Phát ngôn của Thủ tướng tương lai Merz gây sóng gió tại Mỹ

Trong khi hầu như không được chú ý ở Đức, tuyên bố độc lập của Friedrich Merz khỏi nước Mỹ của Donald Trump đang gây ra những làn sóng dữ dội ở Mỹ.

"Điều này sẽ gây ra hậu quả": Merz hối tiếc vì châu Âu đã không ủng hộ Ukraine sớm hơn. (Ảnh: picture alliance/dpa/dpa-Pool)

Công chúng Mỹ đón nhận phát ngôn của người chiến thắng trong cuộc bầu cử Đức Friedrich Merz với tâm lý vừa ngưỡng mộ vừa hoài nghi.

Trên hết, những lời này đã khiến nhiều người phải chú ý.

Trong khi sự đoạn tuyệt mạnh mẽ của vị Thủ tướng tương lai với chiến lược an ninh kể từ sau Thế chiến thứ hai bị lu mờ trong những phân tích hậu bầu cử ở Đức, thì tại Mỹ, các nhà phân tích và bình luận viên đang tập trung thảo luận về vấn đề này.

Nhà báo Lee Hockstader của tờ Washington Post coi phát ngôn của Friedrich Merz trong đêm bầu cử là một tuyên bố "không thể tưởng tượng được từ một chính khách Đức trong 80 năm qua, đặc biệt là từ một người ủng hộ mạnh mẽ quan hệ xuyên Đại Tây Dương".

Ông trích dẫn lời Merz trong "Vòng tròn voi" (cuộc tranh luận sau bầu cử) rằng ưu tiên hàng đầu của ông là giúp châu Âu "từng bước đạt được độc lập khỏi Hoa Kỳ".

"Châu Âu cần chính xác kiểu nói thẳng này"

"Châu Âu cần chính xác kiểu nói thẳng này," Hockstader khen ngợi vị Thủ tướng tương lai. Các nhà phân tích Mỹ nhận thấy rằng Merz không phát biểu điều này một cách tùy tiện. Ông đã dành thời gian để trình bày chi tiết tuyên bố độc lập của mình khỏi nước Mỹ của Trump.

"Những can thiệp từ Washington không kém phần mạnh mẽ, quyết liệt và cuối cùng là vô lễ so với những can thiệp mà chúng ta đã thấy từ Moscow," lãnh đạo CDU đã mở đầu phát biểu của mình trong "Vòng Berlin". Ông Merz nói tiếp: "Ít nhất là kể từ những phát biểu của Tổng thống Donald Trump trong tuần qua về Ukraine, rõ ràng là người Mỹ, ít nhất là bộ phận người Mỹ trong chính quyền này, hầu như thờ ơ với số phận của châu Âu".

Đức hiện đang chịu áp lực mạnh mẽ từ hai phía. Vì vậy, ưu tiên tuyệt đối của ông là làm cho châu Âu độc lập khỏi Hoa Kỳ. "Tôi đã không nghĩ rằng mình sẽ phải nói điều này trong một chương trình truyền hình."

Sự thay đổi bất ngờ từ người ủng hộ quan hệ xuyên Đại Tây Dương

Anne Applebaum, người đoạt giải Pulitzer, cũng không nghĩ vậy. "Friedrich Merz là một người thực sự ủng hộ quan hệ xuyên Đại Tây Dương ở cực thân Mỹ nhất trong phổ chính trị Đức," bà nhấn mạnh tính kịch tính của những phát ngôn này trên Bluesky.

"Một tháng trước, ý tưởng rằng tân Thủ tướng Đức nói về 'độc lập khỏi Hoa Kỳ' là hoàn toàn không thể tưởng tượng được."

Các nhà phân tích khác như Jim Townsend, người trước đây phụ trách các vấn đề châu Âu tại Lầu Năm Góc, chỉ ra sự bất an về vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ. Vấn đề không còn chỉ là việc các nước châu Âu chia sẻ chi phí. Các đồng minh trong NATO hiện đang đối mặt với một vấn đề niềm tin cơ bản. "Liệu chúng ta thực sự có thể tin rằng Hoa Kỳ sẽ tuân thủ Điều 5?"

Merz cảnh báo hậu quả cho cả hai bên

Merz đã nhấn mạnh thêm về điểm này trong cuộc họp báo vào thứ Hai. Ông sẽ "làm mọi thứ" để duy trì mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Nếu mối quan hệ đó bị phá hủy, không chỉ châu Âu phải chịu thiệt hại. "Điều đó cũng sẽ gây tổn hại cho nước Mỹ."

Trong một sự tương phản kỳ lạ với phân tích tỉnh táo của Merz, Donald Trump đã chúc mừng chính trị gia Liên minh một cách gần như quá mức về chiến thắng bầu cử của ông.

"Một ngày tuyệt vời cho nước Đức và Hợp chủng quốc Hoa Kỳ!" Theo quan điểm của các nhà phân tích Mỹ, có nhiều dấu hiệu cho thấy vị Tổng thống này không hề biết về "tuyên bố độc lập" của Merz.

Đặc biệt khi Phó Tổng thống J.D. Vance và tỷ phú Elon Musk đã công khai ủng hộ đảng AfD.

"Đức không phải nước cộng hòa chuối"

Nhà báo Hockstader cho rằng, sự can thiệp của họ vào chiến dịch tranh cử có thể đã tạo ra hiệu ứng bumerang.

"Đã rõ ràng rằng nước Đức và 83 triệu công dân của nó không phải là một nước cộng hòa chuối, co rúm trước những lời hùng hồn và sự đe dọa của Hoa Kỳ."

Các nhà phân tích như Adam Taylor của Washington Post nhìn nhận một cách hoài nghi về khả năng của Merz trong việc biến tuyên bố độc lập thành hành động.

Ông dẫn chứng một nghiên cứu chỉ ra rằng châu Âu sẽ cần hàng trăm nghìn binh sĩ mới và ít nhất 260 tỷ đô la thêm để răn đe Nga mà không cần Hoa Kỳ. Điều này không thể thực hiện được nếu không nới lỏng giới hạn nợ.

Rachel Rizzo từ Atlantic Council chỉ ra nguy cơ mà Merz đã chấp nhận với tuyên bố độc lập của mình. "Nếu Đức không thể xem xét lại một cách cơ bản vai trò của mình trong NATO và ở châu Âu, cuối cùng nó sẽ bị coi là yếu đuối và kém hiệu quả, điều này chỉ càng tiếp thêm nhiên liệu cho những quan điểm tồi tệ nhất của Trump về châu Âu."

 

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---