Quà vặt Hà Thành

Những cơn gió heo may qua đi cũng là lúc gió bấc đầu mùa tràn về mang theo cái run rẩy đầu mùa của trời đông Hà Nội. Ai đã một lần được sống trong những không khí ngày đông sẽ cảm nhận được cái se sắt của khí trời nhưng lại thấy ấm lòng hơn với những món quà đông.

"Chiều này ai đi ngang cửa gió mùa đông bắc se lòng chiếc lá thu vàng đã rụng chiều nay cũng bỏ ta đi" - Câu hát tưởng chừng như chỉ dành riêng cho ai đó nhưng lại là một tiếng gọi tha thiết về những ngày đông, đó là một nỗi nhớ đến nao lòng với những ai đã từng một lần sống trong cái khí trời heo may vừa tràn qua gió bấc đầu mùa đã ùa về.

Đông Hà Nội mang đặc trưng rất riêng và có lẽ vì thế mà những món quà đông tuy giản dị nhưng đầy ý nghĩa, gợi cho những người con xa xứ một nỗi niềm khôn nguôi và để rồi khi chợt nhận ra mùa đông về ai cũng muốn chạy ùa đến để cùng thổn thức với quà đông Hà Nội.

Đó là những hạt cốm vòng cuối thu mang theo mùi hương nồng đượm của hoa sữa trên những "phố Quang Trung, đường Nguyễn Du". Cốm cuối thu cũng có những đặc trưng riêng của nó. Không còn đượm mùi những hạt lúa nếp đang thì mơn mởn và căng tròn nhựa sống nhưng dường như không gì thú vị hơn khi nó hòa quyện thật tuyệt với những trái chuối tiêu đã trứng cuốc. Với những người sành ăn thì phải khi tiết trời lạnh ăn chuối tiêu mới đúng cách vì lúc đó chuối không chỉ ngọt mà còn có mùi thơm đặc biệt. Màu xanh của cốm còn đượm trong những tấm lá sen cuối vụ hòa quyện cùng với màu vàng tươi của những trái chuối căng tròn cũng đủ để thèm thuồng. Vì thế thật không ngoa khi gọi nó là một món quà hạng sang của Hà Nội mà không phải ai cũng có cơ hội được thưởng thức và nếu đã từng một lần được nếm thử thì sẽ không thể nào quên.

Khi cái se lạnh tê tái thêm một chút thì ngô nướng, khoai nướng lại là món quà không thể thiếu với những ai thích đi ăn khuya và tán gẫu với bạn bè. Bên những lò than rực hồng bên vỉa hè, chỉ cần dăm ba chiếc ghế con, vài chục bắp ngô là các chị bán dạo đã có một gánh hàng rong đắt khách. Chỉ cần đi qua và ngửi thấy mùi ngô nếp nướng, không nhiều thì ít, chắc chắn người qua đường dù có bận rộn cáchmấy cũng phải thoáng chút xao lòng.

Cái thú thưởng thức ngô khoai nướng của Hà Nội cũng là. Người bán hàng ít khi nướng sẵn mà khi khách sà vào hàng mới là lúc cả chủ và khách cùng lúi húi để lật lật xoay xoay những bắp ngô nếp vừa đứng hạt hay những củ khoai còn thơm mùi nhựa mới. Trong cái lạnh của Hà Nội khách sẽ vừa hơ tay bên bếp than hồng vừa có cơ hội để được trổ tài của chính mình. Trong cái lạnh của Hà Nội khách sẽ vừa hơ tay bên bếp than hồng vừa có cơ hội để được trổ tài của chính mình. Mỗi khi một bắp ngô hay một củ khoai chín tới là lúc mà tất cả đều xuýt xoa thưởng thức thành quả. Trong tiết trời lành lạnh, bên bếp than hồng tỏa ra những mùi thơm nức mũi, những câu chuyện cũng trở nên rôm rả. Gương mặt của khách lẫn chủ đều ửng lên vì ánh than hồng, vì những niềm vui nho nhỏ góp nhặt lại...

Đông Hà Nội bây giờ thưa vắng dần những quán cóc vỉa hè với ngô nướng, khoai nướng. Thay vào đó là những xe ngô luộc, khoai nướng bán dọc những con phố. Mùi thơm nghi ngút bốc lên từ những bắp ngô luộc quyện với  của những củ khoai nướng vẫn còn đang chờ chín trên những bếp than di động khiến ta khó kiềm lòng trước một món quà vặt vừa rẻ vừa đậm chất Hà Nội.

