Ê-kíp: Thấy "bở" nên "đào" mãi?

"Bỗng dưng muốn khóc" và tới đây sẽ là "Đẹp từng centimét" - có vẻ Vũ Ngọc Đãng đang say sưa "cầm xẻng" "đào" mãi cặp đôi đang nổi như cồn Tăng Thanh Hà - Lương Mạnh Hải. Chuyện muôn thuở làng phim: ê-kíp - thấy bở, tất nhiên, đào mãi. Nhưng liệu có phải bao giờ "dưa bở" cũng dễ nuốt, và "đỏ, chắc gì đã chín"?

Hollywood - "Những chân dung song hành"

Điện ảnh, cũng như nhiều ngành sáng tạo nghệ thuật mang tính tập thể khác, luôn xuất hiện những ê-kíp ăn ý. Sự phối hợp giữa họ mang lại cả những thành công tập thể lẫn cá nhân.

Không ít "chòm sao" như vậy đã hiển thị trên bầu trời sao Hollywood với những êkíp hoặc bộ đôi được xem là những cặp bài trùng, đến mức, sự nghiệp điện ảnh của họ luôn như "những chân dung song hành".

Martin Scorsese - Robert De Niro

Martin Scorsese, một trong những đạo diễn đương đại tài giỏi nhất và có sức ảnh hưởng đến nhiều nhà làm phim trên thế giới được xem là người lăng xê và phát hiện tài năng của nhiều ngôi sao điện ảnh.

Có 17 diễn viên cộng tác với ông từng được đề cử Oscar và 5 trong số đó đoạt giải. Nhưng nhắc đến Martin Scorsese, giới hâm mộ điện ảnh luôn nhớ tới 2 diễn viên cộng tác ăn ý nhất với ông, đó là Robert De Niro và Leonardo Dicaprio.

Trong 3 thập niên từ 70-90 của thế kỷ trước, Robert De Niro xuất hiện liên tiếp trong 8 phim của Martin Scorsese, đây có thể xem là một kỷ lục. Nam diễn viên gốc Ý này hoàn toàn vô danh trước khi đôi đũa thần của Martin đụng đến.

Chỉ với "Mean Streets", bộ phim gangster đường phố, ra mắt vào năm 1973, người ta biết đến một diễn viên có lối diễn xuất cực kỳ lạnh lùng và tiết chế nội tâm giỏi.

Một năm sau, anh được Francis Ford Coppola - đạo diễn lừng danh khác chọn đóng vai Bố già thời trẻ trong phần 2 của bộ phim mafia này. De Niro đoạt giải Oscar diễn viên phụ trong phim này để rồi trở thành một diễn viên trẻ được đánh giá cao nhất lúc đó. Các dự án dồn dập đến với anh, nhưng De Niro chỉ gật đầu với Martin Scorsese, người phát hiện ra anh.

Martin Scorsese (phải) - Leonardo Dicaprio

Cặp bài trùng này cộng tác trong 7 phim nữa, suốt gần 30 năm, trở thành một ê-kíp bền chặt nhất trong lịch sử điện ảnh Hollywood vốn bạc bẽo và tàn nhẫn. Nhiều trong số những phim của họ đã trở thành những kiệt tác điện ảnh như "Raging Bull" (đem lại cho DeNiro giải Oscar nam chính). Và đến hôm nay, họ luôn được xem là 2 tượng đài điện ảnh.

Sau De Niro, Martin còn cộng tác ăn ý với một nam diễn viên khác. Cặp bài trùng cách biệt thế hệ này là Martin - Leonardo DiCaprio. Họ đã cộng tác trong 4 phim, 3 phim đã phát hành đều được đề cử hàng loạt giải Oscar, một trong số đó giành giải Phim hay nhất (Departed).

