Nhà báo Lại Văn Sâm và câu chuyện ngày đầu ở VTV3

Chúng tôi có cuộc trò chuyện với nhà báo Lại Văn Sâm trong không khí khá đặc biệt: 40 năm kỷ niệm ngày phát sóng chương trình đầu tiên của Đài truyền hình Việt Nam. Trên chặng đường đầy tự hào đó, sự ra đời của kênh VTV3 là một dấu ấn khó quên. Cuộc trò chuyện không quá dài nhưng cũng giúp chúng tôi có hình dung trọn vẹn hơn về những ngày đầu tiên của VTV3.

 

 

Hôm ra mắt cũng là một kỷ niệm rất đáng nhớ. Hôm đó tôi đi duyệt chương trình SV96 tại Nghệ An. 4h sáng chúng tôi mới về tới Hà Nội. Lúc đó chị Nguyên Hạnh, người được phân công dẫn chương trình ra mắt đó, đã gọi điện cho tôi và bảo: Anh ơi, anh về, mai 10h mình lên sóng. Tôi lúc đó đang ở Vinh, có nói lại: Thôi, Hạnh ơi, em làm một mình đi. Anh không thể tham gia được đâu vì đêm nay anh mới đi tàu ra.

 

Chúng tôi tới ga Hàng Cỏ vào lúc 5h sáng. Tôi định về nhà và ngủ một giấc. Nhưng chưa kịp về, Nguyên Hạnh lại gọi điện và bảo: Anh ơi, hôm nay chương trình ra mắt rất trọng đại, nên tốt nhất là anh nên có mặt để hai anh em mình cùng “múa” với nhau (cười). Tôi bảo: Đồng ý, đàn ông không được từ chối một lời mời của một phụ nữ đẹp. Tôi không ngủ nữa mà chạy ngay lên Đài. Khi xong những chuẩn bị cá nhân, chưa kịp ăn sáng, vào trong trường quay ghi hình, ra đến nơi chỉ để kịp nhét chiếc băng tôi và Nguyên Hạnh dẫn, chào khán giả và giới thiệu một kênh truyền hình mới VTV3. Chiếc băng nhét vào đầu phát và lên sóng ngay.  Thời điểm ấy diễn ra rất nhanh nhưng với tôi đó là thời điểm vô cùng quan trọng.

 

 

Những ngày đầu tiên, bộ khung chính gồm 7 người chúng tôi đã chạy và tìm mọi cách để có chương trình để phát. Lúc ấy có chương trình để phát đã là tốt lắm rồi. Hồi đó chỉ có hai chương trình mình sản xuất thôi. SV96 thì chúng tôi đã có sự chuẩn bị và bắt đầu sản xuất từ cuối năm 1995. Chương trình còn lại là Trò chơi liên tỉnh, kết hợp sản xuất với đối tác Pháp. Hai chương trình đó ngay từ khi mới ra đời đã nhận được sự ủng hộ của khán giả vì yếu tố lạ, mới…

 

SV96 ngày đó chúng tôi sản xuất đơn sơ lắm. Bây giờ khi xem lại, chúng tôi vẫn nói với nhau, sao ngày ấy mình quê thế (cười). Sân khấu thì lom dom. Âm thanh thì lúc to, lúc nhỏ. Chẳng có gì gọi là chuyên nghiệp cả. Nếu bây giờ chúng tôi sản xuất một chương trình như SV96 ngày xưa, chắc chắn tốn vào đó khoảng 20 con người với thời gian chuẩn bị rất kỹ, với mấy chục triệu đồng tiền đầu tư. Nhưng hồi đó, bạn biết không, chỉ có một nhóm 5, 6 người làm. Tôi vừa dẫn chương trình, vừa là tác giả kịch bản kiêm luôn đạo diễn. Tôi đứng trên sân khấu và nói, làm ơn bắt cho tôi cảnh này, cảnh kia. Ngày ấy, hoàn toàn không có trợ lý MC hay trợ lý trường quay. Chỉ có một xe màu, trong đó có đạo diễn. Tôi đề nghị bắt cho tôi hình này, hình kia, thế là đạo diễn cứ thế bắt hình. Máy quay cũng chỉ 3, 4 máy thôi nhưng đó là những thời điểm không thể quên được.

 

 

 ... Guồng quay làm việc kinh khủng của những ngày đầu tiên khiến tất cả chúng tôi, tất cả những bộ phận phải chạy, làm việc hết mình. Bởi vì chúng tôi cần chương trình phát sóng, cần có những chương trình mới vì không thể để khán giả xem lại mãi những chương trình khai thác. Mọi người ngày đó sống hoàn toàn vô tư, gặp nhau đã là vui rồi. Mỗi lần ghi hình chương trình SV hay Trò chơi liên tỉnh xong, cả nhóm chúng tôi có khoảng 7, 8 người, cả anh em quay phim, đạo diễn hình, biên tập… bao giờ cũng lang thang đến các cửa hàng, ngồi ăn với nhau đến 1, 2 giờ sáng mới về, nói chuyện về công việc… Hồi đó, định mức cũng không có. Lương của cả chương trình được bao nhiêu chia đều cho tất cả mọi người.

 

 

Ban đầu VTV3 chủ yếu là chương trình giải trí. Ngoài hai chương trình tự sản xuất là SV96 và Trò chơi liên tỉnh, chủ yếu là phim truyện khai thác, ca nhạc. Tôi nhớ chuyến đi từ Bắc vào Nam của tôi và đạo diễn Nguyễn An Ninh. Hai chị em lọ mọ đến các hãng sản xuất đĩa như Sài Gòn Video hay Phương Nam phim để chúng tôi khai thác những băng đĩa của họ. Mục đích là làm sao để có chương trình phát sóng. Lúc đó chưa có nhiều ý tưởng về sản xuất các chương trình mới.

 

Về sau cùng với thời gian, chúng tôi mới tuyển được một lứa các bạn mới vào như Bùi Thu Thủy, Tùng Chi, Diễm Quỳnh, Đỗ Bạch Dương… và nhiều bạn khác nữa. Tổng cộng khoảng 20 người. Chúng tôi có mở một lớp đào tạo cấp tốc, tự đào tạo cho nhau. Sau đó tôi có nói với các bạn trong buổi chia tay là: tôi hy vọng đến năm 1999 tức là sau 2 năm tôi sẽ được xem những chương trình của chính các bạn.

 

Nhưng rất may, lứa chúng tôi tuyển là lứa rất tốt. Toàn các bạn thông minh, năng động và ngay đến năm 1998 họ đã có một loạt chương trình như Từ ánh mắt đến trái tim, Ở nhà chủ nhật… Khi đó chúng tôi đã bớt những khó khăn, đã có người và thời gian để suy nghĩ và cho ra mắt những chương trình mới như Bảy sắc cầu vồng, Vườn cổ tích… Bây giờ nhìn lại, những chương trình đó cũng không phải là điều gì ghê gớm nhưng ít nhất nó cũng thổi một luồng gió mới vào kênh VTV3.