Vì sinh 2 cô con gái nên bố bị họ hàng chê lắm, hay nói nọ kia, trước mặt tụi mình bố không nói, nhưng mình biết bố suy nghĩ nhiều. Và tất cả mọi điều đó lại dồn lên mẹ.
Mẹ là dâu trưởng trong gia đình, bố không chỉ là con trưởng mà còn là chi trưởng, ngành trưởng. Bố đi bộ đội xa nhà, ở nhà ông bà cũng đã dấm cho bố một cô to khỏe và cưới về (các cụ ngày xưa vẫn thế mà chọn con dâu phải to, khỏe mới làm việc nông tốt được, lại còn sinh con cái đầy nhà nữa chứ). Rồi bố đi B, rồi có giấy báo tử gửi ra, cô đi lấy chồng.
Sau khi miền Nam giải phóng bố mới về nhà, bố lấy mẹ. Mẹ vừa thấp vừa tròn, lại không biết làm đồng áng, vì mẹ là giáo viên mà. Chắc cũng khó khăn trong việc sinh con, nên phải cưới nhau sau 5 năm mẹ mới sinh bà chị của mình, bố lại đi công tác xa trong miền Nam. Ở nhà ông bà cũng không quý mẹ lắm, nên việc sinh nở của mẹ ông bà không chăm sóc nhiều, lại thêm nữa, mẹ sinh con gái. Mẹ ở tại khu tập thể dành cho giáo viên trong trường, sinh bà chị mình và nuôi bà chị mình cũng vất vả vì mẹ không có sữa, hoàn toàn nuôi chị bằng nước cháo, và thỉnh thoảng gửi ai đó cũng có con bằng tuổi. Mọi người kể bà chị hư của mình cứ ra rả khóc suốt, lại ốm đau nữa, mẹ vất vả lắm, chả đêm nào được ngủ. Mẹ còn phải mang bà chị mình đi gửi đền, gửi chùa cho dễ nuôi hơn.
Rồi mình cũng ra đời, và lại là con gái, nhưng như mẹ kể thì mình ngoan lắm, chẳng quấy khóc như chị. Mình chỉ cần có mấy anh chị cùng khu tập thể gọi với ở ngoài là mình nằm chơi cả ngày được. Có một anh bé con của cô trong trường quý mình lắm, khi mình bắt đầu biết ăn bột là anh ấy đòi mẹ anh ấy đón mình về nhà nuôi để anh ấy chơi cùng (đến tận bây giờ khi anh ấy đã có vợ con rồi mà các cụ vẫn nhắc tới chuyện đó).
Vì sinh 2 cô con gái nên bố bị họ hàng chê lắm, hay nói nọ kia, trước mặt tụi mình bố không nói, nhưng mình biết bố suy nghĩ nhiều. Và tất cả mọi điều đó lại dồn lên mẹ, mẹ chịu hết, tất cả các câu nói khích của anh chị em nhà chồng. Mẹ quyết tâm nuôi cả 2 chị em ăn học không thua kém ai. Cũng có nhiều người thông cảm và hiểu biết luôn nói với bố mẹ: "Con nào cũng là con, rồi ông bà xem con gái nó chẳng hơn con trai đấy”.
Từ bé tới lớn, 2 chị em chỉ nhận được sự quan tâm về việc học hành từ mẹ, còn bố thì gần như không. Mẹ biết con học lớp nào, cô giáo dạy con là ai, con chơi với những bạn nào, thậm chí cả gia đình bạn ấy nữa. Bố thì chỉ hỏi qua loa thôi, có lẽ bố có cách quan tâm riêng của bố. Chắc do vất vả quá trong việc sinh đẻ và nuôi con sau khi sinh không kiêng cữ được gì, mà năm mình học lớp 2, mắt mẹ kém đi, mẹ không thể đứng trên bục giảng được nữa. Mặc dù bác (chị gái mẹ) đã tìm cách chữa nhưng do y học thời đó và có lẽ cũng do kinh tế, bệnh mắt của mẹ không chữa được.
Mẹ về hưu sớm từ năm 92, bắt đầu bon chen kiếm tiền ở ngoài đời. Mẹ làm đủ mọi việc: đi buôn gạo, mà chỗ mình ngày đó là nghề hàng xáo (còn bố đi đóng cối - thời đó chưa có máy xay máy xát). Mình còn nhớ trời mùa hè nắng chang chang 2 chị em phụ mẹ xay gạo, thỉnh thoảng có bác hàng kem mút đi qua mẹ thưởng cho 2 chị em bằng 2 cây kem, thế là thích lắm rồi. Chị em mình cũng được cái ngoan, một phần được dạy từ nhỏ, một phần do nhà cũng khó khăn, nên còn bé mà chẳng đứa nào mè nheo quà bánh gì cả. Khi nào mẹ mua quà bánh về coi như một phần thưởng, là vui lắm.
