Chuyện gì đang xảy ra với nước Nga?

Những diễn biến bất ngờ ở nước Nga diễn ra giữa lúc giới phân tích đồn đoán các kịch bản Tổng thống Putin duy trì quyền lực sau 20 năm nắm quyền.

Diễn biến bất ngờ

Tối 15/1, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev bất ngờ nộp đơn từ chức lên Tổng thống Vladimir Putin. Theo hãng thông tấn TASS, ông Putin đã cảm ơn Thủ tướng Medvedev trong thời gian phục vụ vừa qua, song vẫn nhấn mạnh rằng Nội các của ông Medvedev đã không đạt được tất cả các mục tiêu đặt ra.

Tổng thống Putin đã đề nghị Nội các của ông Medvedev tiếp tục làm việc cho đến khi một nội các mới được thành lập. Ông Medvedev vốn là một đồng minh thân cận của ông Putin, đã đảm nhận chức vụ Thủ tướng Nga từ năm 2012. Trước đó, ông có 4 năm làm Tổng thống, từ 2008-2012.

Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev (trái) và Tổng thống Vladimir Putin trong cuộc họp ngày 15/1 Ông Medvedev từ chức ngay sau khi Tổng thống Putin đọc thông điệp liên bang trước đó cùng ngày, trong đó ông Putin đề xuất sửa đổi hiến pháp để tăng quyền cho thủ tướng và các thành viên nội các.

Cụ thể, ông Putin đề nghị thay đổi phương thức bổ nhiệm chính phủ theo cách Quốc hội đề xuất các ứng cử viên, và tổng thống không có quyền từ chối đề cử của Quốc hội vào các cương vị Thủ tướng, Phó Thủ tướng và bộ trưởng thay cho việc Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng.

Tuy nhiên, Tổng thống vẫn giữ quyền xác định các ưu tiên của chính phủ và quyền bãi nhiệm các thành viên chính phủ. Tổng thống vẫn kiểm soát trực tiếp hệ thống phòng thủ.

Đồng thời, việc bổ nhiệm người đứng đầu các bộ sức mạnh sau khi tham khảo ý kiến với Hội đồng Liên bang (Thượng viện). Cuối cùng, ông đề nghị đưa ra trưng cầu dân ý về những sửa đổi Hiến pháp.

Ngay sau khi từ chức, ông Medvedev đã đồng ý đảm nhận vai trò trong Hội đồng An ninh của Tổng thống. Phát biểu trên truyền hình, ông Medvedev cho biết các đề xuất sửa đổi hiến pháp mà Tổng thống Putin đưa ra sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể trong cán cân quyền lực của đất nước, và vì vậy "chính phủ trong định dạng hiện nay đã từ chức". Ông Medvedev nhấn mạnh: "Chúng ta nên tạo điều kiện cho Tổng thống tiến hành mọi biện pháp cần thiết" để thực hiện các thay đổi trên.

Tổng thống Nga V. Putin đọc thông điệp liên bang năm 2020 sớm hơn thường lệ

Cũng ngay trong ngày 15/1, Điện Kremlin thông báo, Tổng thống Putin đã đề cử người đứng đầu Cơ quan Thuế liên bang Nga Mikhail Mishustin, 53 tuổi, làm Thủ tướng mới của Nga.

Tổng thống Putin đã đệ trình đề xuất của mình lên Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) để được thông qua sau khi ông Mishustin đồng ý tiếp nhận chức vụ Thủ tướng. Bên cạnh đó, ông Putin còn ký sắc lệnh cho phép Chính phủ từ chức.

Người đứng đầu đảng Nước Nga thống nhất tại Duma Quốc gia Nga Sergey Neverov cho biết, sáng 16/1 (giờ địa phương), sẽ triệu tập một phiên họp của các đại biểu đảng này để thảo luận về ứng viên Thủ tướng Mikhail Misustin.

Ông Neverov nhấn mạnh, cần thúc đẩy tối đa việc phê chuẩn Thủ tướng để tiến tới hình thành Chính phủ mới. Khả năng cao ông Mikhail Misustin sẽ được phê chuẩn là Thủ tướng mới của Nga, vì Đảng Nước Nga thống nhất chiếm đa số tại Duma Quốc gia Nga.

Kịch bản đoán trước?

Trang mạng của Điện Kremlin ngày 15/1 cho biết, Tổng thống Putin đã thành lập nhóm công tác soạn thảo các đề xuất sửa đổi Hiến pháp. Nguyên thủ quốc gia Nga đã ký lệnh phê duyệt thành phần của nhóm công tác, có hiệu lực ngay từ ngày 15/1.

