Cuộc gọi giữa ông Tập và ông Trump: Sự đảo chiều thế lực của Trung Quốc?

Mỹ trở thành bên cầu cạnh, Trung Quốc là đối tác đáng tin cậy: Phản ứng của Bắc Kinh sau cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo tuân theo một kịch bản được chuẩn bị từ lâu. Điều này có ý nghĩa gì trong cuộc xung đột thương mại?

Ông Trump (trái) và ông Tập trong một cuộc gặp năm 2019: Quan điểm rõ ràng thay vì xích lại gần nhau.

Ngay trong thông báo đầu tiên về cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Năm, hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa xã đã định hướng dư luận từ phía Trung Quốc. Ông Trump đã đề nghị cuộc gặp và ông Tập vui vẻ chấp thuận.

Sự phân bổ vai trò rõ ràng

Sự phân bổ vai trò dường như rất rõ ràng: Mỹ ở vị trí cầu cạnh, Trung Quốc là đối tác được săn đón, có thể chờ đợi và được hỏi ý kiến.

Điều này giống như một sự đảo chiều thế lực giữa nền kinh tế lớn nhất và nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - và đó cũng là mục tiêu của Bắc Kinh.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc nhấn mạnh tham vọng lãnh đạo

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang trước cuộc điện đàm. Mặc dù cả hai nước đều tuyên bố giảm thuế quan đáng kể trong 90 ngày sau một cuộc họp ở Geneva hồi tháng 5, nhưng trong những ngày ngay trước cuộc điện đàm, Mỹ và Trung Quốc liên tục cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận.

Mỹ chỉ trích các hạn chế xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc và đe dọa sẽ ngừng xuất khẩu phần mềm chip, khí đốt, hóa chất và thu hồi visa của sinh viên Trung Quốc.

Mỹ cho đến nay vẫn chưa giải thích rõ về việc cuộc điện đàm hôm thứ Năm diễn ra như thế nào. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đi xa hơn vào sáng hôm sau và nhấn mạnh tham vọng lãnh đạo trong mối quan hệ với Mỹ.

Việc cuộc điện đàm diễn ra theo yêu cầu của Mỹ cho thấy "Trung Quốc đang nắm quyền chủ động". Nhà khoa học chính trị Lữ Tường thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc được dẫn lời trên tờ báo quốc gia mang tính dân tộc chủ nghĩa "Thời báo Hoàn cầu". Ông Lữ còn cho rằng điều này phản ánh "sự lo ngại ngày càng tăng ở Washington rằng Mỹ đang tự làm hại mình bằng việc theo đuổi việc tách rời kinh tế".

Như vậy, chính phủ Bắc Kinh dưới sự lãnh đạo của ông Tập đang kiên quyết theo đuổi chiến lược chính trị của mình trong cuộc chiến thương mại. Bắc Kinh cáo buộc Mỹ thiếu nhất quán và làm tổn hại mối quan hệ giữa hai nền kinh tế.

Trung Quốc thể hiện mình là đối tác ổn định

Trong khi Tổng thống Trump hôm thứ Năm viết trên nền tảng mạng xã hội Truth Social rằng đó là một cuộc gọi "rất tốt", Trung Quốc hôm thứ Sáu vẫn tỏ ra thận trọng, dè dặt và phần lớn không bị ảnh hưởng. Chính phủ xác nhận thông qua Tân Hoa xã rằng họ muốn tiếp tục đàm phán với Mỹ thông qua "cơ chế tham vấn kinh tế và thương mại hiện có".

Đồng thời, Bắc Kinh kêu gọi Mỹ tuân thủ các thỏa thuận đạt được hồi tháng 5 tại Geneva. "Trung Quốc sẽ không nhượng bộ dưới áp lực", nhà khoa học chính trị Lữ Tường nói.

Những tuyên bố của phía Trung Quốc không cho thấy sự nhượng bộ nào đối với các hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Cuộc điện đàm không có nghĩa là "sẽ lập tức đạt được đồng thuận mới, và sự xa cách và bất đồng giữa hai nước vẫn tồn tại", nhà khoa học chính trị Chu Phong thuộc Đại học Nam Kinh nói với trang tin tức về Trung Quốc của Singapore "Zaobao".

Chỉ có lời đe dọa thu hồi visa của sinh viên Trung Quốc là ông Trump đã giảm nhẹ sau cuộc điện đàm, trong chuyến thăm của Thủ tướng Đức Friedrich Merz tới Washington.

Trả lời phỏng vấn, ông Trump nói rằng việc chào đón sinh viên Trung Quốc ở Mỹ "không phải là vấn đề". Tân Hoa xã đưa tin một cách hoa mỹ hơn: "'Hoa Kỳ hoan nghênh sinh viên Trung Quốc muốn học tập ở Mỹ', ông Trump nói."

Sự rạn nứt giữa Musk và Trump tác động thế nào?

Các thị trường Trung Quốc đến trưa thứ Sáu (giờ địa phương) phản ứng khá dè dặt trước cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Tập. Chỉ số Hang Seng phản ánh các cổ phiếu quan trọng nhất ở Hồng Kông giảm nhẹ trong phiên giao dịch buổi sáng, trong khi chỉ số CSI 300 của hai sàn giao dịch quan trọng nhất Thượng Hải và Thâm Quyến tăng nhẹ.

"Thỏa thuận giữa Mỹ và Trung Quốc nhằm giảm bớt căng thẳng và cuộc điện đàm gần đây giữa ông Trump và ông Tập cho thấy cả hai nước đều có ngưỡng chịu đựng về kinh tế", Luke Yeaman, chuyên gia kinh tế trưởng tại Ngân hàng Commonwealth của Australia, nói với hãng tin Reuters. Như vậy, "một số kịch bản tiêu cực nghiêm trọng đã được loại bỏ". Tuy nhiên, căng thẳng vẫn ở mức cao và các cuộc leo thang khác có thể xảy ra.

Sự rạn nứt giữa ông Trump và cố vấn cũ của mình, Elon Musk, CEO của Tesla, cũng có thể ảnh hưởng đến quan hệ với Trung Quốc. Tesla có mối liên hệ sâu rộng với thị trường Trung Quốc nhưng đang mất dần thị phần ở đây. Cuộc chiến giá cả khốc liệt do chính Tesla khởi xướng trên thị trường xe điện lớn nhất thế giới đang gây tổn hại cho công ty này - và chưa có dấu hiệu kết thúc.

Câu hỏi đặt ra là liệu Musk có quay lại tập trung vào hoạt động kinh doanh đang suy yếu ở Trung Quốc và tìm cách xích lại gần ông Tập và chính phủ Bắc Kinh hay không. Điều này có vẻ khả thi, vì thời gian làm cố vấn cho ông Trump của ông đã kết thúc.

Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---