Nga đối mặt thách thức tài chính: Rút ruột ngân sách quốc gia để duy trì "cỗ máy chiến tranh"

Những số liệu thống kê mới về ngành công nghiệp quốc phòng của Nga đã gây ra những phản ứng "gây sốc" trong giới phân tích sau khi những thông tin về sự phát triển của ngành công nghiệp vốn được coi là huyết mạch của nền kinh tế Nga được công bố.

Nhiều lĩnh vực quan trọng của ngành, bao gồm sản xuất sản phẩm kim loại, thiết bị vận tải và sản xuất công nghiệp nói chung, đang có dấu hiệu suy yếu. Các chuyên gia đã đưa ra những nhận định về nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này.

Những biện pháp siết chặt ngân sách của Điện Kremlin gây áp lực lên nền kinh tế Nga và ngành công nghiệp quốc phòng

Sự suy giảm này gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế trong nước, khi mà trong những năm gần đây, ngành công nghiệp quốc phòng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Nga.

Sau gần ba năm tăng trưởng hai con số, dữ liệu gần đây từ Cơ quan Thống kê Liên bang Nga (Rosstat) cho thấy những dấu hiệu đầu tiên của sự đình trệ đã bắt đầu xuất hiện.

Wladimir Putin tại một hội nghị ở Moscow (ảnh mang tính biểu tượng). Ngành công nghiệp quốc phòng của Nga đang suy yếu. Điều này được cho là một phần do sự hỗ trợ yếu hơn từ Điện Kremlin. Người dân phải gánh chịu hậu quả.

Các ngành công nghiệp liên quan đến lĩnh vực quốc phòng đã nhận được các khoản trợ cấp lớn từ chính phủ kể từ năm 2022. Nguồn tài trợ này đến từ việc tăng chi tiêu cho chiến tranh thông qua ngân sách thông thường, đồng thời áp dụng một chiến lược ngân hàng đầy rủi ro, dẫn đến "nợ xấu" trên thị trường tín dụng doanh nghiệp Nga. Đây là nhận định của nhà nghiên cứu Craig Kennedy thuộc Đại học Harvard vào đầu năm 2025.

Đây là lần đầu tiên ngành công nghiệp quốc phòng ghi nhận sự đình trệ kể từ cuộc xung đột tại Ukraine. Nhà kinh tế học Natalja Orlowa thuộc Alfa Bank cảnh báo rằng sự chậm lại trong sản xuất quốc phòng có liên quan trực tiếp đến việc cắt giảm ngân sách. Một ví dụ điển hình là ngành cơ khí chế tạo, vốn phụ thuộc nặng nề vào các đơn đặt hàng quốc phòng của nhà nước, đã sụt giảm 0,1% trong tháng 9. Bà Orlowa được báo Moscow Times trích dẫn: "Điều này có thể là dấu hiệu cho thấy các biện pháp siết chặt tài chính dự kiến sẽ gây áp lực lên tăng trưởng công nghiệp trong tương lai gần".

Điện Kremlin công bố kế hoạch kinh tế mới – giảm chi tiêu quân sự trong ngắn hạn

Ý của bà Orlowa là vào cuối tháng 9, chính phủ Nga đã công bố một kế hoạch ngân sách mới, phác thảo chi tiêu quân sự đến năm 2028.

Một điểm đáng chú ý là vào năm 2026, Điện Kremlin dự kiến sẽ cắt giảm ngân sách cho quốc phòng so với năm trước. Khoản ngân sách dành cho quốc phòng dự kiến sẽ vào khoảng 134,9 tỷ euro.

Đến năm 2027, Tổng thống Nga Wladimir Putin dự kiến đầu tư 3,1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nga cho việc tái vũ trang, và con số này sẽ tăng lên 2,8% vào năm 2028.

Kế hoạch dự kiến đến năm 2028, ngành công nghiệp sẽ tăng trưởng khoảng 10% so với năm 2024.

Tuy nhiên, nhà kinh tế học Alexandra Prokopenko từ Viện nghiên cứu Carnegie Politika cảnh báo rằng Điện Kremlin ngày càng gặp khó khăn trong việc huy động nguồn tài chính cần thiết cho các khoản chi tiêu quân sự khổng lồ.

Việc giảm chi tiêu quốc phòng trên danh nghĩa vào năm 2026 không phải là dấu hiệu cho thấy Điện Kremlin muốn chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine.

Cùng lúc đó, ông Putin đang tăng chi tiêu cho các hạng mục "an ninh quốc gia và hành pháp", dự kiến tăng 13% lên 42,4 tỷ euro. Tính tổng cộng cả ngành công nghiệp quốc phòng và chi tiêu an ninh, chỉ có sự sụt giảm 0,6% ngân sách được ghi nhận.

Người dân Nga gánh vác "cỗ máy chiến tranh" của ông Putin – "có thể tăng cường tài trợ bất cứ lúc nào"

Để đáp ứng các khoản chi tiêu quân sự khổng lồ, ngoài các chiến lược đã triển khai, Điện Kremlin còn tiến hành tăng thuế. Do đó, chi phí cho xe tăng và tên lửa mới sẽ ngày càng đè nặng lên vai người dân Nga bắt đầu từ năm 2026.

Hơn nữa, chính phủ Nga có thể nhanh chóng tăng chi tiêu quân sự nếu cần thiết. Hãng tin Reuters, dẫn lời một nguồn tin giấu tên, đã báo cáo rằng: "Nếu có các hành động chiến tranh đang diễn ra, họ có thể tăng cường tài trợ bất cứ lúc nào".

Một nguồn tin khác cho biết chi tiêu thực tế luôn cao hơn đáng kể so với số liệu chính thức. Điều này là do chúng được lồng ghép hoặc ẩn giấu trong các khoản chi tiêu khác của nhà nước.

Nguyễn Thanh Bình - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Các nguồn sử dụng: Reuters, Rosstat, Carnegie Politika, Moscow Times

---