Trung Quốc siết chặt xuất khẩu linh kiện drone, Ukraine đối mặt thách thức sản xuất

Trung Quốc đang có những động thái siết chặt đáng kể việc xuất khẩu các linh kiện thiết yếu cho ngành sản xuất drone tại Ukraine. Mặc dù trước đó vẫn duy trì việc cung cấp với giá cả phải chăng, Bắc Kinh giờ đây đang dần thu hẹp các lô hàng, đặc biệt là những bộ phận quan trọng, cho Kiev và các đối tác của họ.

Tình hình này đặt ra những thách thức mới cho Ukraine và thúc đẩy lời kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) nhanh chóng hành động để bù đắp sự thiếu hụt.

Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu linh kiện drone sang Ukraine

Bắc Kinh ngày càng gia tăng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu linh kiện drone sang Ukraine. Không chỉ dừng lại ở đó, chính phủ Trung Quốc còn có những hành động nhằm ngăn chặn các nỗ lực của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine trong việc nhập khẩu các thiết bị điện tử từ Trung Quốc thông qua các quốc gia trung gian như Ba Lan hoặc các nước vùng Baltic.

Ông Yurii Lomikovskyi, đồng sáng lập mạng lưới Iron gồm các công ty quốc phòng Ukraine và quốc tế, chia sẻ với ntv.de và một số hãng truyền thông châu Âu tại Lwiw rằng: "Hiện nay, chính phủ Trung Quốc còn cấm xuất khẩu linh kiện sang các nước này, vì họ biết rằng cuối cùng chúng cũng sẽ được chuyển tới Ukraine."

Theo ông, động thái này của chính phủ Bắc Kinh là có chủ đích, nhằm làm suy yếu năng lực sản xuất drone của Ukraine, vốn đã trở thành một vũ khí chiến lược quan trọng trong cuộc đối đầu với quân đội Nga. Quân đội Ukraine hiện đang sử dụng drone không chỉ để tấn công các trung tâm chỉ huy và điểm tập kết hậu cần của Nga, mà còn nhắm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng trọng yếu, gây áp lực lớn lên Nga.

Nhà phân tích quân sự Hendrik Remmel thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược của Bundeswehr (GIDS) nhận định rằng, các cuộc tấn công tầm xa bằng drone đã tạo ra "áp lực không chỉ về mặt quân sự mà cả xã hội, kinh tế và chính trị" đối với Moscow. Tình hình nội bộ Nga đang có những diễn biến căng thẳng với việc lạm phát và giá năng lượng tăng cao, cùng với việc Điện Kremlin vừa thông báo tăng thuế giá trị gia tăng (VAT).

Ông Remmel cho rằng: "Có dấu hiệu cho thấy chiến lược tấn công sâu bằng vũ khí chính xác – đặc biệt là drone – đang dần phát huy hiệu quả."

Việc sản xuất các loại drone nhìn qua góc nhìn thứ nhất cũng đòi hỏi Ukraine phải có các linh kiện từ Trung Quốc.

Trung Quốc bán linh kiện với giá rẻ hơn đối tác phương Tây

Việc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu đang giáng một đòn mạnh vào nỗ lực tự chủ sản xuất quốc phòng của Ukraine và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến thành công của họ trên chiến trường. Hầu hết các bộ phận quan trọng như động cơ, pin và hệ thống điều khiển bay cho drone đều có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Ông Lomikovskyi ước tính ngành công nghệ quốc phòng của Ukraine có quy mô khoảng 35-40 tỷ USD, với sự tham gia của hơn 800 doanh nghiệp trong một thị trường ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, lĩnh vực sản xuất drone vẫn phụ thuộc đáng kể vào linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc, với chỉ khoảng 40% được sản xuất nội địa.

Ông Lomikovskyi giải thích: "Chúng tôi phải mua nhiều từ Trung Quốc như vậy bởi vì họ có khả năng cung cấp với số lượng lớn và với mức giá rẻ hơn bất kỳ thứ gì chúng tôi tự sản xuất hoặc mua từ các đối tác phương Tây."

Hiện tại, Ukraine đang nỗ lực tìm kiếm các nguồn cung linh kiện thay thế thông qua các công ty Mỹ có nhà máy đặt tại châu Âu. Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu của Ukraine là "nội địa hóa chuỗi cung ứng ngay tại Ukraine," theo lời ông Lomikovskyi. Để xây dựng được một nền sản xuất có khả năng cạnh tranh với Trung Quốc về hiệu quả và chi phí, Ukraine cần nhận được sự đầu tư và hợp tác mạnh mẽ hơn nữa từ châu Âu.

