Hệ thống chấm điểm công dân tại Trung Quốc: Bản chất của quyền lực bất an

Khi niềm tin bị xói mòn, chính quyền buộc phải sử dụng công nghệ để tạo ra những "dây xích" kỹ thuật số. Hệ thống này được thiết kế để "ghi nhớ mọi thứ", biến mỗi hành động sai sót nhỏ nhất trở thành một vết đen vĩnh viễn. Điều này tạo ra một xã hội của sự sợ hãi thay vì sự tự giác và tôn trọng lẫn nhau.

Cơ chế vận hành của hệ thống chấm điểm xã hội

Hệ thống chấm điểm công dân tại Trung Quốc là một mạng lưới giám sát khổng lồ được vận hành dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Nó thu thập dữ liệu từ mọi khía cạnh trong đời sống, từ thói quen mua sắm, hành vi tham gia giao thông đến các mối quan hệ trên mạng xã hội.

Mục tiêu cốt lõi của hệ thống này là tạo ra một bảng xếp hạng độ "tin cậy" cho từng cá nhân.

Những người có điểm số cao sẽ được hưởng ưu đãi, trong khi những người bị điểm thấp phải đối mặt với nhiều hạn chế nghiêm ngặt. Để một hệ thống như vậy hoạt động hiệu quả, nó đòi hỏi một môi trường chính trị đặc thù.

Đó là nơi vắng bóng hoàn toàn các tòa án độc lập, báo chí điều tra và các tổ chức xã hội dân sự mạnh mẽ.

Nếu thiếu đi các yếu tố này, hệ thống sẽ ngay lập tức đối mặt với các phản kháng pháp lý và sự sụp đổ về mặt cấu trúc. Quyền kháng nghị tập thể bị triệt tiêu chính là điều kiện tiên quyết để duy trì sự kiểm soát này.

Sự khác biệt về pháp quyền và bảo vệ dữ liệu

Hình ảnh mô phỏng sự giám sát đám đông thông qua các thiết bị ghi hình và nhận diện kỹ thuật số hiện đại.

Khi nhìn sang các quốc gia phương Tây như Đức hay khu vực Bắc Âu, chúng ta thấy một bức tranh hoàn toàn khác biệt.

Tại đây, nền tảng pháp quyền vững mạnh và niềm tin xã hội cao là rào cản tự nhiên đối với mọi nỗ lực giám sát thái quá.

Dưới sự điều hành của Thủ tướng Friedrich Merz, Đức tiếp tục duy trì các tiêu chuẩn khắt khe nhất về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nhà nước tại các quốc gia này không có quyền định nghĩa hay can thiệp vào đạo đức cá nhân của mỗi công dân.

Nếu một hệ thống chấm điểm xã hội tương tự được thử nghiệm, chính phủ sẽ ngay lập tức đối mặt với làn sóng phản đối dữ dội. Các tòa án, cơ quan truyền thông và người dân sẽ tạo ra một áp lực chính trị cực lớn khiến hệ thống đó sụp đổ.

Quyền riêng tư được xem là một trong những giá trị cốt lõi không thể xâm phạm. Việc biến dữ liệu cá nhân thành công cụ trừng phạt là điều không thể chấp nhận được trong một xã hội tự do.

Bản chất của quyền lực và sự bất an

Bản chất của Social Credit thực tế không phải là dấu hiệu của một quyền lực tự tin và mạnh mẽ.

Ngược lại, nó phản ánh một sự bất an sâu sắc của bộ máy quản lý trước người dân. Một quyền lực càng tin tưởng vào sự đồng thuận của nhân dân thì càng ít cần đến các biện pháp giám sát cực đoan.

Khi niềm tin bị xói mòn, chính quyền buộc phải sử dụng công nghệ để tạo ra những "dây xích" kỹ thuật số. Hệ thống này được thiết kế để "ghi nhớ mọi thứ", biến mỗi hành động sai sót nhỏ nhất trở thành một vết đen vĩnh viễn.

Điều này tạo ra một xã hội của sự sợ hãi thay vì sự tự giác và tôn trọng lẫn nhau.

Những hệ lụy đối với nhân quyền

Việc áp dụng AI để chấm điểm tự động từng hành vi của con người bị coi là vi phạm nghiêm trọng các tiêu chuẩn nhân quyền của Liên Hợp Quốc. Công dân vô tình trở thành những đối tượng bị quản thúc bởi các thuật toán vô tri.

Hệ thống này mang lại nhiều hệ lụy tiêu cực cho cấu trúc xã hội:

• Biến con người thành những đối tượng bị động, luôn sống trong trạng thái lo âu bị trừ điểm.
• Tước bỏ cơ hội sửa sai và làm lại cuộc đời của những người từng mắc lỗi lầm nhỏ.
• Hạn chế các quyền cơ bản như tự do đi lại, tiếp cận giáo dục và dịch vụ tài chính dựa trên các tiêu chí cảm tính.

Thay vì thúc đẩy đạo đức, hệ thống này chỉ tạo ra những vỏ bọc tuân thủ giả tạo. Sự tự do của con người bị thu hẹp lại trong những khung điểm số được lập trình sẵn.

Thành Lộc - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---