Một bộ phim nữa sẽ phát hành vào năm sau (Shutter Island). Các kế hoạch của họ vẫn tiếp diễn với ít nhất 2 dự án nữa đang được triển khai trên giấy. Và Leonardo DiCaprio, từ một diễn viên thần tượng, mặt búng ra sữa với vai anh chàng Jack trong "Titanic" đã trở thành một diễn viên mạnh mẽ và nam tính nhất hiện nay.

Bộ đôi Tim Burton và Johnny Depp cũng là cặp bài trùng hiếm có giữa Hollywood. Cả hai đều thuộc dạng quái đản, thích những bộ phim khác biệt về thị giác và mạo hiểm. Đến nay, hai người đã cộng tác trong 6 phim, hầu hết là thành công. Đào mãi và vẫn thấy bở, họ vẫn chưa chịu dừng lại.

Tim Burton (phải) - Johnny Depp

Họ "đào hầm", ta cũng "đào hầm"

Tương tự, làng phim Việt Nam xưa nay không hiếm những "tam tẩu, tứ tẩu". Một dạo, đó là bộ ba (tưởng chừng như) luôn sát cánh bên nhau trên những nẻo đường "xuôi vạn lý": Lê Hoàng - Phạm Hoàng Nam - Mỹ Duyên với những "Lương tâm bé bỏng", "Lưỡi dao", "Chiếc chìa khóa vàng", "Gái nhảy"...

Một đạo diễn "giỏi bịa chuyện", một tay máy duy mỹ và một "em bé Sài Gòn" trong sáng ngây thơ, từng được balett Nga Dạy cho diễn xuất trước khi gặp "thầy" điện ảnh... - êkíp "2/3 Nga học" này từng phối hợp ăn ý với nhau đến nỗi đã không ít lần được "vua biết mặt, chúa biết tên" tại các kỳ LHP, Cánh diều vàng... và oanh liệt hơn cả là vụ lập kỷ lục về doanh thu với bộ phim "Gái nhảy".

Thua trên thị trường nhưng lại ăn đứt về giải thưởng đó là trường hợp của "tứ tẩu" Nguyễn Thanh Vân/Nhuệ Giang - Nguyễn Quang Lập - Hồng Ánh với cả một "đám sen bạc, sen vàng, diều vàng, diều bạc cho một loạt những "chuyện buồn bây giờ mới kể": "Đời cát" , "Thung lũng hoang vắng", "Trái tim bé bỏng"...

Có duyên với êkíp này còn cần kể đến cái tên Lan Hà - em bé làng cát năm nào trong "Đời cát" giờ đã vụt phổng phao cả về vóc dáng lẫn diễn xuất trong "Trái tim bé bỏng", đủ để thay được Hồng Ánh (đến phim này đã đảm trách thêm vai trò phó đạo diễn) ẵm luôn giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Cánh Diều Vàng 2007.

Vợ chồng Nguyễn Thanh Vân (phải) - Nhuệ Giang (trái) và Lan Hà

Vũ Ngọc Đãng (giữa) với Lương Mạnh Hải (trái) và Tăng Thanh Hà

Làng phim Việt Nam, trước khi có thêm "tam tẩu" Vũ Ngọc Đãng - Lương Mạnh Hải - Tăng Thanh Hà đã được chứng kiến một cặp đôi đẹp: Quang Hải - Hải Yến (dù họ chưa từng được một lần yêu nhau trong phim) mà đỉnh cao của nó là "Chuyện của Pao" đã đưa Hải Yến đến với giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Cánh diều vàng 2006 lẫn LHP VN lần thứ 15 (cùng một loạt hạng mục giải quan trọng khác cho phim) cũng như nhiều LHP quốc tế khác.

Giữa đường đứt gánh

"Không ai có thể nắm tay được cả ngày", "mơ gì "nắm tay nhau cả đời" - câu nói đó quá đúng với những ê-kíp giữa đường đứt gánh. Chuyện chẳng cứ ở ta mà cả ở Tây!

