Theo tính toán của một doanh nghiệp kinh doanh ô tô, nếu không có sự chi phối về các loại thuế và chi phí khác, với mức giảm 10 điểm phần trăm về thuế nhập khẩu trên, chắc chắn giá ô tô nhập khẩu từ khu vực ASEAN sẽ được giảm phần nào.
Tuy nhiên, theo vị đại diện doanh nghiệp này, giá ô tô nhập khẩu từ khu vực ASEAN đến tay người tiêu dùng phân tích sẽ khó giảm trong năm 2016.
Một lý do là hiện nay thị trường trong nước nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ khu vực ASEAN mà cụ thể là ở thị trường Thái Lan và Indonesia chủ yếu là các mẫu xe bán tải (pick-up) như Toyota Hilux, Ford Ranger, Nissan Navara, Chevrolet Colorado, Mazda BT50, Isuzu D-Max, Mitsubishi Triton...
Những năm qua các mẫu xe pick-up chỉ chịu thuế nhập khẩu là 5% so với mức 50% của các dòng xe khác; do đó chính sách giảm thêm 10 điểm phần trăm thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc sẽ không ảnh hưởng gì đến loại xe pick-up.
Trái lại, tất cả các mẫu xe pick-up này bán trên thị trường có khả năng sẽ bị các hãng xe đẩy giá bán cao hơn so với giá năm ngoái vì cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) mới đối với xe nhập khẩu sẽ đẩy giá ô tô nhập khẩu tăng lên.
Đối với một số dòng xe khác, hiện nay có rất ít mẫu xe nhập khẩu từ khu vực ASEAN. Lý do là các liên doanh ô tô hiện nay - là nhà lắp ráp nhưng đồng thời cũng là nhà độc quyền nhập khẩu các thương hiệu tương ứng - sẽ không nhập các mẫu xe có tiềm năng cạnh tranh với xe lắp ráp trong nước.
Các dòng xe phổ thông với các thương hiệu Toyota, Ford, Honda, Isuzu, Mazda, Kia... đang bán chạy tại thị trường Việt Nam đều được lắp ráp trong nước bởi thuế nhập khẩu bộ linh kiện những dòng xe này chỉ khoảng từ 15-25%, thấp hơn đáng kể so với thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc.
Chỉ có một số ít dòng xe hiện có thị phần thấp hoặc kém cạnh tranh với xe nhập khẩu nên các liên doanh hoặc các hãng ô tô quyết định nhập khẩu; ví dụ như dòng xe cở nhỏ Toyota Yaris được nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan có khả năng sẽ được điều chỉnh giảm giá nhờ thuế nhập khẩu giảm.
Tuy nhiên, theo nhận định của doanh nghiệp này khả năng giá xe của Yaris không được giảm nhiều vì còn phải bù cho phần tăng của cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt mới. Toyota Việt Nam có thể sẽ công bố giá bán mới vào tuần tới.
Đặc biệt, đối với những loại xe sang đắt tiền như Mercedes-Benz, BMW, Audi, Lexus, Land Rover, Infinity, Porsche, Cadilac,... đều có nguồn gốc nhập khẩu nguyên chiếc từ Nhật Bản hay các nước châu Âu, Mỹ (trừ Mercedes có một số sản phẩm được lắp ráp ở Việt Nam); không có cơ hội hưởng thuế nhập khẩu 40% từ khu vực ASEAN.
Như vậy rõ ràng ô tô sang và ô tô phổ thông được nhập khẩu ở những thị trường ngoài ASEAN không có hưởng lợi nhiều về thuế nhập khẩu mà Việt Nam cam kết mở cửa giảm thuế trong năm nay.
Cũng đưa ra nhìn nhận về vấn đề này, anh Minh Tuấn, người có kinh nghiệm lâu năm kinh doanh xe nhập khẩu cho rằng, viễn cảnh Việt Nam có giá xe giảm trong tương lai gần 4-5 năm nữa khó xảy ra. Bởi lẽ, tương quan về thu nhập của người dân, hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông vẫn chưa đồng bộ để phát triển loại phương tiện này.
Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Khắc Trai, nguyên giảng viên Bộ môn ô tô và xe chuyên dụng, ĐH Bách khoa Hà Nội cho rằng: "Với nền kinh tế chưa ổn định như hiện nay, việc phải thu thuế để giảm nợ công là tất yếu, không thuế thì phí. Do đó, tôi không kỳ vọng vào việc người Việt sẽ mua được ô tô với giá rẻ trong 3 năm tới, chỉ có điều họ sẽ lựa chọn mua ở đâu, loại nào là tối ưu.
Với những chính sách thuế dành cho ngành ô tô hiện nay, chủ yếu là Nhà nước được lợi, còn người dân chưa được hưởng lợi. Bao giờ kinh tế tương đối ổn định người dân mới có thể mua bán, sử dụng ô tô một cách phổ thông hơn".
Hơn nữa, người dân Việt Nam chỉ thực sự được hưởng xe giá rẻ khi ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển mạnh, đáp ứng hầu hết nhu cầu, giống như Thái Lan và Indonesia hiện nay.
Còn chỉ dựa vào nhập khẩu thì điều đó không thể. Tuy nhiên, công nghiệp ô tô Việt Nam chắc không còn cơ hội phát triển, vì vậy cũng đừng hy vọng sẽ đến ngày được sở hữu ô tô giá rẻ.
Ngân Giang (Tổng hợp)