Hàng trăm người Việt trong nhóm nạn nhân được giải cứu khỏi ổ lừa đảo ở Myanmar

Người Việt là nhóm người nước ngoài lớn thứ hai trong số hơn 7.000 nạn nhân từ 28 quốc tịch được giải cứu và đang chờ hồi hương ở Myanmar.

Một số người nghỉ ngơi tại một trại tạm bợ ở thành phố Myawaddy, phía đông Myanmar sau khi được Lực lượng Biên phòng Karen giải cứu vào hôm 23/2

7.141 người nước ngoài được giải cứu khỏi các ổ lừa đảo công nghệ tại thị trấn Shwe Kokko và khu phức hợp KK Park ở thành phố Myawaddy, bang Karen, phía Đông Nam Myanmar, theo Lực lượng Bảo vệ Biên giới Karen (BGF).

Theo báo Thái Lan Bangkok Post, BGF đã gửi danh sách tên của những người này đến Lực lượng Đặc nhiệm Ratchamanu của Thái Lan để xử lý. Trong số họ, có 6.716 nam và 425 nữ.

• Hầu hết trong các nhóm quốc tịch được báo chí Thái Lan liệt kê, số lượng nam nhiều hơn nữ.
• Nhóm nạn nhân lớn nhất, được cho là đến từ Trung Quốc, có 4.860 người.
• Theo sau là 572 người Việt Nam, trong đó có 511 nam và 61 nữ.
• Ấn Độ xếp thứ ba với 526 người.
• Một số nhóm quốc tịch còn lại được nhắc đến bao gồm Ethiopia, Indonesia, Philippines, Malaysia, Pakistan, Kenya, Đài Loan, và Singapore.

Hàng ngàn người này hiện vẫn đang ở Myanmar và chờ đại sứ quán nước họ sắp xếp việc hồi hương. Trong ngày 27/2, 84 trong số 283 công dân Indonesia đã được đưa sang Thái Lan để trở về nước.

Sáng cùng ngày, truyền thông Việt Nam dẫn lại con số 572 người Việt được giải cứu từ các báo quốc tế nhưng không đưa ra phản hồi chính thức từ phía Việt Nam.

Đến chiều cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng phát biểu tại họp báo thường kỳ rằng Bộ ngoại giao đã nhận được thông tin Myanmar đang tạm giữ nhiều công dân nước ngoài, trong đó có công dân Việt Nam, và nói ''con số cụ thể chúng tôi đang tìm hiểu thêm''.

Bà Hằng nói thêm rằng Bộ Ngoại giao đang phối hợp cùng Bộ Công an về vụ việc này, đồng thời chỉ đạo các cơ quan đại diện Việt Nam tại Thái Lan và Myanmar khẩn trương làm việc với các cơ quan chức năng sở tại để xác minh thông tin về nhân thân của công dân Việt Nam, kịp thời có biện pháp bảo hộ công dân, hỗ trợ công dân cần thiết.

Bà cũng cho biết ''những hành vi vi phạm pháp luật phải được xử lý theo đúng quy định của pháp luật'' khi nói đến các hoạt động của các công dân Việt Nam ở nước ngoài.

Ngày 26/2, một người Việt có tên N.S.N trong số 572 người đã khai với quân đội Myanmar rằng cô đã kết bạn trực tuyến với một công dân Trung Quốc tên là 'Sai Cua'.

Người này nói rằng anh ta đã kiếm một công việc cho cô ở Thái Lan và sẽ cho cô biết mức lương khi họ gặp nhau.

Sau đó, vào ngày 8/1/2024, cô N.S.N đã bay từ sân bay Nội Bài đến Bangkok. ''Một công dân Thái Lan đã đón tôi tại sân bay Bangkok và đưa tôi đến MaeSot,'' cô nói.

Họ cùng nhau băng qua một con suối bằng thuyền. (Chúng tôi cho rằng đây là sông Thaung Yin chia cắt biên giới Thái và Myanmar).

Khi sang đến bờ bên kia của Myanmar, cô được một chiếc xe hơi đưa đến Myittar Linn Myaing, một khu phức hợp rộng tương đương 40ha ở Myawaddy.