Chủ tịch Ủy ban Hiến pháp Hội đồng Liên bang Andrei Klishas, Chủ tịch Ủy ban xây dựng nhà nước và pháp luật Duma Quốc gia Pavel Krasheninnikov, Viện sĩ Viện hàn lâm Khoa học Nga Taliya Khabrieva được bổ nhiệm làm các đồng chủ tịch nhóm công tác với thành phần hơn 70 thành viên này.

Thư ký báo chí của tổng thống, ông Dmitry Peskov lưu ý rằng đây là cải cách nghiêm túc, nên nguyên thủ quốc gia Nga cho rằng cần phải tham khảo ý kiến của dân chúng thông qua bỏ phiếu. Thời điểm và thủ tục tiến hành trưng cầu ý dân sẽ được xác định sau đó được chính thức hóa bằng sắc lệnh.

Ông Putin sẽ duy trì quyền lực trong vai trò mới?

Trong khi đó, TASS dẫn lời Phó Thủ tướng Nga Vitaliy Mutko cho biết sau khi thực hiện kế hoạch sửa đổi Hiến pháp, Hội đồng Nhà nước sẽ nằm trong cơ cấu hành pháp.

Theo ông Mutko, Hội đồng Nhà nước, được thành lập như một cơ quan tư vấn, sẽ có vai trò mới. Trong thông điệp liên bang đọc trước Hội nghị Liên bang ngày 15/1, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố vai trò của Hội đồng Nhà nước cần được củng cố trong Hiến pháp như một phần của kế hoạch sửa đổi luật cơ bản.

Tuy nhiên, ông không tiết lộ chi tiết vai trò của cơ quan này.

Chủ tịch Hội đồng Nhà nước là Tổng thống Nga, các thành viên trong Hội đồng gồm các chủ tịch Hội đồng Liên bang (Thượng viện) và Duma Quốc gia (Hạ viện), lãnh đạo các phe phái trong Hạ viện, thống đốc các chủ thể, đại diện toàn quyền của Tổng thống Nga ở các khu vực liên bang. Ngoài ra, Hội đồng còn gồm những người có nhiều kinh nghiệm trong các hoạt động công - nhà nước và xã hội.

Hội đồng Nhà nước xem xét các vấn đề chính trị cấp bách ở Nga, song không có quyền lực. Những diễn biến bất ngờ ở nước Nga diễn ra giữa lúc giới phân tích đồn đoán về các kịch bản Tổng thống Putin sẽ duy trì quyền lực sau 20 năm nắm quyền kể từ ngày 31/12/1999.

Hãng tin AP của Mỹ mới đây đã bình luận:

"Ông Putin, 67 tuổi, yêu thích thể thao, dường như vẫn còn đủ sức khỏe để tiếp tục lãnh đạo. Ông thường xuyên luyện tập judo, trượt tuyết và chơi khúc côn cầu để thể hiện sự dẻo dai của mình. Ông vẫn được người dân yêu mến rộng rãi...".

 

Nước Nga trỗi dậy mạnh mẽ dưới thời ông Putin

Theo giới quan sát, ông Putin có thể tiếp tục nắm giữ quyền lực thông qua các biện pháp như sửa đổi hiến pháp để xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ tổng thống.

Tuy nhiên, đây là kịch bản khó xảy ra vì những lý do nhạy cảm. Những tuyên bố của ông Putin trong thông điệp liên bang ngày 15/1 cho thấy kế hoạch sửa đổi hiến pháp để tái phân bổ quyền lực giữa tổng thống, nội các và quốc hội.

Nếu được tiến hành, những sửa đổi như vậy sẽ dẫn tới cắt giảm quyền lực của tổng thống và không loại trừ khả năng ông Putin tiếp tục điều hành đất nước với tư cách là thủ tướng.

Tuy vậy, những thông tin được Phó Thủ tướng Nga Vitaliy Mutko tiết lộ về vai trò mới của Hội đồng nhà nước và việc Thủ tướng Medvedev đồng ý tham gia Hội đồng An ninh của Tổng thống cho thấy ông Putin có thể sẽ duy trì quyền lực theo cách tương tự nhà lãnh đạo Kazakhstan Nursultan Nazarbayev.

Trong năm 2019, ông Nazarbayev đột ngột từ chức Tổng thống Kazakhstan song nhà lãnh đạo 79 tuổi này vẫn đảm nhận vị trí quan trọng là người đứng đầu hội đồng an ninh quốc gia.

Bảo Minh

Nguồn: baodatviet.vn

---