'Lo ngại Trung Quốc, Việt Nam mua hai vệ tinh do thám từ Israel'

Sau nhiều năm đàm phán, Việt Nam đã ký thỏa thuận trị giá 680 triệu USD cho hai vệ tinh do thám từ Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Israel (IAI), báo Haaretz của Israel đưa tin hôm 2/3.

 

Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024

Việc này sẽ giúp Việt Nam đối phó với các hành động gây hấn của Trung Quốc đối với các quốc gia láng giềng trên Biển Đông, báo này dẫn nguồn tin trong ngành quốc phòng Israel.

Theo thỏa thuận, IAI sẽ cung cấp cho Việt Nam một vệ tinh quang học chụp ảnh và một vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp, có khả năng cung cấp ảnh chụp mặt đất ngay cả vào ban đêm hoặc trong điều kiện mây phủ dày đặc. Dựa trên các hợp đồng trước đây của IAI, Việt Nam nhiều khả năng sẽ nhận được vệ tinh OptSat 3000, loại ít tiên tiến hơn so với dòng vệ tinh do thám tối tân nhất của IAI là Ofek, báo Haaretz nhận định.

OptSat 3000 là một vệ tinh thế hệ thứ ba tiên tiến mà IAI xuất khẩu, ra mắt công chúng tại Triển lãm Hàng không Paris năm 2017 và có tuổi thọ tối thiểu sáu năm.

Tờ báo này cũng cho rằng IAI hy vọng lần này thỏa thuận sẽ có thể thực hiện, không như những gì đã xảy ra vào năm 2024. Lúc bấy giờ, IAI đã ký kết biên bản ghi nhớ về việc cung cấp vệ tinh cho Việt Nam, nhưng thỏa thuận đã không được thực hiện.

Theo nguồn tin của Haaretz từ ngành quốc phòng, dù thỏa thuận lần này đã được ký kết, vấn đề vẫn có thể phát sinh. Nguyên nhân là vì Việt Nam là một khách hàng khó tính và sự bất đồng giữa giới lãnh đạo quốc phòng và lãnh đạo chính trị, hoặc do áp lực từ các nhà thầu quốc phòng của Pháp và Mỹ, vốn nhận được sự hậu thuẫn từ chính phủ của họ.

Vào cuối năm 2024, hãng tin Bloomberg đưa tin IAI đang nhắm đến việc thành lập liên doanh với một công ty Việt Nam vào năm 2025 và hoạt động của IAI sẽ bao gồm cả chuyển giao công nghệ để phát triển thiết bị quân sự.

Lúc bấy giờ, Bloomberg đã dẫn lời ông Amir Eshel, Phó Chủ tịch IAI phụ trách tiếp thị khu vực Đông Á, nói rằng "Việt Nam sẽ trở thành thị trường quan trọng của IAI trong tương lai".

Việt Nam là một trong 20 quốc gia mua vũ khí hàng đầu thế giới, với ngân sách nhập khẩu vũ khí hằng năm khoảng 1 tỷ USD và dự kiến sẽ còn tăng lên, theo GlobalData, một nhà cung cấp thông tin tình báo về mua sắm quân sự.

Tuy nhiên, việc Nga không thể cung cấp cho Việt Nam những vũ khí, khí tài tiên tiến và đang phải đối mặt với lệnh cấm vận từ phương Tây do cuộc xâm lược Ukraine đã khiến Việt Nam đẩy nhanh việc đa dạng hóa nguồn cung.

Hiện tại, Việt Nam chuyển hướng sang mua thiết bị quân sự từ những nhà cung cấp mới, bao gồm Mỹ, Israel, Hàn Quốc… cũng như tăng cường tự sản xuất vũ khí.

Theo các chuyên gia, Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 diễn ra từ ngày 19 – 22/12/2024 tại Hà Nội là minh chứng mới nhất cho việc Việt Nam đa dạng hóa nguồn cung, giảm dần phụ thuộc Nga.

IAI khi đó cũng tham dự, mang tới tổ hợp tên lửa phòng không đa năng Barak MX như một giải pháp phòng thủ đa năng phù hợp với khả năng tác chiến đơn lẻ hay hợp nhất vào một hệ thống phòng không quốc gia.

Khả năng mua vũ khí từ Trung Quốc và Mỹ

Tại Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024, Trung Quốc lần đầu tiên góp mặt, sau khi từ chối lời mời tham dự vào năm 2022, theo Reuters.

Trả lời BBC News Tiếng Việt vào tháng 12/2024, Tiến sĩ Benjamin J. Sacks, nhà nghiên cứu từ Rand Corporation, Mỹ, cho rằng Bắc Kinh muốn chứng minh với Hà Nội là họ sẵn sàng trở thành đối tác tích cực, nhưng đồng thời cũng muốn gửi một tín hiệu ra bên ngoài tới Nga, và đặc biệt là Mỹ, Úc và các đồng minh như Pháp, để chứng minh rằng Trung Quốc nghiêm túc và họ sẽ không từ bỏ lập trường của mình đối với Biển Đông.

"Tôi không ngạc nhiên khi Trung Quốc xuất hiện tại triển lãm năm 2024, vì họ đến với ý tưởng hợp tác và có khả năng bán một số vũ khí, khí tài," Tiến sĩ Benjamin J. Sacks nêu quan điểm.

Cùng thời điểm, Tiến sĩ Nguyễn Thế Phương, chuyên gia về quốc phòng Việt Nam tại Đại học News South Wales, Úc, cho rằng sự tham gia của Trung Quốc chỉ mang tính chất ngoại giao để thể hiện rằng quan hệ song phương Việt - Trung vẫn tiến triển tốt đẹp.

"Nói thẳng ra là Việt Nam sẽ không mua vũ khí của Trung Quốc, một trong những nguyên tắc ngầm bất thành văn của Việt Nam là sẽ không mua những vũ khí sát thương của Trung Quốc từ những năm 1970-1980. Nếu có thì chỉ mua các loại vũ khí phi sát thương như máy ủi, máy xúc, máy đào… cho công binh," ông nhận định.

Ông cho rằng Mỹ, quốc gia đã mang một loạt các thiết bị quân sự tới Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024, thể hiện rằng mối quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ đang rất tốt, và cũng thể hiện muốn mối quan hệ này tốt hơn trong tương lai.

Nguồn: BBC

---