Ở mức độ nhẹ, tức là suýt đứt gánh, phải kể đến một bộ đôi hợp tác ăn ý ở bên kia bờ Đại Tây Dương: cặp đạo diễn - diễn viên người Đức Werner Herzog - Klaus Kinski. Họ đều là những nghệ sĩ quái dị và thích làm khác người.

Đã từng là bạn chí cốt và có lần chĩa súng vào nhau. Họ cộng tác với nhau 5 phim và 1 trong đó suýt nữa thì cũng "giữa đường đứt gánh", thậm chí... gây án mạng.

Chuyện xảy ra vào năm 1981 khi cả hai đang quay bộ phim "Fitzcarraldo", kể câu chuyện về tay quý tộc muốn xây dựng nhà hát Opera giữa rừng già ở Peru. Để thực hiện bộ phim này, Herzog kéo cả đoàn làm phim đi xuyên rừng và ở trong đó ngót... 3 năm. Lương thực cạn kiệt, thiếu thốn tiện nghi, làm việc vất vả, Klaus Kinski không chịu nổi và định bỏ vai giữa chừng.

Herzog - Klaus Kinski

Không thuyết phục được người cộng tác ăn ý với mình, vị đạo diễn lên nòng 10 viên đạn, chĩa súng vào Kinski và gằn giọng: "Nếu anh bỏ vai, tôi sẽ dành cho anh 9 viên, viên còn lại sẽ dành cho tôi".

Nam diễn viên vốn hơn đạo diễn đến 16 tuổi, hoàn toàn tin rằng tay đạo diễn sẽ làm thật nên đành xuống nước, chấp nhận ở trong rừng già thêm một năm nữa để hoàn thành bộ phim khủng khiếp này.

Tất nhiên, công sức của họ được tưởng thưởng xứng đáng khi nhận không ngớt những lời phê bình có cánh của giới phê bình. Còn Werner Herzog thì được tờ Total Film bầu chọn đứng số 1 trong 20 đạo diễn... điên nhất mọi thời đại.

Không cầm súng chĩa vào nhau, nhưng cũng có lúc nhà quay phim đã định bỏ cuộc giữa chừng, dù phim đang quay dở, đó là trường hợp của Lê Hoàng và Phạm Hoàng Nam làm "Gái nhảy 2" khi đang chịu sức ép thành công của "Gái nhảy 1".

Kết quả là sau đó, "chú" đã quyết định "ra riêng" và không lâu sau, được mời "so găng" với "bác" bằng bộ phim đầu tay đóng vai trò đạo diễn: "Khi đàn ông có bầu". Nhưng sau đó, hai người lại bắt tay trở lại trong "Trai nhảy". Bình luận về sự hợp tác này, đạo diễn Lê Hoàng nói: "Đơn giản vì những người tốt sẽ luôn ở với nhau!".

"Đứt đừn" kiểu đấy là còn may, vì ít nhất cũng còn chờ được đến ngày phim đóng máy và có ngày tái hợp! Còn hơn có những cái quang gánh bị gãy ngay từ lúc kịch bản còn chưa kịp bò ra đến phim trường và vết nứt còn lâu mới nối lại được!

Woody Allen (phải) - Diane Keaton

Woody Allen - Mia Farrow

Nói đến Woody Allen, người ta nhắc đến 2 nữ diễn viên từng là diễn viên ruột của ông, đó là Diane Keaton và Mia Farrow, trong những bộ phim tình cảm lãng mạn sâu sắc hồi thập niên 70, 80.

Bộ đôi Woody Allen - Diane Keaton trong "Annie Hall", "Manhattan" là những tuyệt tác để đời của họ. Tuy nhiên, sau đó, họ đứt gánh, vì tình ái. Woody chuyển sang cộng tác với Mia Farrow, lại tiếp tục đứt gánh, lí do tương tự: tình ái.

