Bức xúc vì giải LHP được trao trong… hậu trường

Tại LHP Quốc tế VN lần thứ nhất có 3 BGK cùng hoạt động: BGK phim truyện nhựa; BGK phim tài liệu & phim ngắn; BGK NETPAC (viết tắt của “Network for the Promotion of Asian Cinema”- “Hệ thống phát triển điện ảnh châu Á”). Thế nhưng, trong Lễ trao giải diễn ra tối 21/10, giải thưởng của BGK NETPAC không được trao trên sân khấu, cũng không có một buổi lễ trao giải riêng mà chỉ được “xướng” lên trong cuộc họp báo mang tính “hậu trường” vào lúc gần… nửa đêm.

Điều này gây không ít thắc mắc trong dư luận, đồng thời cũng khiến các vị khách gồm 2 ủy viên Ban Thường trực NETPAC đến dự LHP với vai trò cố vấn danh dự (ông Philip Cheah - Giám đốc LHP Quốc tế Singapore) và khách mời (ông Wong Tuckchong -  ủy viên Ban Giám đốc FINAS (Cơ quan Hợp tác phát triển diện ảnh quốc gia Malaysia) cũng như TS Doy del Mundo - thành viên BGK NETPAC, Chủ tịch Hiệp hội Lưu trữ điện ảnh Philippines - rất ngạc nhiên và thất vọng.

Giải NETPAC có phải là giải phụ?

Theo TS Ngô Phương Lan - thành viên của NETPAC và là một trong 3 giám khảo giải NETPAC của LHP Quốc tế VN - NETPAC được thành lập năm 1990, với sự bảo trợ của UNESCO, do bà TS Aruna Vasudev - một nhà hoạt động điện ảnh châu Á xuất sắc sáng lập ra và làm chủ tịch.

Mục tiêu hoạt động của NETPAC, đúng theo tên gọi của nó là thúc đẩy điện ảnh châu Á phát triển. Tham gia tổ chức NETPAC không chỉ có các nhà hoạt động điện ảnh nổi tiếng ở các nước châu Á mà còn có các nhà phê bình, các nhà nghiên cứu và các nhà hoạt động điện ảnh có tên tuổi của điện ảnh các nước châu Âu, châu Mỹ và châu Úc.

Một trong những “biện pháp” để quảng bá hiệu quả cho các tác phẩm có giá trị của điện ảnh châu Á là việc giới thiệu các tác phẩm này tại các LHP quốc tế (LHPQT) và trao giải thưởng NETPAC cho bộ phim châu Á hay nhất dự LHPQT đó.

Cho đến nay, giải thưởng NETPAC đã trở thành một giải thưởng nghề nghiệp được quan tâm tại 30 LHP QT, trong đó ngoài các LHPQT ở châu Á còn có những LHPQT quan trọng ở các châu lục khác như: Berlin (CHLB Đức), Venice (Italia), Rotterdam (Hà Lan), Locarno (Thuỵ Sỹ), Amiens và Vesoul (Pháp), Hawaii (Mỹ), Barcelona (Tây Ban Nha). Tiêu chí quan trọng để trao giải NETPAC, bên cạnh những điểm mạnh về nghề nghiệp của phim, là phát hiện những gương mặt đạo diễn nhiều triển vọng - những tài năng mới cho điện ảnh châu Á. Nói cách khác, NETPAC là giải thưởng “2 trong 1”- nghĩa là dành cho cả những phim đạt đến một nấc thang nghệ thuật cao và những phim mang tính khám phá của các đạo diễn mới xuất hiện.

Đánh giá về vai trò của NETPAC, các chuyên gia điện ảnh nước ngoài cho rằng, những đóng góp của NETPAC cho điện ảnh châu Á là không thể phủ nhận. Những đóng góp này trong 20 năm trở lại đây đã góp phần giúp điện ảnh châu Á có sự phát triển vượt bậc, chiếm một vị trí quan trọng trong bản đồ điện ảnh thế giới, thậm chí trở thành tâm điểm tại một số LHPQT nổi tiếng.

