Tại buổi tổng kết 10 năm thực hiện phòng chống tham nhũng, tổ chức tại TP.HCM ngày 24/12/2015, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã nhiều câu trả lời liên quan tới tình trạng tham nhũng tại Việt Nam.
Trước báo cáo "đều không phát hiện tham nhũng" của hai thành phố lớn là TP.HCM và Hà Nội, vị Tổng Thanh tra Chính phủ trả lời rất thận trọng.
Theo đó, ông cho biết, báo cáo chỉ là bước ban đầu, kết luận có tham nhũng hay không còn phải tùy thuộc vào kết quả điều tra.
Ông cũng giải thích thêm vì sao báo cáo tham nhũng giảm, nhưng đánh giá quốc tế thì tham nhũng tại Việt Nam lại tăng.
Theo ông Tranh, đánh giá quốc tế dựa trên 3 yếu tố: tình trạng độc quyền nhà nước, tình trạng bưng bít thông tin và tình trạng thiếu trách nhiệm giải trình.
"Việt Nam trong vòng 15 năm qua, điểm tăng dần, từ năm 2001 được 25/100, đến năm 2010 được 27/100, năm 2014 được 31/100 điểm. Như vậy, Liên Hợp Quốc đánh giá theo cấp là nước ta đang hoàn thiện thể chế, chiến lược quốc gia về phòng chống tham nhũng của Việt Nam rất bài bản", vị lãnh đạo Thanh tra Chính phủ chia sẻ.
Cơ quan chống tham nhũng có tham nhũng
Mặc dù vậy, khi trả lời báo chí ông Huỳnh Phong Tranh cũng thừa nhận tình hình tham nhũng tại Việt Nam vẫn còn nhiều phức tạp. Hiện tượng tham nhũng còn có ngay trong cơ quan chống tham nhũng.
"Hàng năm, chúng tôi đã có tập hợp, báo cáo nhận thấy trong cơ quan thanh tra, kiểm sát, tòa án, công an đều có tội phạm này. Tôi khẳng định là các cơ quan chống tham nhũng có hành vi tham nhũng của những người thực thi công vụ nhưng ở mức độ chưa nhiều", tờ NLĐ dẫn lời ông Tranh cho hay.
Vị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, lĩnh vực được cho là tham nhũng phức tạp, nhạy cảm nhất là quản lý xây dựng đất đai, quản lý tài nguyên khoáng sản, quản lý đầu tư công về sử dụng ngân sách nhà nước, công tác cán bộ.
Trên thực tế, dư luận cũng đề cập nhiều tới biểu hiện tham nhũng ngày càng tinh vi, được che chắn, tiềm ẩn dưới hình thức như lợi ích nhóm. Một trong những biểu hiện cụ thể được Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ rõ như sau:
Thứ nhất là trong hoạt động các cơ quan nhà nước. Biểu hiện lợi ích nhóm được thể hiện khi xảy ra một số vụ án thì có sự liên kết chặt chẽ một nhóm đông người, có thể cùng một cơ quan tổ chức hay nhiều cơ quan tổ chức khác nhau. Những người này kết lại thành một khối để tạo ra lợi ích nhóm.
Thứ hai là trong hoạt động của ngân hàng. Ở lĩnh vực này, lợi ích nhóm biểu hiện rõ ràng nhất. Điển hình như các vụ án đang xử đây là biểu hiện của lợi ích nhóm rất rõ như vụ án của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh 2, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trong báo cáo của Ngàn hàng Nhà nước năm 2015 cũng nói rõ điều này.
Thứ ba là biểu hiện lợi ích nhóm trong xây dựng cơ chế chính sách, muốn làm sao thực hiện có lợi cho ngành mình, địa phương mình hay cho lợi ích nhóm của mình.
Để nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống tham nhũng Tổng Thanh Tra Chính phủ cho biết, Thanh tra Chính phủ và Bộ Nội vụ đã ký thông tư về khen thưởng người tố cáo.
"Thông tư này đang được triển khai. Nếu thực hiện tốt, tôi nghĩ sẽ khuyến khích được người tố cáo hành vi tham nhũng trên lĩnh vực", vị lãnh đạo Thanh tra Chính phủ tin tưởng.
Mỗi năm vài ba người kê khai tài sản không đúng
Vấn đề kê khai tài sản vẫn được kỳ vọng là công cụ giúp phát hiện tham nhũng nhưng lại chưa phát huy được hiệu quả.
Tổng Thanh tra Chính phủ thừa nhận, việc kê khai thu nhập thời gian đã thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao. "Đặc biệt là việc tố cáo hành vi bất minh trong kê khai tài sản là có nhưng không nhiều, hàng năm chỉ vài ba người. Năm 2015, cả nước chỉ phát hiện 5 người kê khai tài sản bất minh". Vì thế, ông Tranh cho biết, thời gian tới sẽ phải thực hiện các giải pháp mạnh mẽ hơn, chế tài đầy đủ hơn, tránh việc kê khai chỉ là hình thức.
Trong đó, ông Tranh đặc biệt nhấn mạnh tới trách nhiệm của người đứng đầu mỗi cơ quan.
"Trong Luật Phòng chống tham nhũng có 9 giải pháp, trong đó có giải pháp trách nhiệm người đứng đầu. Giải pháp này chưa hiệu quả trong thời gian vừa qua cũng như trách nhiệm người đứng đầu chưa rõ. Những người làm tốt cũng đưa được đánh giá đầy đủ, ngược lại những người chưa làm tốt cũng chưa được xử lý nghiêm. Sắp tới sửa đổi, bổ sung Luật Phòng chống tham nhũng sẽ có những giải pháp đầy đủ hơn, chế tài mạnh hơn trách nhiệm người đứng đầu và khen thưởng người làm tốt", ông Tranh nhấn mạnh.
An An (Tổng hợp)