Mẹ phải dậy thật sớm để lo đi tìm nhà mua thóc về, rồi chở thóc bằng cái xe đạp cọc cạnh về nhà, rồi xay thóc, giần sàng lọc trấu và gạo ra đem bán. Nhà mình phi nông nghiệp, nhưng mẹ vẫn cứ làm quần quật từ sáng sớm đến tối khuya mới đi ngủ. Các bác, các cậu khá hơn chê nhà mình sao mà bẩn thế. Thời gian suốt ngày như vậy rồi còn dọn thế nào nữa. Rồi mùa lạc, mẹ đi mua lạc ở tận ruộng về phơi, bóc lạc để bán, mùa đỗ cũng vậy, mùa nào thứ đó, làm người đi buôn mà.
Nhưng lúc nào mẹ cũng dành thời gian để quan tâm việc học hành của bọn mình, lo họp phụ huynh, lo xem dạo này con học hành như thế nào. Rồi công việc làm hàng xáo vất vả quá, nên mẹ chuyển sang đi bán hàng xén. Xe hàng của mẹ là hương, hoa, nước mắm, mì chính, bánh đa, miến..., tạp nham đủ mọi thứ, mẹ mang ra chợ và ngồi bán. Học sinh của mẹ cũng lớn vào mua hàng ủng hộ mẹ và hỏi chuyện. Mẹ bán hàng xén đến tận năm mình tốt nghiệp đại học, đi làm, còn chị thì đã lấy chồng. Mẹ của bạn mình bảo "cô thấy phục mẹ mày, làm sao mẹ mày lo nuôi được 2 đưa cùng học đại học cùng lúc, chị mày thì còn học ĐH dân lập tốn kém gấp mấy lần trường công lập”. Mình về kể lại cho mẹ nghe, mẹ chỉ cười.
Bận nhất là bán hàng thời gian tết. Ra tết thì ra bán vàng hương ở chùa, bán cho những người đi lễ chùa. Cả năm mẹ chỉ được nghỉ ngày mùng 1 tết để lo đi cúng tổ tiên, còn lại cứ làm suốt như thế. Nhưng có lẽ mẹ giành quá nhiều hi vọng vào 2 chị em, mẹ làm thay mọi việc, khiến 2 chị em đều vụng về (đó là điều sai lầm lớn nhất của mẹ mà ai cũng chê, vì lớn như vậy rồi mà 2 chị em nấu nướng dở tệ). Mẹ chỉ cần 2 chị em lo học hành, mẹ bảo: "học để thoát khỏi cảnh sống khổ sở, bằng giá nào mẹ cũng nuôi 2 đứa ăn học đến nơi, đến chốn”.
Suốt 20 năm lo lắng, từ khi mắt kém, mắt mẹ càng kém hơn, mẹ đi lại khó khăn hơn nhiều, trời ban ngày thì còn thấy mờ ảo, còn trời mờ ảo thì mẹ đi lại bằng tay, dò từng bước một. Đi khám bác sỹ bảo bị thoái hóa võng mạc rồi, không chữa được nữa, uống thuốc giờ chỉ để cầm lại độ mờ cho chậm thời gian không nhìn thấy gì thôi.
Mọi thứ cũng đi qua rồi, mình cũng đi làm rồi, mặc dù công việc không ổn định lắm. Mình đã tự nuôi được mình, mẹ không phải lo nữa, không phải làm thêm vất vả nữa mà chỉ cần sống bằng lương hưu của bố và mẹ. Nhưng mình cũng chẳng lo được gì cho bố mẹ hết mặc dù đi làm cũng 4 năm rồi. Bà chị của mình thì lấy chồng ngay sau khi tốt nghiệp, rồi sinh con luôn, thằng nhóc cũng 2,5 tuổi rồi, rất đáng yêu.
Mẹ rất vui khi 2 chị em cùng về chơi, lại còn có cả cháu nữa. Nhưng bà thì mắt kém, mà cháu thì nghịch chạy khắp nơi, bà muốn coi cháu lắm nhưng cứ đi tìm cháu ở đâu đâu trong khi cháu ngồi chơi ngay bên cạnh, thậm chí nếu cháu không a a vừa chơi vừa kêu thì bà còn đá cả vào. Mình vẫn trêu mẹ là "chướng ngại vật trên đường phải tránh mẹ, nếu không mẹ cứ đá bay hết”. Tai nghe cũng bắt đầu nghễnh ngãng, mình hỏi một đằng cứ tua một tràng trả lời những thứ không đâu…Mình chỉ mong sao mẹ luôn luôn khỏe mạnh và sống vui vẻ mãi mãi.
Nguyen L.