Một món quà vặt khác không thể không nhắc đến ở Hà Nội đó là ốc luộc. Ở Hà Thành, mùa nào người ta cũng có thể đi ăn ốc nóng vỉa hè nhưng dường như chỉ mùa đông thì ốc mới thực sự là ngon nhất khiến người ta cảm nhận hết hương vị của nó. Không cứ phải là những loại đắt tiền như ốc nhồi mà đơn giản chỉ là ốc đá, ốc xoắn cũng trở thành một món ăn đáng nhớ với những ai một lần thưởng thức qua.

Để có một bát ốc luộc ngon cũng là một nghệ thuật của người tại ra món ăn đó. Chẳng thế mà ở Hà Nội có những quán ốc luôn đông nghịt lại có những quán chỉ lác đác vài khách. Ốc luộc không thể thiếu củ sả, lá chanh kèm thêm vị gừng... Phải có những hương vị dân dã ấy thì nước ốc mới ngọt và thịt ốc mới thật sự thơm. Tuy nhiên, ốc nóng quan trọng nhất vẫn là nước chấm. Một bát nước chấm đạt yêu cầu nhất thiết phải có từ 7 đến 10 vị mới đảm bảo là ngon và đậm. Những thứ gia vị không thể không có là dấm gạo, nước lọc, đường kính, nước mắm ngon, mì chính, chanh, gừng, ớt, sả... Cũng là gia vị ấy nhưng mỗi chủ quán lại có cách pha chế khác nhau và theo ý của khách mà mỗi vị: chua, cay, mặn, ngọt lại tăng hay giảm.

Đi ăn ốc nóng thực khách không khi nào quên dùng một bát nước ốc. Người ta vẫn có câu "nhạt như nước ốc" nhưng dường như chẳng ai đó qua món nước này mỗi khi thường thức xong một chầu ốc. Nước ốc tuy nhạt nhưng thêm một chút nước châm ngon thì lại trở thành thượng hạng. Và cũng bởi vì nhiều người vẫn truyền tai nhau đi ăn ốc mà uống bát nước vào thì dù ai có yếu dạ cũng chẳng làm sao. Vì thế nên mùa đông Hà Nội không thể thiếu được những bàn nhậu cho cánh đàn ông hay những câu chuyện rôm rả cho chị em phụ nữ.

 

Quà đông Hà Nội không thể không kể đến món quẩy nóng. Món ăn này tuy dân dã và thường được ăn kèm với phở bò hay cháo sườn vào bất kì mùa nào trong năm nhưng thưởng thức riêng quẩy nóng mới ra lò mới đích thực là người sành ăn và biết về những món quà đông Hà Nội. Những hàng quẩy nóng cũng rất đơn giản với vài chiếc bàn được xếp trên vỉa hè hay một quán nhỏ, một bếp than rực hồng với chảo mỡ đang sôi... Chủ quán thường ít có cơ hội làm quẩy trước vì quẩy sẽ bị mềm, mất đi vị quẩn mà cũng bởi khách hàng luôn đông nên không có cơ hội làm dự trữ. Do đó, mỗi khi có khách tới thì chủ quán mới nhanh tay nhanh chân chiên quẩy và bao giờ quẩy được đưa đến cho khách cũng là những mẻ mới ra lò còn nóng, giòn rụm.

Quẩy nỏng đạt tiêu chuẩn phải là sự hòa quyện của bột, trứng và các gia vị không bị vón cục, vàng thơm nhưng không quá béo ngậy vị mỡ. Để có thể có một bữa quẩy ngon không thể thiếu nước chấm. Cũng có các vị chua, cay, mặn, ngọt nhưng với nước chấm quẩy không thể thiếu vài lát dưa chuột hay đu đủ xanh kèm thêm ớt để tăng vị ngọt và vẻ hấp dẫn.

Ngày đông, thưởng thức quà vặt Hà Nội, những món ăn dân dã nhưng đậm chất Hà thành mới hiểu tại sao nhiều người không thể nào xa nổi mảnh đất này. Cái thanh lịch, nho nhã nổi tiếng của đất Bắc luôn khiến người ta phải nhớ quay quắt và Hà Nội cũng níu giữ lòng người từ những gì giản dị nhất...

Theo MT.

---