''Tôi phải làm tiếp thị máy tính trực tuyến và tìm kiếm khách hàng cho công ty Dang Chu do một người Trung Quốc làm chủ. Tôi được trả 25.500 Baht mỗi tháng,'' cô N.S.N khai về mức lương tương đương hơn 19 triệu đồng.

BBC đã liên hệ với Đại sứ quán Việt Nam tại Myanmar qua điện thoại nhưng không ai nghe máy.

Trên trang Facebook chính thức của đại sứ quán Việt Nam tại Myanmar, có một số lời kêu gọi giúp đỡ từ các tài khoản có tên người Việt.

Trong bài đăng mới nhất của đại sứ quán vào ngày 3/1, một tài khoản bình luận: ''Xin hỏi, bên đại sứ quán có đang lv (làm việc) ko ạ, có thể giúp đỡ chúng tôi đc ko ạ, cháu tôi đang bị dụ lv ở đó, ko biết nơi nào. Hic''.

Theo tìm hiểu của BBC, tính đến ngày 26/2, hàng ngàn người này được giải cứu từ các khu lừa đảo công nghệ khét tiếng đã tồn tại tại biên giới Thái Lan - Myanmar trong nhiều năm. Cuộc giải cứu diễn ra trong một chiến dịch được cho là mạnh tay nhất từ trước đến nay đối với hệ thống lừa đảo dọc biên giới này.

Nhiều người trong số đó hiện đang mắc kẹt tại Myanmar trong các trại tạm bợ do quá trình kiểm tra và sắp xếp chuyến bay hồi hương diễn ra rất chậm.

Các nhóm dân quân vũ trang đang giam giữ họ ở Myanmar hầu như không đủ khả năng hỗ trợ hơn 7.000 người.

Một người trong nhóm cho biết họ đã ngừng giải cứu người khỏi các khu lừa đảo vì những người này không được đưa sang Thái Lan nhanh chóng.

Theo tìm hiểu của BBC, điều kiện trong các trại rất mất vệ sinh, thực phẩm chỉ đủ cầm cự, và nhiều người vừa được giải cứu đang trong tình trạng sức khỏe tồi tệ.

"Tôi thề với Chúa, tôi cần được giúp đỡ," người đàn ông khẽ nói trên điện thoại với BBC khi nhóm phóng viên có mặt tại thành phố Mae Sot ở biên giới Thái - Myanmar.

Người đàn ông Ethiopia, tự xưng là Mike, cho biết anh đang bị giam giữ cùng 450 người khác trong một tòa nhà ở Myanmar, dọc biên giới nước này với Thái Lan.

Anh kể rằng họ chỉ được cho ăn hai bữa rất đơn sơ mỗi ngày, chỉ có hai nhà vệ sinh cho 450 người, khiến nhiều người buộc phải phóng uế bừa bãi.

Mike bị rối loạn hoảng sợ sau một năm làm việc trong trung tâm lừa đảo, nơi anh thường xuyên bị đánh đập.

Mike chia sẻ rằng một năm trước, anh được mời làm một công việc được hứa hẹn là tốt ở Thái Lan, chỉ yêu cầu kỹ năng tiếng Anh và đánh máy tốt.

Nhưng sau đó, anh đã bị lừa vào một chế độ lao động tàn bạo, bị ép làm việc nhiều giờ mỗi ngày để đạt chỉ tiêu lừa đảo trực tuyến do các ông chủ người Trung Quốc đặt ra.

"Đó là trải nghiệm tồi tệ nhất trong đời tôi. Tất nhiên, tôi đã bị đánh. Nhưng tin tôi đi, tôi đã chứng kiến những điều còn kinh khủng hơn nhiều xảy ra với người khác,'' Mike nói.