Và hiện nay, ở tuổi ngoài 70, vị đạo diễn kỳ cựu thấp bé này (cao 1,65m) tìm thấy một nàng thơ mới: Scarlett Johansson, cô đào trẻ mới 24 tuổi, đã cộng tác với ông trong 3 phim và gặt hái không ít thành công với "Match Point" và "Vicky Cristina Barcelona".

Sự cách biệt tuổi tác và thế hệ giữa họ tất nhiên sẽ khó để dính dáng đến ái tình, nên có lẽ là cuộc hôn phối nghệ thuật giữa bộ đôi này sẽ không dừng lại ở đây.

Woody Allen - Scarlett Johansson

Chuyện đứt gánh giữa đường vì ái tình có thể kể thêm bộ đôi Trương Nghệ Mưu và Củng Lợi của điện ảnh Trung Quốc. Họ đã cộng tác với nhau trong 6 phim, đưa nhau lên đỉnh vinh quang rồi đường ai nấy đi khi Củng Lợi dứt tình với vị đạo diễn xấu mã để lấy một doanh nhân giàu có.

Phải 11 năm sau, khi vết thương lòng của vị đạo diễn đã lành, họ mới tái hợp với nhau trong "Hoàng Kim Giáp", bộ phim ăn khách nhất năm 2006 của Trung Quốc, nhưng dường như cả hai đều mất đi vẻ lấp lánh của tài nghệ thời họ còn yêu nhau.

Chuyện cũng đang diễn ra tương tự với Quang Hải - Đỗ Hải Yến, khiến cơ hội cho Hải Yến trong "Kiên" - một đầu phim đang được triển khai của Hải, vốn từng tính dành một chỗ cho Yến đã khép lại.

Hy vọng về một "Hoàng Kim Giáp" đối với cặp đôi đạo diễn - diễn viên này e rằng là khó, khi đây không chỉ đơn thuần là đổ vỡ tình cảm riêng giữa hai người, mà ít nhiều, còn là đổ vỡ về uy tín của một trong hai trước dư luận vì những hành xử "gây ồn" sau đó giữa họ. 11 năm sau - liệu đã đủ?

Trương Nghệ Mưu - Củng Lợi

Mặt trái của ê-kíp

Thấy bở đương nhiên đào mãi, nhưng vấn đề là đào mãi không phải lúc nào cũng gặp được vàng hay ít ra, củ mài. Mà thậm chí, còn đụng phải đá. Không bị gãy xẻng đã là phúc bảy mươi đời!

Dù rằng, có những cái bắt tay tiếp tục thực sự là vì lòng tin, sự hứng thú, vì cần tranh thủ kịp thời sự quan tậm của dư luận. Như một dạo, báo giới luôn quan tâm đến sự trở lại của Hồng Ánh trong những đầu phim mới của ê-kíp và lúc này, là "cơn khát chưa đã" ở những fan ruột của "Bỗng dưng muốn khóc" trước sự hấp dẫn của bộ đôi "đẹp (không đến nỗi) từng centimet" của Tăng Thanh Hà - Lương Mạnh Hải.

Chưa biết sự trở lại của Tăng Thanh Hà - Lương Mạnh Hải ra sao trong "Đẹp từng centimet" (vì còn phải đợi đến mùa phim Tết) nhưng ít ra, qua những bức ảnh chụp từ trường quay và qua những lời "phi lộ" của đạo diễn, cũng đã ít nhiều hứa hẹn sự đổi mới về hình ảnh.

Đó là điều mà người ta chưa nhìn thấy nhiều ở Hồng Ánh trong những thước phim sau "Đời cát", dù không ai có thể phủ nhận tài diễn xuất của cô, khi phần đa vai diễn của cô đều bị đóng đinh ở một dạng vai: người phụ nữ chịu nhiều mất mát, thua thiệt.

