Đảm bảo an ninh cho Ukraine: Vai trò của Đức là gì?

Sau hội nghị thượng đỉnh EU-Hoa Kỳ về cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine, một cuộc tranh luận đang diễn ra ở Đức về các đảm bảo an ninh và vai trò mà Đức nên đảm nhiệm trong tương lai.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết còn quá sớm để quyết định vai trò của Đức trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình có thể có ở Ukraine - Ảnh: Alexander Drago/REUTERS

Tất cả những người tham dự đều đồng ý rằng cuộc họp tại Washington đã diễn ra trong thiện chí. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã mời các đại diện cấp cao của EU, NATO và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đến Washington để thảo luận về hòa bình tại Ukraine.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz bày tỏ sự hài lòng chung của mình với hội nghị thượng đỉnh.

"Mọi chuyện có thể đã diễn ra theo cách khác. Nhưng kỳ vọng của tôi không chỉ được đáp ứng mà còn vượt xa", Merz phát biểu tại Washington sau khi các cuộc thảo luận kết thúc.

Tuy nhiên, Thủ tướng tuyên bố rằng hội nghị thượng đỉnh giữa Zelenskyy và Vladimir Putin sẽ phải được lên kế hoạch cẩn thận.

"Chúng tôi không biết liệu Tổng thống Nga có đủ can đảm để tham dự một hội nghị thượng đỉnh như vậy hay không. Do đó, cần phải thuyết phục", Merz nói thêm.

Ngừng bắn hay đàm phán hòa bình ngay lập tức?

Hội nghị thượng đỉnh EU-Hoa Kỳ đã chứng minh một thỏa thuận một phần giữa Hoa Kỳ và Châu Âu. Tuy nhiên, cũng rõ ràng rằng Hoa Kỳ và Châu Âu có những quan điểm khác nhau về con đường dẫn đến hòa bình ở Ukraine . Tổng thống Trump đang hướng tới một thỏa thuận hòa bình toàn diện, trong khi ông tin rằng một lệnh ngừng bắn trước đó là không cần thiết.

Người châu Âu đã có một quan điểm hoàn toàn khác. Bộ trưởng Tài chính Merz đã rất rõ ràng trong cuộc thảo luận công khai với Donald Trump. Ông kịch liệt kêu gọi một lệnh ngừng bắn làm điểm khởi đầu cho các cuộc đàm phán tiếp theo.

"Thành thật mà nói, tất cả chúng ta đều muốn thấy lệnh ngừng bắn", Merz nói.

Ông nói rằng ông không thể tưởng tượng được cuộc họp tiếp theo sẽ diễn ra mà không có thỏa thuận như vậy. Tính xác thực của các cuộc đàm phán tiếp theo phụ thuộc vào vấn đề này.

Trong một cuộc phỏng vấn với DW, chuyên gia an ninh Rafael Loss từ tổ chức tư vấn Hội đồng Đối ngoại Châu Âu (ECFR) giải thích rằng những khác biệt trong cách tiếp cận giữa Hoa Kỳ và EU có thể gây ra xung đột: "Rõ ràng có những kỳ vọng rất khác nhau về cách tiếp cận các cuộc đàm phán. Donald Trump gần gũi hơn nhiều với Vladimir Putin về vấn đề này khi ông ấy nói rằng chúng ta phải giải quyết những vấn đề lớn trước."

Đảm bảo an ninh cho Ukraine có thể như thế nào?

Ukraine lo ngại Nga sẽ tiếp tục các cuộc tấn công ngay cả sau khi lệnh ngừng bắn hoặc thỏa thuận hòa bình đã được ký kết. Trong cuộc xung đột Crimea năm 2014 , Putin đã nhiều lần phớt lờ các thỏa thuận và tiếp tục điều quân.

Tổng thống Hoa Kỳ vẫn còn khá mơ hồ khi nói đến các đảm bảo an ninh. Về vấn đề này, Trump nói, châu Âu là "tuyến phòng thủ đầu tiên". Tuy nhiên, tổng thống nói thêm rằng Washington cũng sẽ làm phần việc của mình.

Những đảm bảo dành cho Ukraine theo Điều 5 của Hiệp ước NATO đã được đưa ra. Các thành viên của liên minh quốc phòng hứa sẽ hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công: "Một cuộc tấn công vũ trang chống lại một hoặc nhiều thành viên trong số họ ở Châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại tất cả các thành viên."

Ý tưởng đưa ra những đảm bảo như vậy cho Ukraine bên ngoài NATO được đưa ra bởi người đứng đầu chính phủ Ý Giorgia Meloni , người có mối quan hệ tin cậy chặt chẽ với Tổng thống Trump.

