Trump và những toan tính bế tắc trong cuộc chiến Nga - Ukraine

Các chính sách của Trump đối với Nga dường như mang tính ngẫu hứng và tùy tiện. Nguyên nhân sâu xa có lẽ nằm ở sự tinh ranh và kinh nghiệm dày dạn của ông Putin, một cựu trung tá KGB, người được ví như "Bố Già mafia" trong khi đối thủ mới chỉ đang "tập sự".

Giữa tháng 8 năm 2025, một thượng đỉnh quan trọng đã diễn ra giữa Trump và Putin tại tiểu bang Alaska. Tâm điểm của cuộc thảo luận là đề xuất của ông Trump về việc Ukraine nhượng lại một phần lãnh thổ cho Nga để đổi lấy hòa bình và chấm dứt cuộc xung đột kéo dài.

Tuy nhiên, ông Putin đã phản đối mạnh mẽ, thay vào đó, ông đã có một bài giảng lịch sử dài dòng, lộn xộn và vòng vo về những vấn đề liên quan.

Dù cố gắng lắng nghe và cảm thấy khó chịu, ông Trump dường như không nắm bắt được hoàn toàn nội dung, cho thấy sự khác biệt sâu sắc trong quan điểm của hai nhà lãnh đạo.

Diễn biến sau thượng đỉnh Alaska

Sau hội nghị thượng đỉnh Alaska, Hoa Kỳ đã cung cấp thông tin tình báo cho Ukraine, dẫn đến việc quân đội Ukraine mở một cuộc tấn công quy mô vào các cơ sở năng lượng của Nga. Sự kiện này đã có tác động đáng kể đến thị trường năng lượng toàn cầu, khiến giá dầu thế giới giảm mạnh.

Chiến dịch mùa hè của Nga đã đối mặt với thất bại, và các chuyên gia ước tính rằng, với tốc độ hiện tại, Nga có thể sẽ chỉ hoàn tất việc kiểm soát các vùng lãnh thổ đã sáp nhập trên giấy tờ vào khoảng tháng 6 năm 2030.

Đến mùa hè năm 2025, tổng số thương vong của quân đội Nga đã lên tới khoảng một triệu người, gây ra tình trạng bất ổn nghiêm trọng về kinh tế và xã hội. Thêm vào đó, thông tin về việc Ukraine sắp nhận được vũ khí Tomahawk đã khiến ông Putin mất ăn mất ngủ, và ông đã gọi đây là "sự leo thang rất nghiêm trọng".

Kế hoạch của Putin và phản ứng của Trump

Vào ngày 16 tháng 10 năm 2025, Tổng thống Putin đã gọi điện cho ông Trump với mong muốn thay đổi cục diện. Ông đã dụ dỗ ông Trump tổ chức một thượng đỉnh mới tại Budapest, Hungary, với sự tham gia của Thủ tướng Viktor Orbán.

Ông Orbán vốn có quan điểm chống lại Ukraine, trong khi ông Trump lại tỏ ra rất ưa thích vị lãnh đạo này. Chỉ một ngày sau đó, ngày 17 tháng 10 năm 2025, Tổng thống Zelensky của Ukraine đã có mặt tại Nhà Trắng để ký hợp đồng mua vũ khí Tomahawk. Tuy nhiên, dưới ảnh hưởng của những cuộc trao đổi trước đó với ông Putin, ông Trump dường như đã bị "mê hoặc".

Ông đã phản ứng một cách bất thường, ném bản đồ vào thùng rác, la hét và ép buộc ông Zelensky phải chấp nhận "luật rừng", nhượng lại lãnh thổ cho Nga. Điều này đã khiến ông Zelensky rời đi trong sự thất vọng.

Những tuyên bố cứng rắn và hành động đáp trả

Vào ngày 21 tháng 10 năm 2025, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã liên lạc với người đồng cấp Nga, Sergei Lavrov, để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh dự kiến tại Budapest.

