Obama, Merkel gạt bất hòa, tăng áp lực với Nga

Chào bà Angela Merkel với một cái ôm và nụ hôn trên hai má tại thị trấn đẹp như tranh vẽ ở chân dãy Alps, Tổng thống Obama ca ngợi mối quan hệ Mỹ - Đức trước thềm hội nghị G7, bất chấp hai nước từng có rắc rối về tình báo.

 Cùng với bia, xúc xích và màn biểu diễn từ những người đàn ông trong chiếc quần yếm truyền thống, Tổng thống Obama nhận được sự chào đón nồng nhiệt từ thủ tướng Đức tại làng Kruen ở vùng Bavaria, trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh của nhóm 7 cường quốc hàng đầu thế giới (G7).

"Việc chúng ta tập hợp tại đây là bằng chứng cho thấy các cuộc xung đột có thể kết thúc, quan hệ hai bên có thể đạt được tiến bộ mạnh mẽ", Obama nói với khoảng 800 người dân thị trấn Kruen. "Chúng ta đứng cùng nhau với tư cách là những đồng minh không thể tách rời, tại châu Âu và trên toàn thế giới."

Theo NYTimes, Tổng thống Obama đang tìm cách xoa dịu căng thẳng với đồng minh quan trọng là Đức trong chuyến giao lưu với Thủ tướng Angela Merkel. Ông muốn hướng hai nước về quyết tâm chung là đối đầu với Nga vì khủng hoảng Ukraine, khi ông tuyên bố bà là "người bạn và đối tác tuyệt vời" trong hội nghị G7.

Gạt bỏ bất hòa

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Đức diễn ra sau một thời gian sau căng thẳng giữa Obama và Merkel. Mặc dù hai người có mối quan hệ bền chặt trong công việc và hòa hợp về cá nhân, sợi dây liên kết giữa hai lãnh đạo từng nhiều lần bị lung lay vì các vụ bê bối tình báo.

Bà Merkel đang đối mặt với những lời chỉ trích mạnh mẽ rằng bà đã dung túng cho Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA), sau khi có cáo buộc hồi tháng 4 rằng tình báo Đức theo dõi các công ty và có thể là cả các cá nhân châu Âu, theo chỉ thị của tình báo Mỹ.

Đây không phải là lần đầu tiên có vấn đề gián điệp giữa Mỹ và Đức. Năm 2013, Edward J. Snowden công bố tài liệu cho thấy NSA nghe lén di động của Thủ tướng Merkel trong một thập kỷ. Mùa hè năm ngoái, quan hệ hai nước gia tăng căng thẳng khi Berlin trục xuất lãnh đạo CIA hàng đầu tại Đức. Berlin tuyên bố họ tìm thấy bằng chứng cho thấy các điệp viên Mỹ đã tuyển mộ ít nhất một quan chức Đức.

Tuy nhiên, những căng thẳng này không ngăn Merkel mời Obama đến tham quan ngôi làng lịch sử Kruen trước khi khai mạc hội nghị G7. Cuộc viếng thăm được chuẩn bị cẩn thận để thể hiện tình bạn của họ. Ông Obama chào người dân bằng nghi thức truyền thống tại đây và không tiếc lời khen ngợi màn biểu diễn kèn sừng. Hai lãnh đạo cùng nhau thưởng thức xúc xích, bánh ngọt và bia địa phương. 

"Mặc dù đúng là đôi khi chúng ta có sự khác biệt về quan điểm", bà Merkel nói, "Mỹ vẫn luôn là người bạn và đối tác quan trọng với chúng tôi".

Bê bối tình báo "rõ ràng đã phủ bóng lên mối quan hệ của họ", Julianne Smith, cựu phó cố vấn an ninh quốc gia của Phó Tổng thống Mỹ Joseph Biden, và hiện là giám đốc một viện tại Trung tâm An ninh Mỹ ở Washington, nhận định.

Tuy nhiên, rõ ràng Obama cần Merkel giống như bà cần ông ấy. Thủ tướng Đức đóng vai trò quan trọng trong việc tập hợp châu Âu để đối phó với Nga về khủng hoảng Ukraine, ngay cả khi các biện pháp trừng phạt kinh tế đánh vào Nga có thể ảnh hưởng xấu đến Đức, do Berlin có nhiều trao đổi thương mại, nhất là về năng lượng với Moscow.

Trong cuộc họp gần 45 phút, Obama và Merkel không bàn bạc về việc giám sát của NSA. Hai nhà lãnh đạo dành một nửa thời gian để nói về Nga và Ukraine.

"Họ nhận ra rằng họ tiếp tục có cái nhìn chung về Nga trên nhiều mặt", bà Smith nói. Obama "vẫn tiếp tục tìm kiếm giúp đỡ từ bà Merkel", Smith nói thêm. "Tôi nghĩ rằng họ vẫn tin tưởng lẫn nhau".

Tổng thống Obama vui vẻ nâng ly. Ảnh: Reuters

Tăng áp lực với Nga

Tổng thống Mỹ và bà Merkel đã đồng ý rằng không nên dỡ bỏ lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga cho đến khi lệnh ngừng bắn tại Ukraine được thực hiện nghiêm chỉnh. Liên minh châu Âu (EU) tháng này sẽ bỏ phiếu quyết định có nên tiếp tục các biện pháp trừng phạt Nga hay không. Obama kêu gọi các nước giữ quan điểm cứng rắn và sẽ trừng phạt Nga nặng hơn nếu tình hình Ukraine tiếp tục leo thang.

Phe ly khai ở miền đông Ukraine vẫn đụng độ dữ dội với quân chính phủ và chuyển vũ khí hạng nặng đến gần ranh giới hai bên. Nhà Trắng liên tục nói rằng lệnh ngừng bắn tại Ukraine đã bị vi phạm. Sự leo thang dường như đã mở rộng ra vùng biển khi một tàu cao tốc tuần duyên Ukraine hôm qua phát nổ ở biển Azov, sau khi đụng phải một quả ngư lôi gần cảng Mariupol.

Một năm sau khi 7 cường quốc thế giới liên kết với nhau để loại Nga ra khỏi nhóm, Nhà Trắng dường như quyết tâm sử dụng hội nghị G7 để cô lập Putin.

"Nga coi thường những điều họ đã cam kết" trong thỏa thuận ngừng bắn tại Ukraine, phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nói và tiếp tục cáo buộc Moscow cung cấp, dẫn dắt và đào tạo cho phiến quân ở Ukraine, điều Nga luôn bác bỏ. "Nga không thực hiện được cam kết. Điều này khiến họ ngày càng bị cô lập và càng phải hứng chịu nhiều lệnh trừng phạt kinh tế", Earnest nói.

Bất hòa nào dường như cũng được xóa nhòa khi Obama và Merkel hôm qua cùng nhau đi dạo qua thị trấn và chào hỏi người dân địa phương. Tổng thống hỏi đùa bà Merkel rằng thay vì họp bàn tại một lâu đài và khu nghỉ mát sang trọng gần đó, liệu có thể tổ chức cuộc họp tại thị trấn dân dã này, bên các cốc bia được hay không.

"Bia ở đây rất ngon", ông Obama nói trên đường rời khỏi làng. "Ước gì tôi được tiếp tục ở đây".

---