Quân gìn giữ hòa bình cho Ukraine — bao gồm cả quân Đức?

Việc đảm bảo an ninh cũng có thể có nghĩa là quân đội Ukraine sẽ được quân đội EU hoặc NATO hỗ trợ để đảm bảo một thỏa thuận hòa bình có thể xảy ra.

Trong một thời gian, Pháp và Anh đã thảo luận về khả năng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu tại Ukraine. Sau hội nghị thượng đỉnh, Merz vẫn để ngỏ câu hỏi liệu Đức có tham gia hay không.

"Còn quá sớm để đưa ra câu trả lời chắc chắn", Thủ tướng nhấn mạnh. Ông cho biết vấn đề này sẽ phải được thảo luận với liên minh cầm quyền của ông tại Berlin. Điều này cũng bao gồm câu hỏi liệu Quốc hội Liên bang (Bundestag) có "phải đưa ra những quyết định đòi hỏi sự ủy nhiệm hay không". Hiện tại, Quốc hội Liên bang cần phải bỏ phiếu để quyết định việc triển khai quân đội Liên bang (Bundeswehr) ra nước ngoài .

Trong một cuộc phỏng vấn với DW, chuyên gia an ninh Loss giải thích rằng nhiều mô hình hoạt động an ninh khác nhau đã được thảo luận tại EU. Thực tế, điều này sẽ bao gồm việc huấn luyện quân nhân tại Ukraine cũng như hỗ trợ hậu cần từ hải quân hoặc không quân.

Tuy nhiên, Loss cũng cho rằng việc Đức "triển khai quân đội trên thực địa là hợp lý, xét đến việc Đức là quốc gia lớn nhất châu Âu. Về mặt này, Đức cũng phải chịu một phần trách nhiệm. Tôi nghĩ sẽ là một sai lầm nếu loại trừ khả năng này ngay từ đầu."

Những quan điểm khác nhau về lực lượng mặt đất của Đức

Adis Ahmetovi, một chuyên gia chính sách đối ngoại của Đảng Dân chủ Xã hội trung tả (SPD), một đối tác liên minh với khối bảo thủ  Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo và Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) của Merz, đang cân nhắc khả năng lực lượng vũ trang Đức tham gia vào sứ mệnh gìn giữ hòa bình trong tương lai tại Ukraine.

Tại X, lãnh đạo đảng Alternative for Germany (AfD) và chính trị gia đối lập Alice Weidel cảnh báo rằng Đức có thể trở thành mục tiêu nếu Hoa Kỳ rút quân và sau đó yêu cầu: "Đức cần hòa giải với Nga thay vì đối đầu lâu dài". Mặt khác, lãnh đạo Đảng Cánh tả Jan van Aken đã đưa ra khả năng thành lập lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc từ 30.000 đến 40.000 binh sĩ để đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc có sắp được áp dụng trở lại ở Đức không?

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Thủ tướng Merz đã khẳng định rõ ràng rằng ông rất coi trọng chính sách đối ngoại và quốc phòng trong thời kỳ chiến tranh Ukraine đầy biến động này. Chính Merz là người đã tổ chức cuộc họp tuần trước để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Alaska .

Merz đã trở thành nhà lãnh đạo của cộng đồng châu Âu. Ngay sau khi được bầu làm Thủ tướng, ông đã đến Kyiv cùng với các chính trị gia châu Âu khác để bày tỏ tình đoàn kết với Ukraine.

Cuộc gặp đầu tiên với Tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 6 năm 2025 cũng là một thành công đối với Friedrich Merz, người rõ ràng đã có thể xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Mỹ. Ngay cả các đảng đối lập cũng dành lời khen ngợi cho cam kết kiên định của Merz đối với chính sách đối ngoại kiên định của Đức, điều mà nhiều người đã bỏ lỡ dưới thời người tiền nhiệm Olaf Scholz (SPD).

Chuyên gia an ninh Rafael Loss cũng đánh giá các hành động chính trị của Merz hướng tới hòa bình ở Ukraine là "tích cực".

"Ông ấy chắc chắn có cách ứng xử đặc biệt với Donald Trump, như chúng ta đã thấy trong những tháng gần đây", Loss nói. "Nhưng Merz [cũng] tự coi mình có mối quan hệ chặt chẽ với các đồng nghiệp châu Âu, cùng nhau đưa ra lập trường chung về châu Âu."

Điều này cũng bao gồm câu hỏi liệu có cần phải bỏ phiếu tại Bundestag để quyết định việc triển khai quân đội Bundeswehr ra nước ngoài hay không.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo Deutsche Welle

---