Diễn biến dẫn đến cuộc giải cứu

Nguồn hình ảnh,Ủy ban Thông tin Quân sự Myanmar

Chụp lại hình ảnh,Ngày 27/2, 84 trong số 283 công dân Indonesia đã được đưa sang Thái Lan để trở về nước

Việc giải cứu các lao động trong các trung tâm lừa đảo bắt đầu hơn hai tuần trước, sau khi Thái Lan, chịu áp lực từ Trung Quốc và một số chính trị gia trong nước, đã cắt điện và liên lạc viễn thông với các khu phức hợp dọc biên giới.

Chính quyền Thái Lan cũng hạn chế quyền truy cập ngân hàng của các ông trùm lừa đảo và ban hành lệnh bắt giữ một số thủ lĩnh dân quân đã bảo kê cho hoạt động này.

Các biện pháp này đã giáng đòn mạnh vào ngành nghề lừa đảo này, nhưng đồng thời cũng gây ảnh hưởng nặng nề đến những người dân Karen bình thường sống gần đó, tạo áp lực buộc các chỉ huy dân quân phải thể hiện thiện chí trong việc chấm dứt những hành vi lạm dụng tại các trung tâm lừa đảo.

Họ bắt đầu hỗ trợ những người muốn trốn thoát và sơ tán hoàn toàn một số khu phức hợp.

Tại nơi Mike đang được Quân đội Phật giáo Dân chủ Karen (DKBA) – một nhánh ly khai của cộng đồng dân tộc Karen – canh gác.

Cho đến gần đây, lực lượng này vẫn bảo vệ nhiều khu lừa đảo mọc lên trong lãnh thổ họ kiểm soát. Những khu này có thể dễ dàng nhìn thấy khi đi dọc sông Moei – con sông chia cắt hai quốc gia – với các tòa nhà mới mọc lên giữa vùng chiến sự ở bang Karen, tương phản hoàn toàn với khung cảnh nông thôn bên phía Thái Lan.

Chính phủ Thái Lan khẳng định họ đang xử lý các lao động từng bị cưỡng ép làm việc trong các trung tâm lừa đảo nhanh nhất có thể để đưa họ về nước.

Thái Lan lo ngại rằng nếu đưa hàng ngàn người này sang, họ sẽ phải chăm sóc vô thời hạn. Chính phủ cũng muốn sàng lọc để xác định ai là nạn nhân thực sự của nạn buôn người và ai có thể đã tham gia vào các hành vi phạm tội, nhưng chính quyền lại không có đủ khả năng để xử lý một nhóm người đông như vậy.

Nhiều bộ và cơ quan khác nhau, bao gồm cả quân đội, đang tham gia giải quyết vấn đề này và phải thống nhất về trách nhiệm của từng bên. Tình hình càng phức tạp hơn khi một số quan chức cấp cao trong ngành công an và di trú đã bị thuyên chuyển do nghi ngờ có liên quan đến hoạt động lừa đảo này.

DKBA nói với truyền thông Thái Lan hôm 26/2 rằng quá trình hồi hương đang bị trì hoãn vì việc đưa người sang Thái Lan phải thông qua Hội đồng quân sự Myanmar.

Hiện tại, hội đồng mới chỉ sàng lọc được hơn 2.500 người, trong đó hơn 600 người đã được hồi hương và hơn 1.800 người sẵn sàng để hồi hương.

"Nếu vấn đề này chưa được giải quyết, chúng tôi sẽ không ngừng nỗ lực – chúng tôi phải làm việc nghiêm túc," Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra tuyên bố hôm thứ Ba tại Bangkok. Tuy nhiên, bà đang đề cập đến vấn đề lừa đảo rộng lớn hơn, chứ không phải cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng gia tăng trong số những người lao động vừa được giải cứu.

Người Việt tại các khu lừa đảo công nghệ

Nguồn hình ảnh,Gia đình nạn nhân cung cấp

Chụp lại hình ảnh,Anh H, một nạn nhân người Việt ở Myanmar, gửi ảnh cho người thân, nói mình bị thương do bị đánh đập vì bỏ trốn, và các vết thương đã được người ở cùng phòng khâu lại. Hình ảnh được người thân của anh H gửi đến BBC News Tiếng Việt vào tháng 6/2023

Đây không phải lần đầu tiên người Việt cần được hồi hương sau khi rời khỏi các ổ tội phạm lừa đảo ở Myanmar hay các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Hồi tháng 7/2024, một cô gái 17 tuổi bị lừa qua Myanmar lao động sau khi bị dụ dỗ với lời mời "việc nhẹ, lương cao" được Công an tỉnh Lai Châu giải cứu, một tháng sau khi người nhà của nạn nhân nộp đơn trình báo lên công an.

