VinFast lặng lẽ rút lui khỏi thị trường bán hàng trực tiếp tại Đức

Hãng xe điện Việt Nam VinFast, với tham vọng cạnh tranh trực tiếp với Tesla và BYD, đã bất ngờ rút khỏi mô hình kinh doanh bán hàng trực tiếp tại Đức. Chiến lược mở rộng ra thị trường quốc tế tốn kém này hiện chưa mang lại thành công như kỳ vọng.

VinFast, niềm tự hào của Việt Nam trong lĩnh vực ô tô điện, đặt mục tiêu chinh phục thế giới từ Việt Nam, cạnh tranh với các tên tuổi lớn như Tesla của Mỹ và BYD của Trung Quốc. Tại Đức, hãng đã mở sáu showroom sang trọng trải dài từ Berlin đến Oberhausen.

Tuy nhiên, thay vì sôi động với các giao dịch mua bán xe điện, các showroom này hiện đã đóng cửa. Đầu tháng này, tới 90% nhân viên đã bị sa thải. Trong tương lai, VinFast dự kiến sẽ chỉ bán xe điện tại châu Âu thông qua các nhà phân phối trung gian.

Lý do được công ty đưa ra bằng văn bản là: "Sự bất ổn kéo dài khiến chúng tôi không thể tiếp tục - mô hình bán hàng trực tiếp không còn hiệu quả nữa." Mục tiêu hiện tại là thông qua các trung gian để "cải thiện hỗ trợ khách hàng, mở rộng năng lực dịch vụ và định vị công ty cho sự thành công lâu dài trên thị trường châu Âu." 

Ông Trịnh Văn Ngạn, quản lý VinFast. - Ảnh ARD/Tagesschau

Thua lỗ gần ba tỷ euro

Tiến sĩ Beatrix Keim, một chuyên gia ô tô có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại Trung Quốc và hiện là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ô tô, tỏ ra hoài nghi. Bà nhận định: "Chúng ta vẫn có thể đặt một chút hy vọng. Nhưng tôi tin rằng công ty đã tiếp cận hoạt động kinh doanh này với quá nhiều tham vọng."

Với các khoản đầu tư lớn vào thị trường mới, việc phát triển các mẫu xe mới và xây dựng nhà máy, VinFast dường như đã quá sức. Mặc dù doanh số bán hàng và doanh thu năm 2024 đã tăng trưởng mạnh mẽ, công ty lại ghi nhận khoản lỗ ròng gần ba tỷ euro.

Theo Tiến sĩ Beatrix Keim, điều này là bình thường đối với một công ty trẻ như VinFast: "Cần một khoảng thời gian nhất định để đạt điểm hòa vốn, tức là có thể tạo ra lợi nhuận. Tuy nhiên, con số hàng tỷ euro này là một gánh nặng lớn, ngay cả khi chủ sở hữu có tiềm lực tài chính rất mạnh mẽ."

Hoạt động kinh doanh ô tô được tài trợ chéo

Đứng sau VinFast là ông Phạm Nhật Vượng, được xem là người giàu nhất Việt Nam và là chủ tịch của Vingroup, tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam. Vingroup là một tập đoàn đa ngành với các lĩnh vực kinh doanh bất động sản, giáo dục, khách sạn, y tế và công viên giải trí. Lợi nhuận từ các hoạt động này được dùng để đầu tư vào sự phát triển của VinFast.

VinFast được thành lập năm 2017 và bắt đầu tập trung hoàn toàn vào xe điện từ năm 2021. Ông Phạm Nhật Vượng liên tục rót hàng tỷ đô la vào hãng xe này. VinFast được coi là một dự án mang tính biểu tượng quan trọng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là Vingroup có thể tiếp tục tài trợ chéo cho hoạt động kinh doanh này trong bao lâu. Các nhà phân tích ngày càng nhìn nhận tình hình tài chính của công ty mẹ một cách thận trọng.

Ông Trịnh Văn Ngạn, quản lý VinFast, giải thích: "VinFast còn nhỏ, mục tiêu bây giờ chưa phải là kiếm tiền. Đây là một thương hiệu quốc gia. Và chúng tôi muốn trở thành một thương hiệu toàn cầu. Chỉ có rất ít quốc gia trên thế giới có thể tự sản xuất ô tô như VinFast hiện nay. Điều đó mang ý nghĩa niềm tự hào dân tộc."

Thuế quan của Mỹ gây khó khăn

Niềm tự hào dân tộc này cũng thể hiện rõ trên đường phố. Anh Bùi Đức Tú lái xe VinFast vì cho rằng xe điện ít gây ô nhiễm môi trường hơn, nhưng quan trọng hơn là vì lòng yêu nước. "Là người Việt Nam, tôi muốn ủng hộ sản phẩm sản xuất tại Việt Nam." Tại thị trường quê nhà, VinFast đã là thương hiệu dẫn đầu. Trong tương lai, công ty mong muốn trở thành một trong năm thương hiệu ô tô hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, không chỉ thị trường châu Âu dường như không dễ dàng cho VinFast. Thuế quan của Mỹ cũng có thể gây ra những trở ngại lớn cho hãng xe điện này. Vì vậy, họ có thể đẩy nhanh việc xây dựng nhà máy tại North Carolina, vốn đang chậm tiến độ so với kế hoạch. Điều này có thể giúp họ tránh được các khoản thuế quan. Tuy nhiên, hiện tại VinFast chỉ bán được vài nghìn xe mỗi năm tại Mỹ.

