Rủi ro xâm phạm quyền riêng tư và sự bất công từ các hệ thống đánh giá nhân thân

Trong thời đại công nghệ số, việc bảo vệ quyền riêng tư đang trở thành một thách thức lớn trước các quy định quản lý ngày càng nghiêm ngặt. Nhiều hệ thống quản lý đang thu thập dữ liệu cá nhân một cách sâu rộng để đánh giá giá trị và sự tin cậy của con người. Điều này đặt ra những câu hỏi lớn về tính đạo đức và sự công bằng trong một xã hội văn minh.

Quy định xét lý lịch gia đình và những bất cập về công bằng

Việc kiểm tra lý lịch gia đình hay còn gọi là "soi lý lịch ba đời" thường được áp dụng trong tuyển dụng vào các ngành đặc thù như Công an và Quân đội. Quy định này nhằm mục đích đảm bảo tính trung thành và sự trong sạch tuyệt đối cho đội ngũ cán bộ.

Tuy nhiên, việc thực hiện thiếu khéo léo hoặc tùy tiện có thể dẫn đến những vi phạm về nhân quyền. Một cá nhân có thể bị loại bỏ cơ hội nghề nghiệp chỉ vì những hành vi sai trái của người thân trong quá khứ.

Điều này tạo ra sự bất bình đẳng lớn đối với những người có năng lực và đạo đức tốt nhưng lại có hoàn cảnh gia đình phức tạp.

Nó vô tình đánh giá con người dựa trên di sản gia đình thay vì dựa trên nỗ lực và hành vi của chính họ. Ngoài ra, quá trình thu thập thông tin còn xâm phạm quyền riêng tư của nhiều thành viên khác trong gia đình.

Những người này không hề có nhu cầu ứng tuyển nhưng vẫn bị điều tra sâu về đời tư và các mối quan hệ cá nhân. Điều này đi ngược lại với nguyên tắc không phân biệt đối xử và quyền được bảo vệ bí mật đời tư của công dân.

Hệ thống chấm điểm công dân và nguy cơ giám sát toàn diện

Hệ thống chấm điểm công dân là một công cụ quản lý hiện đại nhưng cũng đầy tranh cãi. Hệ thống này thu thập dữ liệu từ hành vi mua sắm, giao dịch tài chính cho đến các hoạt động trên mạng xã hội.

Mục tiêu của nó là phân loại công dân dựa trên mức độ tuân thủ pháp luật và uy tín xã hội. Việc giám sát liên tục các hoạt động cá nhân như thư tín, điện thoại và lịch sử truy cập mạng là hành vi xâm phạm đời tư nghiêm trọng.

Nếu không có căn cứ pháp lý rõ ràng và sự đồng ý của người dân, hoạt động này sẽ bị coi là vi phạm pháp luật. Công dân luôn sống trong trạng thái bị theo dõi, điều này gây ra những áp lực tâm lý nặng nề và làm mất đi sự tự do vốn có.

Tác động tiêu cực đến quyền con người và trật tự xã hội

Khi một cá nhân có điểm số thấp, họ có thể bị hạn chế các quyền cơ bản như đi lại, sử dụng phương tiện công cộng hoặc tiếp cận các dịch vụ y tế. Điều này tạo ra một rào cản xã hội lớn, chia rẽ cộng đồng thành các tầng lớp công dân khác nhau. Những người ở nhóm dưới sẽ gặp rất nhiều khó khăn để cải thiện đời sống và hội nhập xã hội.

Các rủi ro chính bao gồm:

• Xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư thông qua việc thu thập và phân tích dữ liệu trái phép.
• Tạo ra sự phân biệt đối xử và bất công trong việc tiếp cận các dịch vụ công cộng thiết yếu.
• Hình thành giai cấp công dân "ưu tú" và "thấp kém", gây ra sự chia rẽ và xung đột xã hội sâu sắc.
• Quy trình tính điểm thiếu minh bạch và người dân không có cơ hội để khiếu nại hoặc giải trình về điểm số của mình.

Yêu cầu về tính minh bạch và cơ chế giám sát chặt chẽ

Để tránh tình trạng tùy tiện và bất công, việc thực hiện các hệ thống đánh giá này cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền con người phải là ưu tiên hàng đầu trong mọi quy trình quản lý hành chính. Các cơ quan chức năng cần thiết lập một cơ chế giám sát độc lập, minh bạch và có tính giải trình cao.

Mọi quy định liên quan đến đánh giá nhân thân đều phải đảm bảo tính nhân văn và sự công bằng xã hội.

Việc lạm dụng dữ liệu số để kiểm soát và phân loại con người cần bị ngăn chặn kịp thời bởi các định chế pháp lý mạnh mẽ. Chỉ khi đó, xã hội mới có thể phát triển bền vững dựa trên sự tôn trọng quyền tự do và phẩm giá của mỗi cá nhân.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---