Sở trường và cái duyên của Ánh đã đành, nhưng còn là cái tạng, cái gu kể chuyện của Thanh Vân/Nhuệ Giang - Quang Lập. Chính vậy mà những lần trở lại của Hồng Ánh và ê-kíp, dù vẫn được giới chuyên môn tiếp tục ghi nhận bằng các giải thưởng, nhưng vẫn chưa cho thấy chị có thể vượt qua được mình bằng một hình ảnh và lối diễn hoàn toàn mới.

Ngô Quang Hải (phải) - Đỗ Hải Yến

"Hồng Ánh rất hợp với tạng làm phim của tôi, nhưng có lẽ đến lúc tôi phải tìm một gương mặt mới, một lối rẽ mới" - Cặp đôi đạo diễn Thanh Vân - Nhuệ Giang đều đã hơn một lần nói như vậy với những đầu phim truyền hình sau đó của họ, thay vì phim nhựa (do bị ách lại ở khâu duyệt kịch bản, vẫn của nhà biên kịch Nguyễn Quang Lập). Cái cầm tay rõ là lưu luyến!

Nhưng cũng có những cú "nắm tay nhau hơi lâu" không hẳn vì lưu luyến, vì nể tài nhau, hay vì để giúp đảm bảo tốc độ ra phim nhằm tranh thủ kịp thời sự ủng hộ của dư luận (như với trường hợp "Đẹp từng centimet") mà đáng tiếc, là vì lười biếng.

Cũng có trường hợp, sự trở lại của ê-kíp lại cho thấy sự nghèo nàn về những gương mặt diễn, nhất là diễn viên hài, như với bức tranh không lấy gì làm "không vui vẻ" đang làm không ít khán giả nản lòng ở series phim truyền hình chiếu vào giờ vàng "Những người độc thân vui vẻ" (may quá, đang đi về những tập cuối!).

Và có thể cũng là may (hay không may?), khi với một nền điện ảnh thiếu chuyên nghiệp như ở ta (đến nỗi, cơ hội làm phim cho các đạo diễn có tay nghề cứng trung bình cũng chỉ là 2 năm rưỡi/phim nhựa) thì sự trở lại của ê-kíp cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay mà thôi! Nhiều nhặn gì cho cam mà... được quyền kêu chán!

Mẹ hát, con khen hay? - Robert De Niro: "Làm việc với Martin giống như ở trong một trường học điện ảnh tốt nhất thế giới. Không chỉ tôi phát ngôn về điều này." - Martin Scorsese: "Những bộ phim của tôi, nếu không có De Niro sẽ không được người ta nói nhiều đến như thế. Hiếm có diễn viên nào hiểu được tôi như De Niro, thậm chí ngay cả khi tôi chưa nói ra." - Vũ Ngọc Đãng: "Đẹp, thông minh, tài năng, làm việc chuyên nghiệp và rất ưu ái Vũ Ngọc Đãng. Đó là lý do tôi cũng dành ưu ái cho Tăng Thanh Hà." - Lương Mạnh Hải: "Có lẽ ai cũng phải công nhận rằng Tăng Thanh Hà có một vẻ đẹp trong veo, đặc biệt là nụ cười rạng rỡ tỏa ra một "ma lực" rất đặc biệt. Nên tôi mới coi cô ấy có ngoại hình đẹp chẳng khác gì một thiên thần." - Nguyễn Thanh Vân: "Trong "Đời cát" và "Thung lũng hoang vắng", nếu chỉ đọc kịch bản thì nhân vật rất nhạt, không có cái gì để diễn, vậy mà Hồng Ánh biết cách làm nhân vật có đất sống. Cô lao động nghiêm túc, nhạy cảm trong diễn xuất và có khả năng tự làm mới mình". - Lê Hoàng: "Bao giờ phim của tôi cũng cần một nhân vật trong sáng lương thiện, cho dù nhân vật đó có xuất hiện từ nghề cặn bã của xã hội đi chăng nữa. Mà những nhân vật như vậy tôi thấy không ai thể hiện thành công hơn Mỹ Duyên."

Theo Lâm Lê - Thư Quỳnh
Đẹp

---