Nhìn lại, việc ra mắt thị trường Bắc Mỹ vào năm 2023 đã diễn ra không hề suôn sẻ, với các đợt thu hồi xe và những đánh giá tiêu cực.

Việc niêm yết cổ phiếu ra công chúng vào năm 2023 cũng không diễn ra như dự kiến. Ban đầu, giá cổ phiếu đã tăng vọt từ khoảng 20 euro lên tới khoảng 70 euro. Với mức định giá này, cổ phiếu của VinFast đã cao hơn cả các "ông lớn" ô tô như Ford, Porsche hay Mercedes-Benz. Tuy nhiên, sau đó, giá cổ phiếu đã giảm mạnh. Hiện tại, cổ phiếu này đang giao dịch ở mức khoảng ba euro.

Chỉ bán 55 xe tại Đức

Các loại thuế quan của Mỹ càng là một lý do khiến kế hoạch tập trung trước hết vào các thị trường lân cận trở nên cần thiết. Đặc biệt là Ấn Độ và Indonesia, theo ông Trịnh Văn Ngạn, quản lý VinFast.

Các nhà máy hiện tại vẫn chưa hoạt động hết công suất, mặc dù số liệu đang tăng lên. Năm ngoái, VinFast đã giao gần 100.000 xe, trong đó 90% là tại thị trường Việt Nam.

Để nâng cao nhận diện thương hiệu trên phạm vi quốc tế, VinFast cần đầu tư nhiều hơn vào marketing, theo ý kiến của chuyên gia Beatrix Keim. Thị trường Đức vốn đã có tính cạnh tranh cao và rất khó khăn cho những người chơi mới chưa được biết đến.

Tại Đức, VinFast chỉ bán được vỏn vẹn 55 chiếc xe trong ba tháng đầu năm nay. Dù con số này ít ỏi, nhưng đã nhiều hơn so với năm ngoái. Thêm vào đó, do tình hình kinh tế căng thẳng, người tiêu dùng hiện đang rất dè dặt trong việc mua xe mới.

"Đặc biệt khi mọi người không có nhiều tiền để mua một chiếc xe mới, họ sẽ không chọn một thương hiệu mà họ không biết," bà Keim cho biết. Đối với nhiều khách hàng, cái tên VinFast vẫn còn xa lạ. Nếu có thì cũng chỉ là một hình ảnh trung lập, không có sức hút như Tesla của Elon Musk hay BYD từ Trung Quốc. "Đôi khi có sự phản đối nhất định do những căng thẳng địa chính trị, khiến cho việc chấp nhận xe từ Việt Nam có thể gặp khó khăn hơn."

Giá khoảng 40.000 euro cho một chiếc VinFast

Về mặt giá cả, xe VinFast tại Đức có giá khoảng 40.000 euro.

Mức giá này rẻ hơn BMW hay Tesla, nhưng đắt hơn các mẫu xe Trung Quốc. "VinFast nằm ở phân khúc tầm trung. Tuy nhiên, bạn cần phải có một mức chênh lệch đáng kể so với giá thông thường để người ta chọn VinFast thay vì một chiếc Volkswagen nhỏ nhất hoặc tương tự," ông Peter Buerstedde, Trưởng văn phòng Germany Trade and Invest tại Hà Nội, nhận xét.

Đáng chú ý, trong một số mẫu xe VinFast hiện đại còn có sự đóng góp của kỹ thuật Đức, bao gồm từ các công ty như BMW, Siemens và Bosch. Trong nhà máy sản xuất, Trưởng phòng kỹ thuật Matthew Lynch chỉ vào các cần cẩu và thiết bị từ các nhà sản xuất Đức như Schuler hoặc Demag. Các kỹ sư người Đức và châu Âu như ông đã đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn đầu của VinFast.

"Tôi nghĩ rằng, do Việt Nam chưa có ngành công nghiệp ô tô hoặc nhà máy dập khuôn đạt tiêu chuẩn này, nên rất khó để tìm kiếm nhân lực địa phương có kiến thức và kinh nghiệm. Với sự hỗ trợ của những người từ các quốc gia khác mang đến kinh nghiệm đó, VinFast đã học hỏi rất nhiều kể từ khi bắt đầu."

Kể từ năm 2022, công ty không còn sử dụng nền tảng của BMW làm cơ sở mà đã phát triển các thiết kế riêng. Hiện tại, chỉ còn ông và một đồng nghiệp nước ngoài có vị trí quản lý làm việc trong bộ phận sản xuất này.

Ông cũng cho biết có thể sẽ sớm được thay thế bởi một đồng nghiệp người Việt Nam. Đối với ông, đây là dấu hiệu cho thấy họ đã hoàn thành tốt công việc. Tuy nhiên, chương trình mở rộng đầy tham vọng với các nhà máy mới ở châu Á dường như đang ảnh hưởng đến sự hiện diện của VinFast tại châu Âu.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

 

Theo Đài truyền hình công ARD của Đức

---