Thỏa thuận hòa bình Ukraine – Nga: Cơ hội thực sự hay chiêu bài chiến lược của Điện Kremlin?

Lần đầu tiên sau hơn ba năm xung đột, Tổng thống Nga Putin và người đồng cấp Ukraine Zelensky bày tỏ sẵn sàng đối thoại trực tiếp. Dù được kỳ vọng mở ra cơ hội cho hòa bình, nhiều chuyên gia vẫn đặt câu hỏi: Liệu đây là tín hiệu chân thành hay một nước cờ chiến lược?

Thời điểm đề xuất đàm phán không phải tình cờ

Ngày 11/5/2025, Tổng thống Nga Vladimir Putin bất ngờ đề xuất tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ, đáp lại lời kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện từ các quốc gia phương Tây.

Ngay sau đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo sẵn sàng đến Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Năm tới để đối thoại trực tiếp với ông Putin. Đây là lần đầu tiên kể từ khi chiến sự bùng phát năm 2022, hai nhà lãnh đạo công khai thể hiện mong muốn gặp gỡ nhằm tìm kiếm giải pháp ngoại giao.

Tuy nhiên, thời điểm của lời đề nghị này không phải ngẫu nhiên. Nga hiện đang phải đối mặt với nhiều sức ép từ cả trong nước lẫn quốc tế:

• Chiến sự bế tắc: Dù quân đội Nga có bước tiến ở Donbas và Kharkiv, thế trận vẫn đang giằng co do thiếu binh lực tinh nhuệ. Trong khi đó, Ukraine tiếp tục nhận viện trợ vũ khí từ phương Tây.

• Khó khăn kinh tế và chính trị nội bộ: Dù ông Putin đã tái đắc cử tổng thống trong cuộc bầu cử bị chỉ trích là dàn xếp, nền kinh tế Nga vẫn lao đao vì các lệnh trừng phạt và gánh nặng tài chính từ cuộc chiến kéo dài.

• Áp lực ngoại giao ngày càng gia tăng: G7, Mỹ và EU không chỉ siết chặt trừng phạt mà còn thúc đẩy các sáng kiến hòa bình độc lập, khiến Nga có nguy cơ bị gạt ra khỏi các tiến trình ngoại giao quốc tế.

Trong bối cảnh đó, đề xuất đàm phán có thể là một động thái chiến lược nhằm tạo hình ảnh “sẵn sàng đối thoại”, đồng thời chia rẽ lập trường của phương Tây trong việc hỗ trợ Ukraine.

Ukraine chủ động đáp lời, khéo léo tạo thế ngoại giao

Thay vì từ chối hoặc tỏ ra nghi ngờ, Tổng thống Zelensky nhanh chóng chấp nhận lời mời và tuyên bố sẽ đến Thổ Nhĩ Kỳ. Động thái này không chỉ thể hiện thiện chí mà còn là bước đi thông minh về mặt truyền thông và chiến lược:

• Chủ động dẫn dắt dư luận quốc tế: Ukraine thể hiện mình là bên ưu tiên hòa bình, phù hợp với kỳ vọng của các nước phương Tây – những quốc gia đang viện trợ cả quân sự lẫn chính trị.

• Chuyển áp lực sang phía Nga: Nếu Moscow trì hoãn hoặc hủy bỏ cuộc gặp, cộng đồng quốc tế sẽ xem đây là bằng chứng cho thấy Điện Kremlin không thực tâm tìm kiếm hòa bình.

• Tạo tiền đề cho hỗ trợ mạnh mẽ hơn: Nếu đàm phán thất bại, Kyiv có thể dựa vào đó để kêu gọi tăng viện trợ từ phương Tây, lập luận rằng họ đã chủ động theo đuổi con đường ngoại giao.

Thổ Nhĩ Kỳ – không gian trung lập cho cuộc đấu ngoại giao

Việc chọn Thổ Nhĩ Kỳ làm nơi diễn ra đàm phán không gây nhiều bất ngờ. Ankara, dưới thời Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, vẫn giữ vai trò trung gian trong nhiều xung đột khu vực. Với mối quan hệ linh hoạt với cả NATO và Nga, Thổ Nhĩ Kỳ được xem là điểm cân bằng thích hợp về mặt ngoại giao.

Tuy nhiên, khả năng đạt được một thỏa thuận hòa bình toàn diện là rất mong manh. Những vấn đề then chốt như chủ quyền bán đảo Crimea, tình trạng các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát, hay yêu cầu bồi thường chiến tranh vẫn là các rào cản cực kỳ phức tạp và khó nhượng bộ.

Ba kịch bản có thể xảy ra

Theo giới phân tích, cuộc gặp – nếu diễn ra – có thể dẫn đến một trong ba kịch bản sau:

1. Đàm phán nhưng không có kết quả cụ thể: Đây là kịch bản khả dĩ nhất. Hai bên có thể ra tuyên bố chung mang tính biểu tượng nhưng không thay đổi tình hình thực tế trên chiến trường.

2. Nga rút lui trước ngày đàm phán: Nếu nhận thấy không có lợi thế về mặt chính trị hay quân sự, ông Putin có thể viện lý do để trì hoãn hoặc hủy cuộc gặp.

3. Bước ngoặt ngoại giao bất ngờ: Dù ít khả năng, một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời ở một số khu vực có thể mở đường cho các cuộc đàm phán sâu rộng hơn, đặc biệt nếu có sự bảo trợ của Mỹ và Liên minh châu Âu.

Hòa bình – cơ hội hay công cụ?

Lời đề nghị đàm phán từ Moscow có thể là một “nước cờ mềm” để kéo dài thời gian và thử thách độ bền của liên minh phương Tây. Tuy nhiên, phản ứng nhanh nhạy và đầy tính toán từ Kyiv cho thấy Ukraine không chỉ trông chờ vào chiến trường, mà đang tích cực mở rộng “mặt trận ngoại giao” để củng cố vị thế quốc tế.

Câu hỏi lớn đặt ra lúc này không chỉ là: “Hòa bình có đến hay không?”, mà còn là: “Ai sẽ dẫn dắt và định nghĩa câu chuyện về hòa bình đó?”

Phạm Hương - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

---