Hồi tháng 11/2023, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết 166 người Việt đã được giải cứu từ các sòng bạc lừa đảo ở phía bắc Myanmar, khu vực giáp với Trung Quốc.

Hồi tháng 3/2023, BBC News Tiếng Việt cũng đã nhận được lời cầu cứu từ người thân của một nạn nhân người Việt bị mắc kẹt ở Myanmar.

437 người Việt cũng đã được giải cứu khỏi sòng bạc ở Philippines hồi tháng 5/2023, sau khi bị lừa bán sang nước này, bị giam giữ và ép phải tham gia các vụ lừa đảo trực tuyến.

Trong khi đó, ngày 25/2, một ngày trước khi Thái Lan công bố hàng ngàn nạn nhân mắc kẹt ở Myanmar trong đó có người Việt Nam, 39 người Việt đã được hồi hương sau khi bị giam lỏng trong các công ty lừa đảo trực tuyến tại thành phố Bavet, Campuchia.

Không phải ai được giải cứu về nước cũng được xác định là nạn nhân bị mua bán, một danh nghĩa pháp lý đi kèm với việc hưởng các chế độ hỗ trợ theo quy định của pháp luật và trên cơ sở nhu cầu của nạn nhân.

Sau khi được giải cứu khỏi các ổ lừa đảo nơi tội phạm mua bán người ép buộc nạn nhân thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, một số trường hợp đã được chính quyền Việt Nam xác định là nạn nhân bị mua bán, theo Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM).

Trong Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 của IOM, có 2.120 người được xác định là nạn nhân bị mua bán trong giai đoạn 2017-2023. Số liệu này được trích dẫn từ Bộ Công an, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, và Bộ Ngoại giao.

Năm 2023 là năm có số liệu phân tách đầy đủ nhất, cho thấy rõ các khía cạnh của nhóm nạn nhân từ giới tính, độ tuổi, hình thức bóc lột, đến nơi bị mua bán. Trong đó, có 176 nạn nhân bị mua bán ở nước ngoài, và 135 nạn nhân bị mua bán ở trong nước.

''Số liệu được phân tách chi tiết trong năm 2023 phản ánh xu hướng mua bán người nổi lên trong thời gian qua là mua bán người nhằm mục đích cưỡng bức lao động; nạn nhân là người trên 18 tuổi chiếm 53%, người dưới 18 tuổi chiếm 47%,'' theo báo cáo của IOM xuất bản hồi tháng 10/2024.

Nhiều nạn nhân người Việt Nam sa vào các đường dây lừa đảo, buôn người. Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế Interpol cho biết từ Đông Nam Á, hoạt động buôn người đã hòa vào mạng lưới toàn cầu, với doanh thu bất hợp pháp lên tới 3.000 tỷ USD mỗi năm.

"Ban đầu là một mối đe dọa tội phạm ở Đông Nam Á, giờ đây đã trở thành cuộc khủng hoảng buôn người toàn cầu, liên lụy đến hàng triệu nạn nhân, bao gồm những người bị nhốt ở các trung tâm lừa đảo qua mạng lẫn những nạn nhân trực tuyến,'' ông Jurgen Stock, Tổng thư ký Interpol, phát biểu tại cuộc họp báo của cơ quan điều phối cảnh sát toàn cầu của InterpoI ở Singapore vào cuối tháng 3/2024 được Reuters dẫn lại.

Ông Stock cho biết các trung tâm buôn người và lừa đảo qua mạng ở Đông Nam Á từng phát triển mạnh trong đại dịch COVID-19 nay đã lan rộng thành một mạng lưới tội phạm trải rộng khắp thế giới.

Nguồn: BBC

---