Ông Lomikovskyi cũng kêu gọi EU đầu tư vào nghiên cứu, các startup quốc phòng và đổi mới công nghệ, bởi lẽ sự thống trị của một số tập đoàn vũ khí lớn tại châu Âu đang có xu hướng kìm hãm sự sáng tạo.

Động cơ Trung Quốc xuất hiện trong bom lượn của Nga

Từ cuối năm ngoái, nhiều hãng tin đã ghi nhận việc các nhà sản xuất linh kiện drone Trung Quốc giảm bán hàng cho Mỹ và châu Âu, một động thái được xem là bước leo thang trong cuộc chiến thương mại giữa Bắc Kinh và Washington.

Tuy nhiên, giới quan sát cũng cho rằng hành động này còn là lời đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. EU và Mỹ đã từng nhắm vào một số công ty Trung Quốc bị cáo buộc hỗ trợ Nga né tránh các lệnh cấm vận năng lượng.

Bắc Kinh vẫn luôn khẳng định mình là "trung gian hòa giải trung lập" trong cuộc chiến tại Ukraine và phủ nhận việc cung cấp vũ khí quy mô lớn cho Moscow.

Thậm chí, vào tháng 7 năm 2024, Trung Quốc còn chính thức hạn chế xuất khẩu sang Nga, chủ yếu tập trung vào các mặt hàng lưỡng dụng (dual-use) – những sản phẩm có thể phục vụ cả mục đích dân sự lẫn quân sự. Dù vậy, EU vẫn tin rằng Trung Quốc đang có những hỗ trợ đáng kể cho ngành quốc phòng của Nga. Thực tế, linh kiện có nguồn gốc từ Trung Quốc ngày càng xuất hiện nhiều trong các vũ khí của Nga, không chỉ riêng đối với drone.

Đại tá Áo Markus Reisner chia sẻ với ntv.de rằng: "Theo điều tra, bom lượn mới của Nga sử dụng động cơ phản lực của hãng Trung Quốc Telefly, có khả năng thả từ khoảng cách 200 km."

Ông giải thích thêm: "Đây là động cơ turbojet có thể dùng cho nhiều mục đích khác nhau, nhưng rõ ràng ưu tiên cho mục đích quân sự."

Ông Reisner ví von rằng Trung Quốc đang sử dụng Nga như một quân cờ trên bàn cờ địa chính trị toàn cầu, khi thì đóng vai con hậu, khi là con mã, hoặc con xe, tùy thuộc vào lợi ích. Chừng nào điều đó còn có lợi cho Bắc Kinh, Nga sẽ tiếp tục được cung cấp những gì cần thiết để kéo dài cuộc chiến.

“Trung Quốc học nhanh và kiếm được rất nhiều tiền”

Ông Lomikovskyi bày tỏ quan điểm rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục bán linh kiện quốc phòng cho cả hai bên tham chiến.

"Trung Quốc học rất nhanh và kiếm được nhiều tiền từ cuộc chiến này, vì họ cung cấp linh kiện cho cả hai nước," ông nói. Trên bàn cờ địa chính trị, Trung Quốc đang dần củng cố quyền lực của mình, trong khi cả châu Âu và Nga đều đang phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề vì chiến tranh.

Theo tiết lộ của South China Morning Post, trong một cuộc gặp kín tại Brussels, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã bày tỏ với Cao ủy Đối ngoại EU Kaja Kallas rằng Bắc Kinh không mong muốn Nga thất bại ở Ukraine.

Lý do là bởi nếu điều đó xảy ra, Mỹ sẽ có thêm lý do để tập trung nhiều hơn vào Trung Quốc và vấn đề Đài Loan. Trước tình hình đó, ông Lomikovskyi một lần nữa kêu gọi EU cần hành động nhanh chóng hơn để thúc đẩy hợp tác sản xuất drone với Ukraine.

"Brussels cần sẵn sàng cho kịch bản Nga có thể tấn công lãnh thổ NATO. Nếu Thế chiến thứ Ba nổ ra, Trung Quốc rất có thể sẽ ngừng toàn bộ việc cung ứng cho chúng ta," ông cảnh báo.

Lê Hải Yến - © Báo TIN TỨC VIỆT ĐỨC

Theo AP/NTV

---