Ukraine, Triều Tiên và Cuba: Công lao giúp đỡ Việt Nam và những góc khuất ít người biết

Khi nhìn lại lịch sử quan hệ quốc tế của Việt Nam, không thể không nhắc đến sự giúp đỡ của các quốc gia đồng minh trong những giai đoạn khó khăn. Trong số đó, Cuba, Triều Tiên và Ukraine là ba cái tên thường được nhắc đến với những đóng góp đáng kể.

Tuy nhiên, mức độ và bản chất của sự giúp đỡ này có những khác biệt quan trọng, đôi khi trái ngược với những gì công chúng vẫn thường hình dung.

Ảnh: Infomigrants/ BBC/ Time. Graphics by The Vietnamese Magazine.

Đóng góp của Cuba và Triều Tiên

Cuba được biết đến với sự ủng hộ mạnh mẽ, thậm chí là “máu thịt” dành cho Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Triều Tiên mới là quốc gia có những đóng góp “bằng máu” thực sự.

Theo đó, Triều Tiên không chỉ viện trợ vật chất, đào tạo mà còn đặc biệt cử đến 200 phi công tiêm kích tham chiến bí mật tại Việt Nam. Trong số này, có 14 phi công đã hy sinh tại miền Bắc Việt Nam. Về khía cạnh này, Triều Tiên rõ ràng vượt trội hơn Cuba, dù sự đóng góp về cơ sở vật chất và huấn luyện có thể tương đương.

Điều đáng lưu ý là dù nhận được sự giúp đỡ quý báu, mối quan hệ giữa Việt Nam và Triều Tiên lại khá nhạt nhẽo so với tình hữu nghị sâu sắc với Cuba. Thậm chí, mối quan hệ này còn kém thân thiết hơn cả với Hàn Quốc.

Nguyên nhân có thể nằm ở việc Triều Tiên từng ủng hộ Trung Quốc trong giai đoạn Việt Nam có xung đột với nước này và Khmer Đỏ.

Bối cảnh kinh tế và sự sụp đổ của Liên Xô

Vào thập niên 1960-1970, cả Cuba và Triều Tiên đều đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt so với Việt Nam. Sự thịnh vượng này phần lớn đến từ sự hỗ trợ của Liên Xô và thời kỳ hoàng kim của chủ nghĩa xã hội.

Minh chứng rõ nét là Triều Tiên đã sở hữu hệ thống tàu điện ngầm, điều mà cả Cuba và Việt Nam đều chưa có cho đến tận ngày nay.

Tuy nhiên, sự sụp đổ của Đông Âu và Liên Xô đã giáng một đòn chí mạng vào chuỗi cung ứng của các nước xã hội chủ nghĩa. Cả Cuba và Triều Tiên đều mất đi “người anh cả” và thị trường tiêu thụ lớn, dẫn đến nền kinh tế lao dốc không phanh.

Thêm vào đó, việc cả hai quốc gia này đều chống Mỹ và chịu sự cấm vận của Mỹ càng khiến tình hình kinh tế thêm suy sụp nặng nề.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là sự nghèo đói của hai quốc gia này không phải do thiên tai, mà là hệ quả trực tiếp từ “lựa chọn thể chế” của họ. Sự nghèo đói do thiên tai có thể khiến người ta đồng cảm, nhưng nghèo đói do lựa chọn thì cần nhìn nhận một cách thẳng thắn hơn.

Ukraine: Những đóng góp thầm lặng nhưng vĩ đại

Nếu xét về công lao giúp đỡ Việt Nam, Triều Tiên có phần nhỉnh hơn Cuba, nhưng cả hai đều thua xa Ukraine. Cụ thể, đã có hơn 4.000 người Ukraine tham gia chiến đấu tại miền Bắc Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh.

Tuy nhiên, Việt Nam chưa bao giờ tổ chức lời kêu gọi quyên góp để “trả ơn” cho những hy sinh này.

Theo thống kê từ Hội Cựu Chiến binh Ukraine, ít nhất 4.396 người Ukraine đã trực tiếp tham gia chiến đấu tại miền Bắc Việt Nam, trong đó có nhiều người đã anh dũng hy sinh. Trong khi đó, sự ủng hộ của Cuba chủ yếu dừng lại ở các tuyên bố chính trị, viện trợ hàng hóa và cử kỹ sư sang Việt Nam, không có sự tham chiến trực tiếp của quân đội.

Điều đáng suy ngẫm là trong khi chính quyền Việt Nam gần đây đã kêu gọi người dân quyên góp ủng hộ Cuba với lý do “trả ơn”, thì lại chưa từng có động thái tương tự đối với Ukraine.

Kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lược nhắm vào Ukraine vào năm 2022, bất chấp hàng triệu người dân Ukraine bị ảnh hưởng bởi chiến tranh, chính phủ Việt Nam vẫn chưa đưa ra lời kêu gọi quyên góp giúp đỡ. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về sự công bằng và cách chúng ta ghi nhận những đóng góp, hy sinh.

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---