Thời của Merz: Thủ tướng mới của Đức và khát vọng dẫn dắt châu Âu

Sau chiến thắng lịch sử, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang đối mặt với nhiều thách thức lớn từ nội bộ chính trị đến quốc tế. Liệu ông có thể đưa Đức trở thành người lãnh đạo mới của phương Tây, và Ukraina nên trông đợi gì từ chính phủ mới?

Merz bước lên vũ đài châu Âu trong thời khắc lịch sử

Ngày 6/5, Friedrich Merz chính thức trở thành Thủ tướng Đức sau chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang hồi tháng 2. Trong bài phát biểu nhậm chức, ông gọi đây là “lời cảnh báo cuối cùng” cho các đảng trung dung, sau khi đảng cực hữu AfD giành được tới 21% phiếu bầu – mức cao kỷ lục.

Liên minh cầm quyền mới gồm CDU, CSU và SPD chỉ chiếm đa số mong manh trong quốc hội với 13 ghế chênh lệch, khiến nguy cơ phải hợp tác với AfD trong tương lai trở thành hiện thực. Trọng trách của Merz là lấy lại niềm tin của cử tri và ổn định vị thế của các đảng dân chủ truyền thống.

Những thách thức từ suy thoái, di cư đến chiến tranh

Nước Đức – đầu tàu kinh tế châu Âu – đang đối mặt với suy thoái kéo dài, tranh chấp thương mại với Mỹ và làn sóng di cư chưa có lối ra. Thêm vào đó, chiến tranh tại Ukraina chưa có hồi kết, trong khi các cơ quan an ninh Đức cảnh báo Nga có thể tấn công các nước NATO trong tương lai gần.

Bất chấp chiến thắng trong cuộc bầu cử, uy tín của Merz đã sụt giảm nhanh chóng. Khảo sát mới nhất cho thấy CDU/CSU chỉ còn 24% tỉ lệ ủng hộ, và hơn một nửa người dân không tin ông sẽ là một thủ tướng thành công. Trong khi đó, AfD lần đầu vượt CDU/CSU, đạt mức ủng hộ 26%.

Từ bỏ tư duy cũ, Merz đặt cược vào vai trò lãnh đạo mới

Trái ngược với truyền thống dè dặt trong chính sách đối ngoại, Merz khẳng định Đức sẵn sàng đóng vai trò trung tâm tại châu Âu và phương Tây. Ông nhấn mạnh: “Thông điệp gửi đến Trump rất rõ ràng: Đức đã trở lại. Châu Âu có thể đặt niềm tin vào chúng tôi.”

Trước hoài nghi về tính hiệu quả của liên minh, Merz chủ động đề xuất sửa đổi hiến pháp để nới lỏng giới hạn ngân sách (“phanh nợ”), mở đường cho việc tăng chi tiêu quốc phòng và hỗ trợ Ukraina 3 tỷ euro đã cam kết.

Thậm chí, ông triệu tập quốc hội cũ trước khi nhiệm kỳ kết thúc để kịp thông qua các điều khoản quan trọng, tránh rủi ro từ tân quốc hội còn chưa ổn định.

“Taurus” – phép thử đầu tiên của Merz với Ukraina

Một trong những dấu mốc then chốt đầu tiên là quyết định về việc cung cấp tên lửa hành trình “Taurus” cho Ukraina. Dù Merz từng công khai ủng hộ, nhưng vấp phải sự dè dặt từ các đối tác trong liên minh, đặc biệt là Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius và Ngoại trưởng tương lai Johann Wadephul – dù cả hai đều thuộc CDU.

Việc cả Thủ tướng và Ngoại trưởng cùng đảng là tín hiệu tích cực, hứa hẹn sự đồng thuận cao hơn trong chính sách ngoại giao, so với thời chính phủ Scholz.

Cam kết với NATO, EU và cái nhìn cứng rắn với người tị nạn

Chính phủ Merz đã khẳng định lập trường ủng hộ Ukraina gia nhập NATO và EU – điều từng gây tranh cãi tại Berlin. Tuy nhiên, với hơn 1 triệu người tị nạn Ukraina đang sinh sống tại Đức, chính quyền mới sẽ siết chặt chính sách nhập cư, giảm hỗ trợ xã hội và tăng kiểm soát đối với người không có việc làm.

Friedrich Merz từng gây sóng gió khi gọi người tị nạn Ukraina là “khách du lịch xã hội” vào năm 2022 – một phát ngôn ông đã xin lỗi, nhưng không rút lại quan điểm cứng rắn về nhập cư.

Khi nước Đức còn e ngại vai trò lãnh đạo

Bất chấp nỗ lực của Merz, phần lớn người dân Đức vẫn chưa sẵn sàng chấp nhận vị trí cường quốc dẫn đầu châu Âu. Trên 50% phản đối vai trò lãnh đạo an ninh lớn hơn. Một bộ phận công chúng tin rằng Đức có thể đàm phán với Nga nếu chiến tranh lan rộng – điều mà các nhà phân tích cảnh báo là “ảo tưởng nguy hiểm”.

Thu Phương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---