Lần đầu Việt Nam tổ chức LHP QT với mục đích tôn vinh điện ảnh châu Á, đặc biệt là Đông Nam Á nên ngay từ đầu giải NETPAC đã được giới thiệu (trong 2 lần họp báo, trên trang web chính thức của LHP cũng như các ấn phẩm của LHP) như một giải thưởng chính thức. Đương nhiên - bởi như đã nói ở trên - đây là giải thưởng tôn vinh điện ảnh châu Á của một LHP có tiêu chí tôn vinh điện ảnh châu Á.

Chấm phim độc lập, kết quả, giải thưởng của BGK NETPAC trùng với giải thưởng của BGK phim truyện nhựa. Theo đó, bộ phim Lâu đài cát của điện ảnh Singapore thắng lớn với 3 giải - Phim truyện xuất sắc nhất, Bộ phim châu Á xuất sắc nhất (giải NETPAC) và Đạo diễn xuất sắc nhất. Đáng tiếc, chỉ 2 giải của BGK phim truyện nhựa được trao.

Đạo diễn phim "Lâu đài cát" nhận giải NETPAC sau Lễ bế mạc LHP Quốc tế Việt Nam

Giám khảo ngơ ngác

Chủ tịch BGK NETPAC tại LHP Quốc tế VN lần thứ nhất không ai khác chính là TS Aruna Vasudev - một nhà hoạt động điện ảnh nổi tiếng trên thế giới, đồng thời là nhà phê bình phim, sáng lập giải thưởng NETPAC.

Được biết, tại một số LHP có phim dự thi chỉ gói trong phạm vi phim châu Á, giải NETPAC sẽ được BGK xét và trao theo danh sách các phim dự thi. Với các LHP mà phim dự thi không chỉ riêng phim châu Á, BTC sẽ cùng NETPAC chọn ra danh sách phim châu Á để BGK NETPAC xét và trao giải.

Tại các LHP châu Âu, giải NETPAC được trao riêng (có thể cùng một số giải khác) trong một buổi lễ riêng trước Lễ bế mạc LHP. Còn ở các LHPQT châu Á nếu có giải NETPAC thì thường được trao chung, trang trọng trong Lễ bế mạc. BTC LHP QT Việt Nam đã giới thiệu 2 lần trong họp báo về BGK NEPAC và giải NETPAC cùng lúc khi giới thiệu các giải thưởng chính của LHP.

Chính vì vậy mà các đại biểu đến từ NETPAC đều ngơ ngác khi giải NETPAC không có trong chương trình trao giải chính thức trên sân khấu, cũng không được trao theo một nghi thức tối thiểu mà lại gán ghép trong một buổi họp báo của BTC và hai BGK chính của LHP. Bất ngờ nhưng họ cũng chỉ biết hỏi: “Sao lại thế?" Đúng là “Sao lại thế?”, bởi phim dự thi của VNIFF toàn là phim châu Á (tập trung Đông Nam Á), nên lẽ ra giải NETPAC phải giữ vị trí quan trọng, phù hợp với thông lệ quốc tế và góp phần khẳng định tình cảm, mối quan hệ mật thiết của VN như một thành viên của khu vực, nhất là trong năm VN làm Chủ tịch ASEAN. Việc không trao giải NETPAC (cho dù đã công bố báo chí từ đầu) gây thắc mắc, khó hiểu.

Giải NETPAC trao trong phòng họp báo sau Lễ bế mạc LHP như một sự tiện thể, cho xong chuyện... là không xứng tầm với giải của một tổ chức quốc tế có uy tín nghề nghiệp - rất gần gũi và có thế là bệ đỡ vững chắc cho điện ảnh VN. Thiết nghĩ, BTC LHP nên có lời giải thích thỏa đáng với các vị giám khảo quốc tế uy tín mà BTC đã mời đến VN tham dự LHP này.

Theo TTO.

---