Quyết định chiến lược: Ukraine lựa chọn tiêm kích Thụy Điển thay vì máy bay của Mỹ

Ukraine đang chuyển hướng sang sử dụng máy bay chiến đấu của Thụy Điển thay vì các mẫu của Mỹ. Các chuyên gia nhận định đây là một quyết định mang tính chiến lược cao.

 

Thỏa thuận cung cấp tiêm kích Gripen

Tổng thống Ukraine Volodymyr Selenskyj và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đã ký một ý định thư vào tuần trước. Thỏa thuận này mở đường cho việc cung cấp tới 150 máy bay chiến đấu JAS 39 Gripen E do Thụy Điển sản xuất cho không quân Ukraine.

Ukraine và Thụy Điển đã nhất trí về biên bản ghi nhớ về việc cung cấp máy bay chiến đấu Gripen. (Nguồn: IMAGO/Christine Olsson/TT)

Các nhà phân tích quân sự đã mô tả đây là một "quyết định chiến lược" của Kyiv. Tuy nhiên, dự kiến sẽ cần một khoảng thời gian đáng kể trước khi những chiếc máy bay đầu tiên có thể sẵn sàng hoạt động tại Ukraine.

Bối cảnh và lý do chiến lược đằng sau quyết định

Trong suốt thời gian qua, lực lượng không quân Ukraine chủ yếu dựa vào các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất. Những chiếc F-16 này được Ukraine tiếp nhận từ các quốc gia đồng minh châu Âu, vốn đang trong quá trình chuyển đổi và nâng cấp phi đội của mình lên các mẫu F-35 tiên tiến hơn.

Điều đáng chú ý là chính phủ Mỹ chưa bao giờ trực tiếp cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraine. Một nhà phân tích đã chỉ ra rằng:

"Mỹ gần đây đã thể hiện mình không phải là một đối tác ổn định và đáng tin cậy. Điều này không chỉ giới hạn ở chính quyền của Tổng thống Donald Trump mà còn bao gồm cả người tiền nhiệm Joe Biden, người cũng đã không cung cấp F-16 trực tiếp từ Hoa Kỳ."

Chuyên gia phân tích quân sự Oleg Schdanow cũng nhận định về sự thay đổi chiến lược này: "Chiến lược của chúng ta hiện nay là cố gắng tách biệt bản thân khỏi Hoa Kỳ càng nhiều càng tốt. Sự bất ổn chính trị khiến Mỹ trở thành một đối tác không đáng tin cậy."

Thỏa thuận dài hạn được ký kết

Thỏa thuận mới giữa Thụy Điển và Ukraine có thời hạn kéo dài từ mười đến mười lăm năm và dự kiến sẽ tiêu tốn một khoản ngân sách lên tới khoảng mười tỷ đô la Mỹ.

Chương trình hợp tác này không chỉ bao gồm việc cung cấp các máy bay chiến đấu mà còn tích hợp cả công tác đào tạo phi công Ukraine và xây dựng một cơ sở kỹ thuật chung để phục vụ công tác bảo trì và sửa chữa.

Đáng chú ý, ngay từ tháng 8 năm 2023, các phi công Ukraine đã bắt đầu khóa đào tạo đầu tiên trên dòng máy bay chiến đấu Gripen.

Trong chuyến thăm tới Thụy Điển, Tổng thống Zelenskyy bày tỏ sự lạc quan về việc "nhận được ít nhất 100 máy bay Gripen". Thủ tướng Kristersson khẳng định rằng Thụy Điển sẽ đóng góp vào việc xây dựng một lực lượng không quân Ukraine mới và có sức mạnh chiến đấu cao.

Tuy nhiên, trên các phương tiện truyền thông Thụy Điển, báo "Aftonbladet" đã đưa ra lưu ý rằng quá trình để những chiếc tiêm kích Gripen thế hệ mới nhất thực sự có thể bảo vệ không phận Ukraine vẫn còn là một chặng đường dài.

Theo đó, có thể phải mất tới ba năm nữa các máy bay Gripen thế hệ mới mới được bàn giao cho Ukraine. Thêm vào đó, vấn đề tài chính cũng là một yếu tố quan trọng, bởi việc đặt mua hơn 100 máy bay chiến đấu đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ.

Trong vấn đề này, các đồng minh phương Tây của Ukraine chắc chắn sẽ đóng một vai trò quan trọng. Tuy nhiên, các lô hàng đầu tiên của các mẫu Gripen đời cũ hơn có thể sẽ được giao vào năm 2026 để nhanh chóng củng cố khả năng phòng thủ của Ukraine.

Máy bay công nghệ cao với tầm bay 1.500 km

JAS 39 Gripen E được xem là một trong những máy bay chiến đấu đa năng hiện đại nhất trên thế giới.

Được phát triển bởi tập đoàn Saab, mẫu máy bay này kết hợp sự linh hoạt, tầm bay xa và hệ thống điện tử hàng không tiên tiến.

Phiên bản này sở hữu động cơ mạnh mẽ hơn của General Electric, tầm bay được cải thiện đáng kể, cùng với hệ thống radar và điện tử phát triển vượt bậc, cho phép phi công có thể phát hiện và đối phó với nhiều mục tiêu cùng lúc.

Gripen E có khả năng mang theo các loại bom dẫn đường với tầm tấn công lên tới 500 km, đủ xa để hoạt động ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không đối phương. Bên cạnh đó, nó còn có thể mang theo bom chính xác bằng laser, tên lửa không đối đất và tên lửa chống hạm.

Một ưu điểm nổi bật khác là: Khác với các máy bay chiến đấu F-16, Gripen có khả năng sử dụng tên lửa hành trình Taurus của Đức, với điều kiện Berlin chấp thuận việc chuyển giao cho Ukraine.

Điều này có thể mang lại cho Ukraine một loại máy bay hoạt động ở đẳng cấp cao về tầm bắn, tính linh hoạt và độ chính xác theo tiêu chuẩn phương Tây.

Phạm Hương ©Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Các nguồn sử dụng: Reuters, svoboda, Moscow Times

 

 

 

---