Ông Lavrov đã tuyên bố rằng Nga sẽ không ngừng bắn cho đến khi "nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột ở Ukraine được giải quyết", và nhấn mạnh sự cần thiết phải "xóa bỏ tận gốc rễ bọn phát xít đang lãnh đạo Ukraine".

Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, ngày 22 tháng 10 năm 2025, ông Trump bất ngờ hủy bỏ thượng đỉnh Budapest với lý do "mất thời gian, không đi đến đâu".

Ngay lập tức, Tổng thống Putin đã cho dội 405 máy bay không người lái và 28 tên lửa vào Ukraine, trong đó có một vụ tấn công nhằm vào nhà trẻ ở Kharkiv khiến 7 người thiệt mạng, bao gồm cả trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi và một bé gái 12 tuổi.

Lệnh trừng phạt mới và phản ứng từ Nga

Cũng trong ngày 22 tháng 10 năm 2025, Hoa Kỳ đã công bố một loạt lệnh trừng phạt nhắm vào hai công ty dầu khí lớn của Nga là Rosneft và Lukoil. Đây là những lệnh trừng phạt đầu tiên dưới thời "Trump II".

Nội dung của các lệnh trừng phạt bao gồm: phong tỏa tài sản của Rosneft và Lukoil tại Mỹ, cấm các công ty Mỹ giao dịch với hai công ty này, hạn chế khả năng sử dụng đồng đô la Mỹ cho giao dịch của họ, và đe dọa áp dụng trừng phạt thứ cấp đối với bất kỳ định chế nào liên quan nếu không cắt đứt liên lạc với Rosneft và Lukoil. Vương quốc Anh và Liên hiệp Châu Âu cũng đã nhanh chóng thực hiện các biện pháp tương tự.

Vào ngày 23 tháng 10 năm 2025, Tổng thống Putin đã lên tiếng phản đối, gọi đây là "hành vi không thân thiện" và ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ Nga-Mỹ, đồng thời khẳng định Nga sẽ không khuất phục.

Dmitry Medvedev, cựu tổng thống và thủ tướng Nga, ngày càng có những phát ngôn cứng rắn, tuyên bố rằng đây là "hành vi chiến tranh - act of war", "Mỹ là kẻ thù của chúng ta - The US is our enemy" và "người kiến tạo hòa bình lắm lời đã bước vào con đường chống Nga - Its talkative ‘peacemaker’ has now fully embarked on a path of war against Russia".

Đánh giá hiệu quả và tương lai bế tắc

Hiệu quả thực tế của các lệnh trừng phạt nói trên sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm phản ứng của các quốc gia nhập khẩu dầu từ Rosneft và Lukoil, khả năng lách luật trừng phạt của Nga, nhưng quan trọng nhất là mức độ quyết tâm của Tổng thống Trump.

Thêm một lệnh trừng phạt vào hàng ngàn lệnh đã có, và bất chấp thương vong lên tới cả triệu người trên chiến trường, ông Putin dường như không có ý định thay đổi lập trường "diệt phát xít".

Về phía Hoa Kỳ, rõ ràng Tổng thống Trump không có một kế sách rõ ràng nào để kết thúc cuộc chiến Nga-Ukraine, mặc dù ông đã tuyên bố sẽ chấm dứt cuộc chiến này chỉ trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức.

Các chính sách của ông đối với Nga dường như mang tính ngẫu hứng và tùy tiện. Nguyên nhân sâu xa có lẽ nằm ở sự tinh ranh và kinh nghiệm dày dạn của ông Putin, một cựu trung tá KGB, người được ví như "Bố Già mafia" trong khi đối thủ mới chỉ đang "tập sự".

Sau hơn 9 tháng bước vào Nhà Trắng, người dân hai nước Ukraine và Nga, cũng như những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới, còn có thể trông đợi gì từ một nền chính trị bế tắc và những tính toán đầy bất trắc?

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---