Một số đột biến này đã được phát hiện trước đây, một số khác được cho là "kế thừa" khả năng né tránh vắc xin của biến thể Beta, trong khi hầu hết đột biến có khả năng lây lan rất cao như biến thể Delta.

Biến thể Omicron có 26 đột biến chưa từng phát hiện ở protein gai, nhiều hơn so với 10 đột biến như vậy ở biến thể Delta và 6 đột biến ở biến thể Beta.

Biến thể Omicron được phát hiện ở khu vực nam châu Phi và nhanh chóng lan rộng toàn cầu - Ảnh: AP

Hiện có hàng chục nhóm các nhà nghiên cứu trên thế giới, trong đó có các nhà nghiên cứu tại các hãng dược Pfizer/BioNTech và Moderna tham gia vào nỗ lực này. Dự kiến, sớm nhất là phải 2 tuần sau mới có kết quả.

Các nhà khoa học sẽ tiếp tục theo dõi sát các ca mắc Omicron trên toàn cầu. Các chuyên gia cho biết sẽ mất khoảng 3-6 tuần để biết được mức độ lây lan của Omicron so với Delta. Các thông tin khác về Omicron có thể được biết nhanh hơn.

Tiến sĩ Peter Hotez - chuyên gia về vắc xin tại Baylor College of Medicine (Mỹ) - cho hay trong vòng 2 tuần, chúng ta sẽ hiểu hơn về mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể Omicron gây ra.

"Chúng tôi đang nghe những báo cáo khác nhau, một số cho biết biến thể gây bệnh nhẹ và một số khác ghi nhận các ca nặng trong các bệnh viện ở Nam Phi", ông thông tin.

Các chuyên gia cũng cho rằng họ sẽ biết về khả năng kháng vắc xin của biến thể Omicron trong khoảng 2 tuần.

Ông David Ho - giáo sư vi sinh và miễn dịch học tại Đại học Columbia (New York, Mỹ) - tin rằng biến thể Omicron sẽ cho thấy mức độ kháng vắc xin đáng kể, dựa vào vị trí các đột biến trên protein gai của virus.

Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định vắc xin sẽ giúp ngăn chặn bệnh nặng và tử vong nếu mắc phải COVID-19.

Dù vậy ông David Ho lưu ý một thực tế đáng lo ngại là Omicron đang lây lan ngay cả khi có sự hiện diện của Delta - vốn là biến thể đang chiếm ưu thế hơn những biến thể khác.

Nam Phi có thể tăng gấp 3 số ca mắc mới do Omicron

Trong một diễn biến liên quan, theo Hãng tin AFP, ngày 29-11, tiến sĩ Salim Abdool Karim - nhà dịch tễ học hàng đầu Nam Phi - cảnh báo biến thể Omicron có thể làm số ca mắc mới tăng gấp 3 trong tuần này.

Ngày 28-11, Nam Phi ghi nhận hơn 2.800 ca mắc mới trong 24 giờ, tăng so với trung bình 500 ca mắc mới trong 24 giờ của tuần trước đó.

"Tôi dự kiến chúng tôi sẽ vượt mốc 10.000 ca trong 1 ngày vào cuối tuần này, và gây áp lực lên các bệnh viện trong 2 tuần tới", ông Karim nói.

WHO đã xếp Omicron vào nhóm biến thể "đáng lo ngại" chung với Delta.

Nguồn: Báo Tuổi trẻ Online

---